Atatürk’ten talimat: Barbaros’un özgeçmişini bulun!

VERYANSIN TV

Savarona’da 56 gün kalan Atatürk’ün burada ilgilendiği en önemli gündem maddeleri, Hatay’ın anavatana katılması, İstanbul’un imarı ve tarih tetkikleri oldu.

Atatürk’ün bu 56 günde yaşadıkları oldukça önemli çünkü son nefesini verdiği Dolmabahçe’de neler yaşadığı birçok eserde ayrıntılı olarak yer alıyor. Ancak bu sürece gidilirken Atatürk’ün “çocuklar gibi heyecan içinde” gelişini beklediği Savarona yatında geçirdiği 56 gün ve orada yaşadıkları neredeyse hiç bilinmiyor. Oysa Savarona yatındaki bu 56 gün, Türkiye Cumhuriyeti’nin yüce kurucusunun özel tarihinde önemli anları barındırıyor.

GÜRDENİZ: ÂŞIK OLDUĞUM GEMİ

“Atatürk’ün Savarona’daki 56 Günü” dönemin etkin gazetelerinden İkdam’da 1939 yılında yayımlanan dizinin adı. Gazeteci-Yazar Sinan Onuş, bu diziyi 84 yıl sonra yeniden okurla buluşturdu.

Yazı dizisi kitap olarak yayına hazırlanırken dizide anlatılanlar, gerek dipnotlar gerekse dönemin başka gazetelerinden kupürler ve fotoğraflarla desteklendi.

Deniz Mecmuası’nın “Savarona” sayısı olan 21. sayısından da fotoğraf ve dipnot desteği alınan kitabın önsözünü ise (e) Amiral Cem Gürdeniz yazdı.

Gürdeniz önsözüne, Savarona ile aralarındaki bağı anlatan bir anekdotla başladı:

“Savarona, benim gönül bağı ile âşık olduğum bir gemidir. Pek çok nedeni vardır. Yaş günlerimiz aynıdır. Ona 24 Mart 1938’de Türk bayrağı toka edildi. Ben, 24 Mart 1958’de doğdum.”

BARBAROS’UN TÜRBESİ’NDE ULU ÖNDER’İN İZLERİ

“Atatürk’ün Savarona’daki 56 Günü” isimli kitabı yayına hazırlayan Sinan Onuş’un aktardığına göre, Atatürk gemide birden fazla kez çok ciddi krizler geçiriyor. Ebediyete doğru hızlı adımlarla ilerlerken zamanın daraldığını biliyormuş gibi, tüm işlerin hızlandırılmasını istediğini aktarıyor.

Onuş, “Örneğin, İstanbul’un imarı meselesi birinci önceliği. Her taşıyla, her köşesiyle birebir ilgileniyor. Yöneticileri, özellikle de dönemin İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ’ı birden fazla kez yata davet ederek imar meselesini kendisinden dinliyor, hızlanması için emir veriyor”

Sinan Onuş, bu noktada bir bilgi daha aktarıyor:

“Ebedi Şef, evvelce verdikleri bir emirle Beşiktaş Vapur İskelesi civarında bulunan Barbaros’un türbesi etrafının açılmasını, burasının bir park haline getirilmesini, Türk denizcilerine emsalsiz bir tarih hediye eden Koca Hızır Barbaros Hayrettin’in türbesinin bir deniz ziyaretgâhı haline konulmasını ilgililere bildiriyor.”

Sinan Onuş

PREVEZE’NİN YILDÖNÜMÜ VE BARBAROS’UN EVRAKI

Kitapta geçen bir başka önemli bilgiye göre Atatürk, Preveze Deniz Harbi’nin yıldönümünün eylülün son günlerine tesadüf ettiğini belirtiyor ve tarihi Türk Tarihi Tetkik Encümeni tespit etmesini istiyor. Diğer yandan coşkuyu artırmak ve geçmişe sahip çıkılması için Eylül sonunda gerçekleşecek kutlamalara kendisi de Savarona ile katılacağını belirtiyor.

Onuş, Atatürk’ün gemideki sohbetleri sırasında Türk tarihi ile ilgili birçok konunun konuşulduğunu aktarıyor. Onuş, bunlardan birinin de Barbaros’un hayatına ilişkin evraklar olduğunu belirtiyor.

Onuş, o tarihlerde büyük Türk denizcisi Barbaros’un biyografisine ait ufak tefek bilgi mevcut olduğunu anımsatıyor. Avusturyalı tarihçi Joseph von Hammer’ın bu alanda önemli incelemeler yaptığını, Atatürk’ün bunları yakından takip ettiğini belirtiyor.

Atatürk, Hammer’ın bu Türk denizcisinin babasını, kardeşlerini tespitte başarılı olduğunu, yaptığı deniz muharebelerinden bir kısmını da oldukça canlı bir ifade ile kitabına geçirdiğini belirtiyor. Ancak Atatürk’e göre bunlar, Barbaros’un tam ve teferruatlı biyografisini teşkil etmiyor.

ATATÜRK’ÜN TALİMATI

Sinan Onuş, Atatürk’ün o gün yanındakilere önemli bir bilgi aktardığını ve şöyle bir talimat verdiğini söylüyor:

“Hammer’in sayfalarında yer alan Türk tarihleriyle tarihçi H. G. Wels’in ve diğer tanınmış tarih yazarlarının iddialarına göre Barbaros, Osmanlı Padişahı Kanuni’ye, Kemal Reis’i saygılarını arza memur ettiği zaman ona, Sinan Reis’e yazdırdığı bir biyografisini de vermiş, bunu padişaha teslim etmesini emretmişti. Bu kıymetli kitapçığı ilk fırsatta ele geçirmek Türk tarihini tetkik işiyle uğraşan arkadaşlarımıza büyük hizmetler görecek bir belge mahiyetinde olduğu için elzemdir.”