Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Müessese Müdürlüğü meydana gelen, 42 işçinin hayatını kaybetmesine sebep olan grizu faciasının sonrasında yürütülen soruşturma kapsamında 24 kişi gözaltına alınarak, adliyeye sevk edildi. Amasra Sulh Ceza Hakimliği, TTK Amasra Müessese Müdürü Cihat Özdemir, TTK Amasra Müessese İşletme Müdürü Selçuk Ekmekçi, teknikten sorumlu müessese müdür yardımcısı Salih Atmaca, TTK Amasra Müessese İşletme Baş Mühendisi Mehmet Tural, iş güvenliği şube müdür vekili Volkan Soylu, maden mühendisi Levent Aydın, maden mühendisi İbrahim Hakan Mengeş ve emniyet mühendisi Şahan Kahraman ‘Taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmak’ suçundan tutuklanmalarına karar verdi.
Soruşturma kapsamında 9 kişi savcılık sorgusunun ardından, 3’ü nöbetçi mahkeme tarafından serbest bırakılırken, 4 kişi nöbetçi mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
‘SADECE OTURDUM, MAAŞIMI ALDIM’
Tutuklanan TTK Amasra Müessese Müdür Yardımcısı Salih Atmaca, mahkemedeki ifadesinde, “Üretim teknik müdür muavini olarak Ağustos 2020 yılından itibaren görevleri benden alındığı için bu görevleri yapmıyorum. 2020 Ağustos ayından sonra hiçbir iş yapmadım, talimat almadım, emir vermedim, hiçbir sorumluluk altında da değildim. Sadece oturdum, maaşımı aldım. Üretim iltisak müdürü olarak boş kadro üzerimde duruyordu ancak bana bir şey yaptırılmıyordu. 2020 Ağustos ayından sonra iş icabı ocağa girmem, bana bağlı birimlere emir vermem, bilgi almam hem şifahen hem de yazılı olarak yasaklanmıştır. İş güvenliği uzmanlığım vardı. 16 Kasım 2021’de yazılı olarak benden iş güvenliği uzmanlığım düşürüldü. Ocağa girdiğim tarih kazadan 1-1,5 sene öncedir. Bu tarihten sonra ocağa girmedim. Benim idari görevim yerine Müessese Müdürü Cihat Özdemir bana bağlı olan birimleri kendisine bağlayarak bakmaya başladı” dedi.
‘SAYIŞTAY RAPORUNDAKİ EKSİKLERİN NE OLDUĞUNU BİLMEM MÜMKÜN DEĞİL’
Sayıştay raporunda isminin geçmesine değinen Atmaca, şöyle ifade verdi:
“2020 yılı Sayıştay denetim raporunda komite üyesi olarak ismim geçmekteyse de benim hiçbir yerde imzam yoktur. Bana hiçbir şey sorulmadı. Daha önceki Sayıştay raporunda belirlenen eksikliklerin ne olduğunu şu an bilmem mümkün değildir.”
İş güvenliği uzmanlığı sırasında bir aksaklık olmadığını ifade eden Atmaca, “Son 1-1,5 yıldır yani ben görevde değilken iş güvenliği işçi sağlığı ve eğitim şube müdürlüğü direkt müessese müdürlüğüne yani Cihat Özdemir’e bağlandı. Ben 2021 yılı sonbaharında ocağa iş güvenliği uzmanı olarak indiğimde bir aksaklık yoktu. Ben görevde olsaydım, o servisin yani emniyet servisinin tekrardan işletme müdürlüğüne sağlanmasına müsaade etmezdim, suçsuzum serbest bırakılmayı talep ediyorum” dedi.
‘KAZADAN 1 HAFTA ÖNCE GAZ SEVİYESİ 3,5-4 SEVİYELERİNDEYDİ’
Tutuklanan emniyet mühendisi Şahan Kahraman, ifadesinde şunları söyledi:
“Yaşanan kazanın sorumlusu ben değilim. Emniyet mühendisi olarak 6 aydır görev yapmaktayım. 6 ay öncesinde 5,5 yıldır maden mühendisi olarak çalıştım. Emniyet mühendisi olarak biz yangın bekleme barajlarını yaparız. Onların kapatılmasını gerçekleştiririz. Maden sahasının havalandırılmasından biz sorumlu değiliz ama her birim gaz ölçümünden sorumlu olduğu için bizler de ölçüm yaparız. Kaza günü gündüz vardiyasındaydım. Çıkarken herhangi bir sıkıntı yoktu. Gaz seviyesiyle ilgili herhangi bir ihbar gelmemişti. Gaz seviyesi çalışma seviyelerinin altındaydı. Kazadan bir hafta önce ölçüm yapıldığında gaz seviyesi 3,5-4 seviyelerindeydi. Bu değer -310 kotundaydı. Bu seviyeyi öğrendiğimde maden işçilerini tahliye ettim. Bana bu seviyeyi gaz izleme servisindeki çalışanlar söyledi. 1 gün sonra gaz seviyesi normal değerlere dönmüştü.
‘4 PERVANEDEN BİR TANESİ ARIZALI DURUMDAYDI’
Ayak arkası denilen tavan göçmesi sonucundaki oradaki metan gazı havaya kalkar ancak bu kalkan hava zamanla örneğin bir saatte eski normal çalışma seviyesine iner. Eksi 350 kotundan eksi 320 kotuna hava basan 4 pervaneden bir tanesi arızalı durumdaydı. Bu durumu şefim olan F.G.’ye iletilmiş, o da arızayı gidermeye çalışmış ancak yukarıdan gelmesi gereken kelepçe gelmediği ve vardiyası da bittiği için müteakip vardiyaya tamir için hazırlanan parçayı teslim ettik. Bir sonraki vardiya bu parçayı takacaktı. Bu havalandırma arızası gaz seviyesinde bir sıkıntıya yol açmamıştı. Bu arıza kaza günü gündüz vardiyasında gerçekleşen arızadır. Öncesinde böyle bir arıza yoktu.”
