Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Türkiye’nin ABD ve Rusya’yla Suriye konusunda vardığı mutabakatların siyasi başarı olarak tarihe geçtiğini söyledi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, AA Editör Masası’nda, Türkiye ile Rusya’nın Soçi’de vardığı mutabakatın ayrıntılarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıklamalarından satır başları;
“Türkiye 5 gün içinde 2 önemli güçle mutabakat sağladı. Bu mutabakatlar diplomasi ve siyasi başarı açısından tarihe geçmiştir. Oyunu bozduğumuz için dışarıdan tepkiler geldi. Barış Pınarı Harekatı’nın meşruiyeti kabul edildi. Suriye’nin sınır ve toprak bütünlüğüne bağlıyız. Tel Abyad-Resulayn bölgesinde durum muhafaza edilecek. Soçi’de vardığımız mutabakata göre Fırat Nehri’nden Irak sınırına kadar güvenli bölge olacak. Kobani dahil YPG’li teröristler Rusya ve Rejim unsurları tarafından 30 km’nin altına gönderilecek. Silahları da temizlenecek. Münbiç ve Tel Rıfat’taki YPG’liler tamamen çıkarılacak.
‘KAMIŞLI DAHİL…’
150 saatin sonunda Türk ve Rus askerleri 10 km’lik bölgede ortak devriyeye başlayacak. Kamışlı’da Rejim unsurlarıyla karşı karşıya gelmeme bakımından hariç tuttuk. Burada ortak devriye yok. Bu YPG’lilerin bölgeden çekilmeyeceği anlamına gelmez. Kamışlı dahil YPG’liler 30 km’nin altına indirilecek. Çekilmemiş terör unsuru varsa etkisiz hale getirilir.
Göçmenlerin evlerine dönmeleri için önemli adım atıldı. Yerel halkın katılımıyla güvenli bölgede yerel yönetimler oluşturulacak. Buralarda (Suriye’nin kuzeyi) nüfusun çoğunluğu Arap. Yönetimde Araplar olacak. Kürtler varsa onlar da yönetimde olacak. Güvenli bölgede demografik mühendislik sona erecek.
‘REJİMLE İSTİHBARİ TEMAS OLUR’
Rejimle istihbari temas olur, doğrudan temasımız yok. Suriye rejimi şu an mutabakattaki yükümlülüklerini yerine getiremiyor. Rusya mutabakatın uygulanmasında rol üstlenecek.
Göçmenler kendini güvende hissediyorsa dönüyor. Göçmenlerin dönüşü için Rusya ile birlikte çalışacağız. Avrupa ülkeleri Suriyeliler bize gelmesin diyor. Önümüzdeki günlerde NATO Zirvesinde 3 AB ülkesiyle bir araya gelmeyi konuşuyoruz. Burada herkesin görevi var, Rejim dahil.
‘DEVRİYELER SİYASİ ÇÖZÜM OLANA KADAR’
Denetimi asker ve istihbarat sağlayacak. Sahada ve masada üzerimize düşeni yapacağız. Rusya ile iş birliğimiz mutabakatla daha da artacaktır. 10 km derinlikteki gereken her yerde devriye yapılacak. Devriyelerin bir zaman sınırı yok, siyasi çözüm oluncaya kadar sürecek. Her yerde teröristlerle mücadelemizi sürdüreceğiz.
‘DENGELER DEĞİŞTİ’
Biz harekatın amacını herkese çok güzel anlattık. Anlamak istemediklerini gördük. Oyun bozuldu. Harekatımıza tepki gösterseler de meşruiyetini kabul etmek zorunda kaldılar. Şimdi herkes bizimle çalışmak arzusunda. Sahada varsanız masada da varsınız, dengeler değişti.
‘PKK EŞİTTİR KÜRTLER DEMEK KÜRT KARDEŞLERİMİZE HAKARET’
Kürtler diye bir tabir kullanılıyorsa biz buna karşıyız. Muhtırada da gördünüz YPG unsurları diyor. PKK eşittir Kürtler demek Kürt kardeşlerimize hakarettir küfürdür.
‘YPG KİMİNLE İŞ TUTARSA TUTSUN TEMİZLERİZ’
ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ABD, YPG’yi çıkarttı bilgisini teyit etti. Karşımıza YPG çıkarsa temizleriz. Teröristleri temizlemek boynumuzun borcu. YPG/PKK kiminle iş tutarsa tutsun gereğini yaparız. Putin “Biz YPG/PKK’ya güçlü ültimatom vereceğiz. Çekilmezse siz gereğini yaparsınız” dedi. Rusya Rejimin YPG’yi terör örgütü olarak gördüğünü söyledi. Suriye rejimine tamamen güvenemiyoruz.
