ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye yaptırım öngören savunma bütçesini imzalayacağını açıkladı. Yaptırım kapsamında ‘ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’ olarak bilinen CAATSA da bulunuyor.
ABD Başkanı Donald Trump, içerisinde Türkiye’ye yaptırımların da yer aldığı 2020 bütçe tasarısını bugün imzalayacağını açıkladı.
Tasarı, S-400’lerle ilgili CAATSA (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) yaptırımları, TürkAkımı projesi için yaptırım, F-35 uçaklarının teslimatının engellenmesi ve Güney Kıbrıs’a uygulanan silah ambargosunun kaldırılmasını içeriyor.
TÜRKAKIM’A YAPTIRIM
Bütçede, Rus enerji ihracatına katkı sağlayan enerji boru hatlarının inşasında çalışan bazı gemi şirketlerine yaptırım uygulanması şartı da getiriliyor.
Bütçe tasarısında, “Bu yasanın kanunlaşmasından sonra 60 günde ve sonraki her 90 günde Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığına danışarak, Kuzey Akımı 2 ve TürkAkım projeleri veya bu projelerin yerine inşa edilecek diğer projelerin inşası için deniz seviyesinden 100 fit ve üzeri derinliğe boru hattı döşeyen gemilerin tespitine ilişkin raporu, ilgili kongre komitelerine sunacaktır” hükmü bulunuyor.
F-35 UÇAKLARININ TESLİM EDİLMEMESİ ÖNGÖRÜLÜYOR
Tasarının Türkiye ile ilgili kısmında, Ankara’nın S-400 hava savunma sistemlerini alım işlemlerine devam ettiği gerekçesiyle Türkiye’ye F-35 uçaklarının teslim edilmemesi öngörülüyor. Aynı zamanda, Türkiye’ye Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele (CAATSA) Yasası kapsamında yaptırım uygulanması gerektiği ifade ediliyor.
Bütçenin, “Ulusal Savunma Stratejisi Kapsamında Modernizasyon Programları” kısmında ise Türkiye’nin F-35 uçaklarına ilişkin bir detay yer alıyor. Buna göre, “Türkiye tarafından sipariş edilen uçakların alımı için 440 milyon dolarlık” fon ayrılması öngörülüyor.
Tasarı, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasını öngörüyor. Ayırca tasarıda, Savunma Bakanlığına, F-35 üretim bantları olan Lot 12, 13 ve 14 kapsamında, Türkiye’nin siparişlerinin en üst seviyeye çıkararak üretime sokması ve ABD Hava Kuvvetleri için yapılandırılarak satın alması için ek fon sağlıyor.
RUM YÖNETİMİNE SİLAH AMBARGOLARININ KALDIRILMASI
Tasarıda Türkiye’yi ilgilendiren diğer bir nokta ise Güney Kıbrıs Rum Yönetimine (GKRY) yönelik silah ambargolarının kaldırılması oldu. Tasarı, söz konusu ambargoların kaldırılmasını öngörüyor ancak Rum kesimine silah satış ve transferlerine sınırlamalar getiriyor.
Tasarıya göre, ABD Başkanı, Rum yönetiminin “para aklama denetimleri konusunda ABD ile çalıştığını” ve “Rus askeri gemilerinin adaya bakım ve yakıt ikmali için demirlememesi için gerekli adımları attığını” Kongre’nin ilgili komitelerine teyit etmediği sürece ambargolar kaldırılmayacak.
NEDİR BU CAATSA?
2 Ağustos 2017’de resmen yürürlüğe giren CAATSA yasası (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası), ABD’nin ulusal güvenliğine “tehdit” olarak değerlendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore’ye karşı yaptırımların alınmasını öngörüyor.
Yasanın 231’inci maddesine göre Rusya ile savunma ve istihbarat alanlarında çalışan kişilere karşı da yaptırım getirilebiliyor. Bu yaptırımlar, Rusya Federasyonu için veya onun adına çalışan kişilerle bilerek ‘”önemli işlem” yapan gerçek ve tüzel kişiler için de geçerli olabiliyor.
Bu kapsamda Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemlerini alması, “önemli işlem” kategorisinde değerlendiriliyor ve yaptırım öngörülüyor.
YAPTIRIM SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Türkiye’nin S-400’leri teslim almasıyla başlayan süreçte öncelikle ABD Ulusal Güvenlik Konseyinin (NSC) Türkiye’nin Rus savunma ya da istihbarat sektörüyle “önemli düzeyde” bir alışveriş yapıp yapmadığını belirlemesi gerekiyor.
YAPTIRIM LİSTESİNDE 12 MADDE VAR
CAATSA’nın 235. maddesi, ABD Başkanı’nın “ilgili kişi ve kuruluşlara getireceği” yaptırımları 12 maddede düzenliyor:
1- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat ithalat bankası desteğinin kesilmesi
2- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi
3- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi
4- Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi
5- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi
6- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması
7- Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması
8- Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması
9- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması
10- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması
11- Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı
12- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması
Yasanın ilgili maddesine göre Başkan, bu 12 maddeden en az 5’ini seçip uygulamakla yükümlü.
