Yıllara meydan okuyan lezzet: Kurukahveci Mehmet Efendi

Türk Kahvesi denilince akla ilk gelen markalardan olan ve lezzetini nesilden nesile aktararak yıllara meydan okuyan Kurukahveci Mehmet Efendi firması ortaklarından Mehmet Kurukahveci, 150 yıllık başarının sırrını ve kahveye dair bilinmeyenleri Veryansın Tv’ye anlattı…

Buse ERDEM / Veryansın TV

1609-1657 yılları arasında yaşayan Osmanlı bilgini Katip Çelebiye göre ilk kez 1543 yılında İstanbul’a gemilerle gelen kahveyle tanışan Osmanlı halkı, kahveyi evlerinde kavurup, havanda dövüp, ileriki dönemlerde ise el değirmeniyle öğütüp içerken, kahve tüketimi 1871 yılında bir değişimle karşılaştı… İşte o değişimin mimarı ise Kurukahveci Mehmet Efendi’ydi…

İlk kez 1871 yılında İstanbul’da Tahmis Sokak’ta Mehmet Efendi adlı bir kişi çiğ kahveyi kavurup dibeklerde dövmeye, öğütülmüş halde müşterilerine satarak 150 yıllık lezzet serüvenini başlatmış oldu.  

Veryansın Tv olarak Türk Kahvesi denilince akla ilk gelen milli markalardan olan ve Türk Kahvesi’ni dünyaya duyuran Kurukahveci Mehmet Efendi’nin günümüz temsilcilerinden Mehmet Kurukahveci ile söyleşi gerçekleştirdik:

Mehmet Bey dilerseniz önce Kurukahveci Mehmet Efendi markası bu sektördeki serüvenine nasıl başladı, nasıl uluslararası bir üne kavuştu buradan başlayalım sonra da kahve hakkındaki merak edilen sorulara geçelim…

Kurukahveci Mehmet Efendi kahveleri, Türk halkının kahve tüketim şeklinin değişmesinde çok önemli bir rol üstlendi. Ünü kıtalara yayılan bu markanın hikayesi nasıl başladı?

Türk kahvesi 19’uncu yüzyıl sonlarına kadar çiğ çekirdek olarak satılıyor ve evlerdeki kahve tavalarında kavrulduktan, el değirmeninde çekildikten sonra pişirilip içiliyordu. Babasının baharat ve çiğ kahve satan dükkânında çalışmaya başlayan Mehmet Efendi, 1871 yılında işin başına geçti ve o zamana kadar çiğ çekirdek olarak sattıkları kahveyi “kavrulmuş”, “öğütülmüş” ve “paketlenmiş” olarak tüketime hazır şekilde İstanbullular’a sundu. Böylece Mehmet Efendi, getirdiği bu yenilik ve sağladığı kolaylıkla Kurukahveci Mehmet Efendi olarak anılmaya başlarken 150 yıllık bir marka yolculuğunun da temelleri atılmış oldu.

Mehmet Efendi Mimar Zühtü Başar’la, 1930

Bildiğim kadarıyla bu mesleği ve markayı ailecek yürütüyor ve sürdürüyorsunuz?

1931 yılında vefat eden Mehmet Efendi’nin ardından oğulları Hasan Selahattin, Hulusi ve Ahmet Rıza Beyler baba mesleğini devam ettirdi. Hasan Selahattin, Türk kahvesinin yurtiçinde olduğu kadar yurtdışına da pazarlayarak bilinirliğinin artmasını sağlarken Hulusi Bey, dönemin gelişen teknolojisine ayak uydurarak toplu üretimi gerçekleştirdi. Bugün Kurukahveci’nin yönetiminde olan Mehmet Efendi’nin torunları olarak babamız Ahmet Rıza Kurukahveci’nin vefatından sonra yönetimi devraldık.

Markalaşma yolundaki ilk adımlar nasıl gerçekleşti?