ABD gördüğümüz kadarıyla 30 km’den tamamen çekiliyor ama güney bölgesine ve Irak’ın batısına yakın yerlere geçecek gibi görünüyorlar. Bugüne kadar YPG’ye verdiği silahların çoğunu da Irak üzerinden getirdiler. Bunların esas endişesi burada YPG/PKK terör örgütüne destek verme amacı şudur; İran buraya gelmesin, Bunu da kim istiyor? İsrail. ABD’nin neler yapacağını da göreceğiz.
Çavuşoğlu, Adana Mutabakatı’na ilişkin şunları söyledi:
“Suriye, bunu (Türkiye’ye yönelik terör tehditlerini) engelleyemezse o zaman Türkiye tek başına teröristlerin yok edilmesi için gereğini yapar. Bir, bizim şu anda rejimle doğrudan bir temasımız yok. İstihbari düzeylerde temaslar olabilir, her zaman olur. Bu doğaldır. Özellikle terörle mücadele dahil. İki, şu andaki rejimin, Şam’daki rejimin Adana Mutabakatı’nı istese de uygulama kapasitesi yok. Buralarda otoritesi yok, boşluklar var.”
Rejimin şu anda ülkenin tamamını yönetme konumunda olmadığına işaret eden Çavuşoğlu, “Suriye rejimi şu anda Adana Mutabakatı’ndaki yükümlülüklerini yerine getiremiyor. O nedenle de rejimin garantörü olan Rusya bu anlaşmanın uygulanması noktasında Rusya kolaylaştırıcı rol üstlenecek.” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, Anayasa Komisyonunun bu ayın sonunda ilk toplantısını yapacağını belirterek, komisyonun, Birleşmiş Milletler (BM) liderliğinde fakat Türkiye, Rusya ve İran’ın sayesinde kurulduğunun altını çizdi.
Bakan Çavuşoğlu, Suriye’de barış ve istikrar istediklerini dile getirerek, “Ancak bu süreçten sonra yine Suriye’de kurulacak bir hükümetle, o zamanki şartlarda Adana Mutabakatı’nı güncelleyelim mi, genişletelim mi, nelere ihtiyaç var, o zaman oturulur konuşulur. Her iki tarafın yararına uygulanabilecek bir hale getirilir.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Suriyeli göçmenlerin geri dönüşü konusunda, bu kişilerin kendini güvende hissettiğinde dönüş yaptığını kaydederek, “Biz bir taraftan da komşu ülkeler olarak, Türkiye, Lübnan, Ürdün ve Irak olarak mültecilerin geri dönüşüyle ilgili bir konferansa ev sahipliği yapmak istiyoruz ve bunun birçok boyutu var.” dedi.
Suriyeli göçmenlerin kendini güvende hissedebilmesi için özellikle rejimin kontrolü altındaki bölgelerde rejimden garanti alınması gerektiğini dile getiren Çavuşoğlu, bu durumun denetim altında olmasının önemine işaret etti.
Bakan Çavuşoğlu, göçmenlerin dönmesi konusunda da Rusya ile çalışacaklarını vurgulayarak, “Mülteciler için gerekli altyapının oluşturulması bakımından da belki bir donörler toplantısının da düzenlenmesi gerekiyor çünkü bu tek başına Rusya ve Türkiye’nin yapacağı bir şey değil.” diye konuştu.
Avrupa’nın Suriyeli mültecilere ilişkin tutumunu eleştiren Çavuşoğlu, “Önümüzdeki günlerde (İngiltere Başbakanı) Boris Johnson’ın da Cumhurbaşkanımıza teklif ettiği gibi NATO içinde birçok Avrupa ülkesiyle bir araya gelme ihtimalimiz var. Bunları konuşuyoruz. Buraya gelmek isteyenlere herkesin yardım etmesi lazım.” dedi.
Çavuşoğlu, muhtıranın uygulanması ve gözetilmesi konusunda şunları kaydetti:
“Her şeyden önce sahada askerlerimiz var. Askerlerimiz burada önemli rol üstlenecek. Diğer taraftan istihbaratımız da üzerine düşeni yapacak. Bunun bir de diplomasi ayağı var. Dışişleri Bakanlığı olarak biz de buna katkı sağlayacağız. Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bu süreci beraber yürütüyoruz, birbirimize destek oluyoruz. Herkes üzerine düşeni fazlasıyla yapmaya çalışıyor. Biz de sahada ve masada üzerimize düşeni birlikte yapacağız. Önemli olan iyi niyetin olması, herkesin verdiği sözleri tutması ve mutabakata bağlı kalınması. Ondan sonra biz Suriye’nin geleceği için çabaları daha da birlikte yoğunlaştırırız.”
