Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, dün basına yansıyan açıklamasında “Bu sistemden dar gelirliler hariç üretici firmalar, ihracatçılar kâr ediyorlar. Çarklar dönüyor” demişti. Tepkilerin ardından Nebati sözlerini düzeltmek zorunda kaldı. Aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan da kabine toplantısı ardından yaptığı açıklamada Türkiye’de yaşanan durumun enflasyon değil hayat pahalılığı olduğunu öne sürmüştü.
Ege Sanayicileri ve İşinsanları Derneği’nin (ESİAD) İzmir’de düzenlediği “Yatırım Zirvesi”nin açılışında konuşan TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, Kovid-19 salgınının ardından Rusya-Ukrayna arasındaki savaşla insanlığı son derece etkileyen bir döneme şahit olunduğunu belirtti.
Ekonomik açıdan bozulan, değişen arz zincirleri, enerjide yaşanan sıkıntı, gıda arzı ve güvenliğinin tüm dünyada yeni bir gündem oluşturduğunu kaydeden Turan, ham madde ve gıda fiyatlarındaki artış gibi risklerin temel insani ihtiyaçları ve toplumsal dengeyi tehdit edecek ölçeğe ulaştığını ifade etti.
‘DAHA ZOR BİR SÜRECE GİRDİK’
Bu yıl Davos Zirvesi’nde öne çıkan başlıkların gıda ve iklim koşularının değişimine bağlı olarak şekillenen jeopolitik dengeler ve sürdürülebilirlik olduğunu aktaran Turan, şunları kaydetti:
“Tüm dünyada gıda güvenliğinin risk altında olduğu ve enflasyonu kontrol etmenin daha zor olacağı bir sürece girdik. Bu liste halihazırda ulaştığımız son derece yüksek enflasyon rakamları ve komşu coğrafyalarındaki mülteci akımları nedeniyle Türkiye için bir kat daha zorlu bir süreç oluşturacaktır. Tedarik zincirindeki değişim ve kopma eğilimi pandemiden daha önce de başlamıştı. Korumacılık, devletin ekonomideki rolünün artması, ticaret politikalarının dış politikanın aracı haline getirilmesi gibi gelişmeleri zaten gözlemliyorduk. Ancak bu değişim ve kopma süreci pandemiyle de hız kazandı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ve Çin’deki yeniden artan vakalara karşı alınan radikal tedbirlerle de ciddi bir kırılma yaşandı. Uzun dönemde çoklu krizleri yaşadığımız bu konjonktürde değişimin ne çok hızlı ne de kolay olacağını düşünüyoruz.”
‘DÜŞÜK FAİZ POLİTKASI SONA ERDİ, GEREKİRSE BÜYÜMEDEN TAVİZ VERİLMELİ’
Ekonomileri desteklemek için yaşanan rekor parasal genişleme ve düşük faiz politikasının sona erdiğini belirten Turan, enflasyonla mücadelenin temel öncelik olduğu ve gerekirse büyümeden taviz verilebileceği bir döneme girildiğini anlattı.
Tüm dünyada finansman koşullarının zorlaşmaya başladığını vurgulayan Turan, “Türkiye ekonomisi potansiyeli çok yüksek, reel kesimi de yaşanan şoklara karşı son derece esnek bir ekonomi. Bunların yanında güçlü bir finansal sistemimiz var. Keza nüfusumuz son derece genç ve dinamik. Tüm bu gerçekler ekonomimizi emsallerimizden, yakınımızdaki Avrupa ekonomisinden de ayrıştıran güçlü yanlarımız. Bugün geldiğimiz noktada bu denli hızlı değişen ve bir taraftan da yeni fırsatları sunan global koşullarda içeride yaşadığımız enflasyon, kur, faiz döngüsünden çıkamadığımız için bu fırsatları yeterince değerlendiremiyoruz. Dünyadaki değişimin hızını ve bunun sunduğu yatırım fırsatlarını arzu ettiğimiz düzeyde de yakalayamıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Turan, ucuz iş gücüyle, ihracatta rekabet kazanma devrinin yerini yüksek nitelikli iş gücüyle ve teknolojiyle yüksek katma değer yaratmaya bıraktığını dile getirdi.
