Birinci Dünya Savaşında, Kafkas Cephesinde binlerce vatan evladının nefesinin buz tuttuğu yerin adı Sarıkamış… Aradan yıllar geçse de, kardan örtüyü kefen eyleyenlerin acısı yüreklerde hala taze.
Trablusgarp ve Balkanlar’da ağır yenilgiler alan Osmanlı Devleti için 1911 ile 1913 arası zor yıllardı.
Başkomutan Vekili Enver Paşa, kaybedilen toprakların yerine yeni topraklar katmak için harekete geçti. Almanya’yı yanına alan Enver Paşa, yönünü Kafkaslara çevirdi.
ÜÇ VAPUR, RUS DONANMASI TARAFINDAN BATIRILDI
Seferberlik ilan edildi ama asker yorgundu. Dönemin 3’üncü Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa, İstanbul’a rapor gönderdi. Kışlık kıyafetler de dahil, acil lojistik destek talep etti. Başkomutanlık bu isteklere kayıtsız kalmadı. Bahr-i Ahmer, Bezm-i Alem ve Mithat Paşa vapurları, kışlık giyecek, silah ve mühimmat yüklenerek Trabzon’a doğru yola çıktı. Ancak üç vapur, Rus donanması tarafından batırıldı. Sadece malzemeler değil, Sarıkamış Harekatı’nın başarı şansı da Karadeniz’in serin sularına gömüldü.
Allahuekber Dağları’na ölümüne yürüyüş 22 Aralık 1914’te başladı. Antepli Şahin, Maraşlı Ökkeş, Diyarbakırlı Şehmuz, Harputlu Zülfü ve daha nicesi Sarıkamış yoluna düştü.
Kafkas Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Ural, 9’uncu Kolordu’nun ilerleyişindeki ilk istikametin Bardız tarafı olduğunu belirterek, “Yani Bardız’ı ele geçirdikten sonra Sarıkamış istikametine doğru yürüyecektir. Hafız Hakkı Paşa komutasındaki 10’uncu Kolordu ise Oltu’yu ele geçirip, Rus kuvvetlerini geri atıp sonra geri dönerek 9’uncu Kolorduya destek verecek ve ikisi beraber Sarıkamış’ı ele geçireceklerdir.” dedi.
Her şey planlandığı gibi başladı ama devamı gelmedi. 22 Aralık’tan 26 Aralık’a kadar kolordu kuvvetleri ancak Sarıkamış’a kadar ilerleyebildi.
Geçit vermedi, ölüm kustu Allahuekber Dağları. Kar ile boran yollarını, buz gibi hava nefeslerini kesti. Ve binlerce yiğit, donarak, hastalığa yenik düşerek, göğüs göğse vuruşarak, kefen eyledi uçsuz bucaksız beyaz örtüyü.
Aradan tam 105 yıl geçti. Sarıkamış’ta can veren binlerce civan unutulmadı. Her yıl Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın öncülüğünde şehitler için anma programları düzenleniyor. Bu yılki etkinlikler 3-5 Ocak 2020 tarihleri arasında yapılacak.