Kurukahveci Mehmet Efendi başta Türkiye olmak üzere; aralarında ABD, Rusya, Fransa ve Yeni Zelanda’nın da bulunduğu 55’i aşkın ülkede tüketiliyor. 1871 yılından bu yana faaliyet gösteren ve Türkiye’de, Türk kahvesi pazarında lider olan firmamız, Türk kahvesi denilince dünya çapında akla gelen ilk marka olma özelliği de taşıyor. İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı ilk Türk şirketlerinden biri olan Kurukahveci Mehmet Efendi, aynı zamanda markalaşma yolunda adım atan ilk reklam veren şirketler arasında yer alıyor. Zira 1930’lu yılların görsel dili reklam mesajlarıyla desteklenerek, grafik tasarımın, basılı reklamların, açık hava reklam çalışmalarının ve POP malzemelerinin Türkiye’deki ilk örnekleri ortaya çıktı. 1933’te Yerli Malları Sergisi için tasarlanan stant, 1938’de kahve dağıtımı yapan Opel marka kamyonetin giydirilmesi, 1941’de ilk açık hava reklam çalışması, 1930–1936 yılları arasında tasarlanan takvim altlıkları, 1933–1955 yılları arasında hazırlanan gazete ve dergi ilanları, markanın öncü uygulamaları arasında yer aldı.

1933 Yerli Mallar Sergisi

YILLARA DİRENEN MARKA

Kurukahveci Mehmet Efendi’nin, başarısıyla yıllara direnen bir marka olmasında; yöneticilerinin doğru zamanda doğru adımı atmış olmaları kadar, görsel kimliğin önemini kavrayarak yenilikleri kısa sürede marka kimliğine taşıma duyarlılıklarının ve tasarımcıların oluşturduğu isabetli çözümlerin de önemli rolü var.

1993’te, çağın gereklerine uygun yepyeni ambalaj malzemeleri ve ideal sunum, tüm zamanları kapsayan görsel kimlik yenileme çalışmasıyla pekiştirildi. İhap Hulusi’nin hazırladığı amblem, ulusal ve uluslararası tasarım dünyasının önde gelen ismi Bülent Erkmen tarafından, kurum ismiyle ilişkili yeni bir yapısal kurgu içine sokularak logolaştırıldı.

Günümüzde reklam çalışmalarının yanı sıra, tanıtım faaliyetleriyle de sesini duyuran Kurukahveci Mehmet Efendi, müzik ve sanat festivallerindeki sponsorluklarıyla da kültür hayatımıza destek vermeyi sürdürüyor.

Mehmet Efendi’nin oğulları aile bireyleriyle, 1932.

Bugün Eminönü’nde yer alan şubeniz hâla kahveseverler tarafından sıkça ziyaret edilmekte ve tarihi görünümüyle görenleri mest etmekte… O meşhur dükkanın hikayesini anlatabilir misiniz?

Eminönü Tahmis Sokağı’ndaki Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları binası Zühtü Başar’ın imzasını taşıyan binalar arasında özel bir öneme sahip. Binanın öne çıkan özelliklerinden biri, art deco üslubunda inşa edilmesi. 1920’li yıllarda Fransa’da ortaya çıkan art deco üslubu, sanayiye önem veren yanıyla diğer mimarlık okullarından ayrı bir çizgide ilerliyor.

Çizgileri ve desenlerinin geometrik olmasının yanı sıra gotik süslemelerden yararlanılan bir sanat akımı olması art deco’nun modern ve özgün bir görünüşe sahip olmasını sağlıyor. Bu anlamda binayı tasarlamadan önce Berlin ve Viyana’da kahve dükkânlarını inceleyen, kahve üretimi ve satışının bütün aşamalarını gözlemleyen mimar Başar’ın en önemli başarısı; Türklerin dünyaya armağan ettiği Türk kahvesini modernizmle buluşturarak gelecek nesillere taşınmasını sağlamasıdır.