YENİ FIRSATLAR
Türkiye’nin stratejik konumu, lojistik altyapısı ve büyük pazarlara erişim alanı ile uluslararası yatırımcılar için önemli bir yatırım merkezi olduğunu, bu rolünü güçlendirmek için hem özel sektör hem de kamu tarafından yürütülen çalışmaların hızlıca hayata geçirilmesinin önem taşıdığını ifade eden Turan, “Zor global koşullar beraberinde yeni fırsatlar da getiriyor. Ülkemizin içinde bulunduğu coğrafya bir taraftan son derece zorlu fakat bir taraftan da iktisadi açıdan muazzam avantajlar barındırmaktadır.” görüşünü paylaştı.
‘HAM MADDE SAVAŞLARI BAŞLADI’
ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Karabağlı da Kovid-19 salgını nedeniyle özellikle tedarik zincirlerinde aksamalar, kırılmalar ve zorluklar yaşandığını, özellikle gelişmiş ülkelerle diğerleri arasındaki ekonomik uçurumun daha da derinleştiğini kaydetti.
Rusya-Ukrayna savaşı ile ham madde fiyatlarında ciddi artışlar, emtia fiyatlarında yükselmeler, enerji arzı sıkıntısı ve enerjiye erişimde zorluklar yaşandığını belirten Karabağlı, “Artık dünyada yeni baştan bir savaş başladı. Bu savaşın adı ham madde savaşları. Ham madde savaşlarıyla beraber maalesef dünyamızın nereye doğru evirileceğini kestirmek pek mümkün görünmüyor.” diye konuştu.
‘GELECEK NESİL SADECE KAR EDEN BİR ŞİRKETTE ÇALIŞMAK İSTEMİYOR’
Programa konuşmacı olarak katılan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yönetici Cenk Alper de finans kaynaklarının artık doğru fikirlerin peşinde olduğunu söyledi.
Dünyada başarı kriterlerinin değiştiğini anlatan Alper, “Artık gelecek nesil sadece kar eden, büyümeyi hedefleyen bir şirkette çalışmak istemiyor. Çünkü bu hızla büyümeye, dünyayı kirletmeye, eşitsizlikleri yaratmaya devam edersek hep birlikte kaybedeceğiz. Bugünden itibaren bir yandan büyürken, çocuklarımıza iyi bir gelecek hazırlarken kaybetmemenin kriterlerini iyi anlamamız gerekiyor. Tüm dünya bu kriterler üzerinde konuşamaya başladı.” ifadesini kullandı.
Alper, dünyanın gıda ve enerji krizi içinde bulunduğuna dikkati çekerek, yatırımların çevresel döngüsel bir tarafa döndürülmesi gerektiğinin altını çizdi.
Yatırımların sorumlu yatırım çerçevesinde olması gerektiğine işaret eden Alper, sadece para değil salınan karbonun ne kadar aşağıya çekilebildiğinin, cinsiyet eşitliği, farklı gelir grupları arasındaki gelir dağılımı ve engellilerin temsil oranı gibi sosyal etkilerinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini dile getirdi.
Gün boyu sürecek olan programda, “Ortaklıklar ve stratejik birleşme ve satın alma dünyasında güncel gelişmeler ve beklentiler”, “Özel sermaye fonlarının ve finansal yatırımcıların yatırım gündemi ve fırsatlar”, “Yeni nesil girişimle ve hızla gelişen şirketler için kurumsal finans imkanları ve girişim sermayesi”, “Kurumsal finansmana erişmede halka arz ve sermaye piyasası olanakları”, “Finansman ve finansal yeniden yapılandırmada güncel gelişmeler” konularında konuşmalar yapılacak.