‘OLAYDAN ÖNCE BİZE İLETİLEN BİR SORUN OLMADI’
TTK Amasra İşletme Başmühendisi Mehmet Tural, olay günü mesainin 16.30’da bittiğini söyleyerek, “Kazadan sonra madene geldim. Son 1 hafta içerisinde gazla ilgili bir problem yaşanmadı. Çalışanlarımıza maske eğitimlerini ve iş güvenliği eğitimlerini tam olarak verdik. Kaza olayından önce bize iletilen bir sorun olmadı. Üretim başmühendisi olarak yaklaşık olarak 10 yıldır kurumda çalışmaktayım. Olay günü ve öncesinde gaz seviyesinin yükselmesiyle ilgili bana bir şikayet ya da bildirim yapılmadı. Maden içerisindeki havalandırmalar yeterliydi” dedi.
YETERSİZ HAVALANDIRMA
Sulh Ceza Hakimliği, tutuklamalarda kişilerin uzmanlığına göre kömür tozu ile mücadelenin yetersiz olması, kazadan 1 hafta önce metan oranının yüzde 3,5 seviyelerine yükseldiği, bu tarihten sonra ocakta gerekli kontrollerin yeterli olarak yapılmadığı, kaza günü yaşanan pervane arızasının giderilip giderilmediğine ilişkin takibin sağlanmadığı, çalışanlara yeterli ve gerekli iş güvenliğini sağlamadığı, 2019 ve 2020 Sayıştay raporlarında belirtilen maden ocağı ile ilgili eksikliklerin ikmali konusunda girişimde bulunulmaması gerekçe gösterdi.
Tutuklamalarda en fazla gerekçe gösterilen konu ise “Dosya kapsamına göre son zamanlarda ocağın yetersiz havalandırma sebebiyle gaz oranının yüksek seviyede olduğu, bu havalandırmanın yeterli düzeyde sağlanması için gerekli girişimlerde bulunmadığı anlaşılmakla, şüphelinin üzerine atılı suçu işlediğine dair kuvvetli suç şüphesini gösterir” ifadelerine yer verildi.
KOMİSYONDAKİ DİYALOG BİR İHTİMALİ DAHA GÖZLER ÖNÜNE SERDİ
Öte yandan, Türkiye Taş Kömürü (TTK) Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Komisyonu’nda açıklamalarda bulundu. 41 işçinin yaşamını yitirdiği Amasra’daki maden ocağında patlatmayı yapmakla görevli barutçunun, “patlatma yaptıktan yarım saat sonra patlama yapılan alana gitmesi gerektiğini” belirten Kiraz, “barutçunun bu kez alana erken gittiğini” söyledi. Kiraz’a tepki AKP’li Balta’dan geldi.
İLK KONUŞMA 17.50’DE
Cumhuriyet’ten Selda Güneysu’nun haberine göre, alanda patlatma ile görevli barutçuyla ilgili Kiraz, “17.50’de aşağıdaki barutçu kendi yaptığı ölçümde sakınca olmadığını, merkezi gaz izleme sistemi tarafından görülen bir sakınca olup olmadığını soruyor, oradaki görevli arkadaşlar da kendisini teyit ediyorlar” deyince, AKP Trabzon Milletvekili Muhammet Balta’ bu duruma tepki gösterdi.
Balta ile Kiraz arasında özetle şu diyalog yaşandı:
Balta: 17.50’de patlatma yapılıyor, kaza 18.09’da.
Kiraz: 17.50’de teyit var. Metan gazının yükselmesi 17.55’te başlıyor.
Balta: Bizim yaptığımız patlatma barutçu tarafından 17.50’de, doğru mu?
Kiraz: 17.55.
Balta: 17.55’te ve görülüyor ki patlamadan sonra ani bir gaz deşarjı var, doğru mu? Peki, barutçunun patlatmayı yaptıktan kaç dakika sonra alana gitmesi lazım?
Kiraz: Bizim onlara verdiğimiz talimatlarımızda yarım saat sonra gitmesi lazım.
Balta: Burada barutçu çok erken bir şekilde aynaya gidiyor, doğru mu? Patlatma yapılan alana gidiyor.
Kiraz: Alınan cenazeler. Özür diliyorum.
Balta: Cenazelere bakılırsa erken gidiliyor.
Kiraz: Yani arına yakın noktada bulunuyor kendisi.
Balta: Erken gidiyor, yarım saat bekleme olmuyor, doğru mu?
Kiraz: Evet efendim.
‘AFETİN HABERCİSİ’
Balta: Ben, bir maden mühendisi olarak öyle görüyorum. Şehitlerimizin de alana yakın olan kısımda bulunması şunu gösteriyor: Standartlara, verilen işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatına uyulmamış. Barutçu alana kendisi gider, kendi ölçümlerini sadece sensörlerden değil, yapar, orada işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından bir sorun yoksa diğer çalışanları alana davet eder, doğru mu?
Kiraz: Evet efendim.
Yaşanan bu diyaloğun ardından Balta, “bu durumun afetin habercisi olduğunu” söyledi. Balta’nın, “Burada barutçu, patlamadan önce gaz ölçümleri de yüzde 1’in altında olduğuna göre – patlatma yapmış ama patlamadan sonra bu oran yüzde 1.5’ların üzerine çıkıyor. Bu normal bir çıkış değil. Olağanüstü bir şey diye düşünüyorum ben” ifadeleri ise dikkat çekti.
