ABD Montrö’nün değişmesini istedi! ‘Türkiye’nin verdiği her tavizden sonra…’

VERYANSIN TV

ABD Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Savunma Bakanlığı Müsteşarı Celeste Wallander, Washington-Kiev hattındaki görüşmelerle ilgili basın toplantısı düzenledi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin Lozan Antlaşmasının ardından en büyük ikinci zaferi olarak bilinen Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ilgili konuşan Wallander, bir basın mensubunun İngiltere’nin Ukrayna’ya göndermek istediği mayın avlama gemilerinin İstanbul Boğazı’ndan geçişine Türkiye’nin Montrö anlaşmaları uyarınca izin vermemesiyle ilgili soruya yanıt verdi.

‘ÇATIŞMA ORTAMINDAN UZAKLAŞMAK…’

“ABD veya müttefikleri mayın tarama gemisi gibi şeyler göndermeye çalışırsa bunun sorun olmaya devam edip etmeyeceği konusunda herhangi bir fikriniz var mı diye merak ediyordum” sorusuna yanıt veren Wallander, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası 24 Şubat 2022’den bu yana yürürlükte olan Montrö’nün 19. madde uygulamasına atıf yaparak, söz konusu maddenin değişmesini istedi.

Wallander, “Türkiye’nin içinde bulunduğu çatışma durumundan uzaklaşabileceğimiz koşullar üzerinde ve Türkiye’nin bir nevi koruyucusu olarak, Türkiye de dahil olmak üzere Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle çalışmak istiyoruz. Montrö Sözleşmesi, Montrö Sözleşmesinin bu hükmüne atıfta bulunmuştur” ifadelerini kullandı.

Wallander ayrıca ‘Karadeniz’i ticari gemi taşımacılığına tamamen yeniden açabileceğimiz müsamahakar bir ortam yaratılabileceğini’ dile getirdi.

‘EGEMENLİĞİMİZE MÜDAHALE SAYILIR’

Wallander’ın açıklamasını Veryansın Tv’ye değerlendiren Amiral Cem Gürdeniz, 19. madde uygulamasına karışmanın doğrudan egemenliğimize müdahale anlamına geldiğine dikkat çekti.

TBMM’deki İsveç kararına dikkat çeken Gürdeniz, “Bu konjonktürde ABD Savunma Bakan Yardımcısının konuşması pek de sürpriz sayılmamalı. Neocon emperyalizmi sınır tanımıyor. Türkiye’nin verdiği her tavizden sonra daha çoğunu isteyecektir” dedi. 

MONTRÖ ANLAŞMASI

Türkiye Cumhuriyeti’nin Lozan Antlaşmasının ardından en büyük ikinci zaferi olarak bilinen Montrö Boğazlar Sözleşmesi 1936 yılında imzalandı ve Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerinde kontrol ve savaş geçişini düzenleme hakkı verdi.

Türkiye Cumhuriyetinin bağımsızlığının nişanelerinden bir olan Montrö, ABD’nin ve bazı batılı ülkelerin en rahatsız olduğu anlaşma olarak biliniyor. Daha önce Montrö’nün delinebileceği iddiaları sonrası 104 emekli amiral bir duyuru yayınlamış, Montrö’nün önemine vurgu yapmışlardı. Bunun hemen ertesinde de Rusya Ukrayna arasında yaşanan savaş sonrası Montrö Sözleşmesi sayesinde Türkiye boğazların güvenliğini sağlayabilmişti.

19. MADDE NEDİR?

Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19. maddesi uyarınca boğazlar savaşan tarafların (Rusya ve Ukrayna) savaş gemilerine kapatılıyor. Bu kapsamda İngiltere tarafından Ukrayna’ya hibe edilen mayın tarama gemilerinin Türk boğazlarından Karadeniz’e geçişine izin verilmemişti.