Doğal gaz fiyatlarına 1 Nisan 2022 itibarıyla zam yapıldı. Konutlarda kullanılan doğal gazın birim fiyatında yüzde 35, elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın birim fiyatında yüzde 44,30, elektrik üretimi dışında kullanılan doğal gazın birim fiyatında ise yüzde yapılan 50 artış yurttaşların ve muhalefetin büyük tepkisine yol açtı.
Zammın ardından Boru Hatları İle Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) Genel Müdürü Burhan Özcan’dan bir açıklama geldi. Enerji piyasalarının özellikle son iki yılda 50 yıldır yaşamadığı kadar olayı yaşadığına belirten Özcan, şöyle devam etti:
“Özellikle pandeminin etkisiyle üretim tesislerinde çok ciddi sorunlar yaşandı. Bizim tedarik kanallarımızda da bu problemlerle her gün karşılaşmaktayız. Bunun sebebi, pandemide yapılması gereken planlı bakımlar büyük ölçüde, özellikle yurt dışında yapılmadı. Bazı yükümlülüklerini yerine getiremeyen tedarikçilerle sık sık karşılaşıyoruz. Bu problem Avrupa için de geçerli. Nijerya’dan tutun Avustralya, Rusya, Norveç, Hollanda gibi üretim merkezlerini değerlendirdiğimizde hemen hemen tamamında üretim noktalarında ciddi problemler yaşanıyor. Siber saldırıları bunların üzerine eklediğinizde hakikaten çok kaotik bir dönemi geride bırakmış olmayı umuyoruz. Bunun üzerine Ukrayna-Rusya arasındaki mevcut durum da enerji piyasaları üzerinde bilhassa Avrupa’da ciddi problemleri beraberinde getirdi. Bunun fiyatlara da çok ciddi yansımaları oldu.”
‘YAPMAK ZORUNDAYDIK’
Gaz fiyatlarının 12 kata yakın artmasına rağmen devletin özellikle konut ve küçük işletmelerde ciddi destek sağladığını öne süren Özcan, şunları kaydetti:
“Özellikle Avrupa tarafıyla karşılaştırdığımızda inanılmaz fiyat farklılıkları var. Bugün maalesef üzülerek… Biz de tabii bu fiyat artışından mutlu değiliz, yapmak zorunda mıydık? Evet yapmak zorundaydık. Neticede devletimiz de kendi bütçesini dikkate alarak bu destek programını açıklıyor ve bu doğrultuda fiyat mekanizmalarını ortaya koyuyoruz. Burada şöyle bakmak lazım olaya; doğal gaz piyasa içinde aynı petrol ya da altın gibi değerlendirilmesi gereken bir kaynak. Altın ons başına 1935 dolarsa, Almanya’ya gittiğimizde de Türkiye’de de İtalya’da da aynıdır. Bu fiyat mekanizması kendi içinde uluslararası emtia piyasalarıyla birlikte hareket ediyor. Yapmış olduğumuz fiyat artışlarının hala ciddi destekleri de barındırdığını net bir şekilde ifade edelim. Devletimizin konutlara katkısı yüzde 76 mertebesinde. Bu katkı çok değerli ve kıymetli.”
AVRUPA ÜLKELERİYLE KIYASLADI
Özcan, Türkiye’deki durum üzerine Avrupa ülkelerinde uygulanan tarifeleri dile getirip “Avrupa’da tüketiciler üzerinde çok ciddi baskılar var. Çok yakın bölgeler itibarıyla baktığımızda Bulgaristan’daki satış fiyatı 17 lira düzeyinde. Bizim 5,5 kat üstümüzde bir fiyatla doğal gaz kullanıyor konutlar. Berlin’de bir metreküp fiyatı 29 lira. Amsterdam doğal gaz ticaretinin en fazla hayat bulduğu merkezdir. Burada 34 lira” ifadelerini kullandı.
‘YERLİ GAZLA ÇOK FARKLI OLACAK’
Türkiye’nin doğal gazın yüzde 99’unu ithal ettiğini dile getiren Özcan, sözlerini şöyle tamamladı:
“2023’te yerli gazımızın sisteme girişiyle çok daha farklı olayları konuşacağız. Burada fiyatı belirleyici olan piyasadır. Doğal gazın Avrupa’da ve dünyada belirlenen fiyatlarından bağımsız hareket etmeniz mümkün değil. Bizim uzun vadeli kontratlarımızın getirdiği bazı avantajlarımız var. Bunu tüketicilere olumlu şekilde yansıtıyoruz. Devletin yüzde 76’lık desteği, yüzde 35 oranında zorunlu olarak yapmak durumunda olduğumuz fiyat artışına rağmen yüzde 70 düzeyindedir. Avrupa’da gelir düzeyi farklı evet ama orada bile şu anda tüketiciler ciddi sıkıntı içinde. Her ülke vergiden tutun bireysel anlamda destekleme mekanizmalarıyla aylık enerji destekleme fonları ortaya koyuyorlar.”
