İktidara yakın gazete duyurdu: Erdoğan-Esad görüşmesi telefon düzeyinde olabilir

Tahran ve Soçi görüşmelerinde Suriye sahasına yansıyacak önemli kararlar alındığı belirtildi.

Türkiye gazetesinin “Suriye barış komisyonu” başlığıyla manşetine taşıdığı Yılmaz Bilgen imzalı habere göre, Türkiye; Rusya, İran ve Esad rejimi ile birlikte ülkenin doğusundaki PKK korsan devlet yapılanmasına karşı müşterek harekât teklifinde bulundu. Bir Körfez ülkesi ile Afrika’da yer alan bir başka İslam ülkesinin de Erdoğan-Esad görüşmesi için iki tarafla diplomasi trafiği yürüttüğü belirtiliyor. Ankara’nın “Henüz erken” dediği Erdoğan-Esad görüşmesinin bir telefon düzeyinde de gerçekleşebileceği kaydediliyor.

TÜRKİYE VE SURİYE’DEN ORTAK KOMİSYON

Türk ve Suriye tarafında bir başka gelişme ise sivil görüşme trafiği ile ilgili her iki ülke yönetiminin de bölgeyi iyi tanıyan uzmanlardan bir komisyon kurma safhasına geçmesi oldu. Suriyeli aydın-siyasetçi isimlerden ve eski Türkmen Meclisi Başkanı Samir Hafız, Ankara-Şam gerginliğinin sadece Suriye ve Türkiye’ye değil tüm İslam dünyasına kaybettirdiğini ifade ederek “12 yıl önce açılan Ankara-Şam parantezi acil olarak kapatılmalı” dedi.

Suriye’de üretim, ekmek, su, akaryakıt ve iş imkânının sıfır düzeyine indiğini vurgulayan Hafız “Var olan durum hem Suriyelileri hem de Türk halkını fazlası ile yordu. Bu karmaşanın kazananları İran, İsrail ve PKK oldu. Suriye’de güvenli alanlar yeniden oluşturularak insanlarımızın ülkelerinde onurlu hayatları yeniden sağlanmalı” diye konuştu.

ESAD’IN AKIL HOCASI TÜRKİYE’YE GELDİ

Haberde, Suriye’de 2011 yılında başlayan olayların 2015 yılında çok uluslu savaşa dönüştüğü ve ülkede demografik yapının büyük oranda değiştiğine dikkat çekilerek, şöyle denildi:

“Şam rejimi ülkenin yüzde 40’lık kısmında kontrolü tamamen kaybederken 1,5 milyonu aşkın kişi öldü, 13,5 milyon Suriyeli göçe mecbur edildi. PKK terör örgütü ülkenin kuzey ve doğu aksında 30 bin kilometrekarelik alanda korsan devlet ilan ederken Deyrizor-Humus arasında yüzlerce kilometrekarelik bölge de DEAŞ’a terk edildi. Uzmanlar, savaş sebebiyle Şam yönetiminin 2 trilyon doları aşan miktarda zarara uğradığını belirtiyor.

Siyaset ve diplomasi alanında birçok gelişme yaşanırken Suriye’nin Nusayri Derin Devleti olarak bilinen Meclisi Millî Üyesi Ali Ahmet Said (Adonis) İsbir Türkiye’ye geldi. Haydari ve Klezi olarak ikiye ayrılan Suriyeli Nusayrilerin Klezi kolundan olan Adonis İsbir, baba ve oğul Esad’ın akıl hocası olarak biliniyor. Suriye’nin derin yapılanması Meclis-i Millî ise iktidar partisi Baas’ın üzerinde bir konuma sahip. Eski Suriye Türkmen Meclisi Başkanı Semir Hafız, Hafız Esad ve oğlu Beşşar Esad’ın hiçbir biçimde bu Meclis’e rağmen karar alamayacağı bilgisini paylaştı.

2,5 MİLYON SİVİLİN DÖNÜŞÜ SAĞLANACAK

Türkiye’nin İran ve özellikle Rusya ile yapılan görüşmelerde mültecilerin geri dönüşü en önemli konu başlıkları arasında yer aldı. Esad rejiminin bugüne kadar ilan ettiği af yasalarının kapsamının geliştirilmesini uluslararası denetim ve gözetim altında yapılmasını isteyen Türkiye, siyasi-muhalif mahkûmların salıverilmesi, on binlerce kişilik suçlu listelerinin iptali, ülkeyi terk eden Suriyelilerin ev, arazi, iş yeri tapularının güncellenerek iadesi, memuriyet dâhil daha önce sahip oldukları hakların iadesi gibi konularda adım atılmasını istiyor. Humus, Halep, Şam, Deyrizor, Lâzkiye ve Hama’da pilot bölgelerin tayin edilmesini talep eden Ankara Cerablus, Tel Abyat, Cerbalus ve İdlib’de inşa edilen konutlarla birlikte 2023 yılı ortalarına dek 2,5 milyon sivilin geri dönüş zeminin oluşturmaya çalışıyor. Bu noktada tek çekince rejim tarafında yaşanacak güvenlik zaafı olarak gözükürken bu durum Rus-Türk askerî, siyasi ve ekonomik iş birliği ile güvence altına alınmaya çalışıyor. Proje AB ve Körfez bloku tarafından da güçlü bir biçimde destekleniyor. Türkiye’nin öncülüğünde yürütülen projenin başarılı olması durumunda AB ülkeleri, Körfez, Lübnan ve Mısır’dan en az 400 bin Suriyelinin ülkesine dönmesi öngörülüyor.

SURİYE’YE 700 BİN KİŞİ GİRDİ

Suriye bir yandan yoğun göç verirken diğer yandan PKK ve İran güdümlü gruplar ülkeye kendi yandaşlarını taşıdı. İran’a bağlı yapılar, Irak, Afganistan, Bahreyn ve Pakistan gibi ülkelerden 170 binden fazla Şii’yi Suriye’ye getirdi. İran destekli terör gruplarının silahlı milisleri dışında bölgeye taşınan Şiiler ağırlıklı olarak Rakka, Şam, Halep ve Deyrizor bölgelerinde Sünnilerden boşalan bölgelere yerleştirildi. Bir diğer değişimin PKK terör örgütü eli ile yaşandığı bölgeler ise Haseke, Rakka, Tel Rifat ve Menbiç oldu. Terör örgütü PKK bu bölgelere 500 bini aşkın Kürt taşıdı. Irak ve İran’dan getirilen Kürtler yanında az sayıda Türkiye’den götürülenler de bulunuyor.

100 SENE ÖNCEKİ PLAN UYGULANIYOR

Eski Suriye Türkmen Meclisi Başkanı Hafız, şu an sahada devam eden tanzimin 100 sene evvel hazırlanan King Crain Planı dâhilinde yürütüldüğünü hatırlattı. Hafız, bir tür düşük yoğunluklu Sykes Picot olarak nitelendirdiği King Crane Projesi’nin İsrail’i merkeze alan, etnik ve mezhep merkezli bir bölme/bölünme planı olduğunu vurguladı ve şunları söyledi: “İsrail’i, öncelikle yaşatma, geliştirme bölgeye taşıma ve etkin kılma projesinin finalinde ise Arz-ı Mev’ûd (vadedilmiş topraklar) var. Bölge ülkelerinini kapsayan yeniden toprak tanzim planını İran da bütün gücüyle destekliyor. Bölünen Sünni coğrafya İsrail ile birlikte İran’a da fırsatlar sunuyor. Bunun bir diğer bileşeni de PKK ve diğer Kürt yapılanmalar.”