NATO’da Operasyonlardan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Manza, ‘Afganistan’daki birliklerden gelen durum raporları NATO Karargâhında aylarca bekletiliyor ya da sulandırılıyordu. 140 bin askerle ulus oluşturmaya kalkınca başarılı olamadık’ dedi.
NATO Parlamenterler Asamblesi’nin (NATO PA) geçen hafta Portekiz’in başkenti Lizbon’da yapılan Genel Kurul toplantısı sırasında aralarında Türk parlamenterlerin de bulunduğu bir gruba Afganistan sunumu yapıldığı öğrenildi.
NATO’da Genel Sekreter Jens Stoltenberg’den sonra en yetkili ikinci isim olan Operasyonlardan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı John Manza, NATO ülkeleri parlamenterlerine yaptığı sunumda Afganistan’da yaşanan sürecin perde arkasını anlattı.
Türkiye gazetesinden Yücel Kayaoğlu’nun haberine göre toplantıya, AKP’den Fikri Işık, Taner Yıldız, MHP’den Kamil Aydın, CHP’den ise Utku Çakırözer’in yanı sıra 30’a yakın NATO üyesi ülkenin parlamenterleri de katıldı. Manza, bu konuda önümüzdeki günlerde NATO Savunma Bakanları ve Dışişleri Bakanlarına da benzer raporlar sunulacağını kaydetti.
Edinilen bilgilere göre, Taliban’ın kontrolü ele geçirdiği Afganistan’da 20 yıl süren NATO misyonunun başarısızlıkla sonuçlanmasından çıkarılan derslere ilişkin sunumdan bazı önemli bölümler şöyle:
‘ULUS OLUŞTURMAYA KALKINCA BAŞARILI OLAMADIK’
“Başka bir ülkede demokrasi oluşturmak için savaşa girmek oldukça ileri bir hedefmiş. Ama NATO’da Afganistan konusu hiç böyle tartışılmadı. ABD dâhil hiçbir üye Afganistan’ı hayati nitelikte ulusal çıkarı olarak görmedi. Öyle görmeyince de Taliban kalkışmasıyla mücadeleyi sürdürmenin mümkün olmadığı görüldü. Başta sadece terörle mücadele hedefine odaklı misyonumuz zaman içinde çok büyüdü. İlk başta Kabil ve etrafında görevli birkaç bin kişilik kuvvet vardı. Bu 2006-2009 arası 60 bine çıktı. 2009’dan sonra 140 bini buldu. Misyonun çerçevesi böyle genişleyince, ülkeden çıkışın daha da zor olacağını hesaplayamadık. Sadece terörle mücadele ile sınırlı bir misyon yerine 140 bin askerle ulus oluşturmaya kalkınca başarılı olamadık.
RAPORLAR SÜMEN ALTI EDİLMİŞ
Cepheden NATO karargâhına gelen raporlamalar problemli. Altı ayda bir alandan misyon raporları gelir. Önce Brüksel’de askerî komiteye gider. Oradan çıkması haftalar hatta bazen aylarca gecikiyor. Hem de rapor sulandırılıyor. Sonra operasyon komitesine gelir. Orada da bekler, sulandırılır.
‘ASKERİ KANADA İLİŞKİN TARTIŞMALARIN ÖNÜ AÇILMALI’
O rapor NATO Konseyine varana kadar raporun yenisi hazırlanmış oluyor. Daha doğrudan, zamanlı ve içerikli raporlamaya ihtiyaç var. NATO’da yapılan tartışmaların içeriğinde de problem var. NATO karargâhına gelince herkes çok kibar davranıyor. NATO Konseyinde askerî kanada ilişkin tartışmaların önü mutlaka açılmalı.
Diplomatlar, sadece başkentten gönderilen açıklamaları okuyor. Çok para akıtarak zeki gençlerden iyi ülke yöneticileri yetiştirebiliriz sandık, beyin göçünü teşvik etmiş olduk. Kadınları polis yaparak hayatlarını tehlikeye attık. Ülkenin kalkınmasına etkimiz tahminimizden çok daha düşük kaldı.
‘İÇ SAVAŞ ÇIKABİLİR’
NATO’da en yetkili ikinci isim olan Manza, Afganistan’da terör örgütlerinin hâlâ aktif olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: DEAŞ-K’nın daha yeni bir cami saldırısı oldu. Ülke kolayca iç savaşa sürüklenebilir. Terör örgütleri için yeniden güvenli bölge haline dönüşmemesi için uluslararası işbirliğine ihtiyaç var. Önümüzde iki seçenek var. Ya NATO diğer uluslararası çabaları destekleyecek. Ya da global bir koalisyon kurulacak ve ülkeler onun içinde yer alacak.
