CHP’nin ‘1921’ açıklaması dökülüyor… Bu sorulara neden yanıt vermediniz?

VERYANSIN TV

6 partinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metninde Cumhuriyetin ilk anayasası olan 1924 Anayasası da dahil tüm anayasaları “dar kalıplı” olarak nitelemiş sadece 1921 Anayasası’nı dışarda tutmuştu. Metnin o bölümde şöyle denilmişti: “1921 Anayasası’nın nispeten kapsayıcılığının peşinden kurulan Türkiye Cumhuriyeti devleti, sonraki anayasalarında daha dar kalıplara girmiştir.”

Yani “1921 Anayasası çoğulcu demokrasi açısından daha kapsayıcı ama sonrakiler dar kalıplı” olarak nitelendirildi.

Savaş koşullarında hayata geçen ve bu şartlara göre hazırlanan Teşkilat-ı Esasi Kanunu (1921) devlet ve millet tanımları yapmamış, saltanat ve hilafete dokunmamıştı. Bölgesel direnişleri ve Ankara’ya bağlılığı artırmak için yerel yönetimlerin özerk yetkilerini artırmıştı. Çünkü en geniş kesimlerin savaşa seferberliğine odaklanılmıştı.

AKP ve HDP de geçen yıllarda 1921 Anayasası’nı “çok kimlikli” ve “çoğulcu” diyerek model olarak sunmuştu. Çünkü 1921’de güçlü merkezi yönetim ve “Türk Milleti” kavramı yoktu ve bu “çoğulcu” olmasını sağlıyordu. Onlara göre “kimlikler”, “inançlar” “etnik kökenler” tek bir millet çatısına sığdırılmadan aynı anayasada özgürce yer alabiliyordu. Ancak Kurtuluş Savaşı sonrası hayata geçen anayasa “Türk Milleti” ve “Cumhuriyet devrimi” üzerine oturdu. Böylece onlara göre anayasa, “çoğulcu” ve “kapsayıcı” olmaktan çıktı!

HERKESİN KENDİ KİMLİĞİYLE…

Sadece o değil. Metinde yine “kimlikli siyaset”e işaret eden ifadeler açıkça yer aldı: “Herkesin inancına, kanaatine ve yaşam tarzına saygı duyulduğu, kişilerin din, inanç ve yaşam tarzı fark etmeksizin özgürce yaşadığı, herkesin kendi kimliğiyle ve kendisi olarak eşit şekilde toplumsal, kamusal ve siyasal yaşama katıldığı bir sistemi hep birlikte inşa edeceğiz.”

Bu açıdan mutabakat metni tartışmalara konu oldu. Özellikle Veryansın Tv’nin yayınlarının, muhalefet içinde etkili olduğu görüldü.

Bugün Cumhuriyet gazetesine açıklamalarda bulunan CHP Grup Başkanvekili Muharrem Erkek, eleştirilere yanıt vermek zorunda kaldı.

Erkek özetle şöyle dedi: “1921 Anayasası’na gönderme yapmamız, ‘Devletin dini İslam’dır’a gönderme olabilir mi?” diyen Erkek, “Burada 1921 Anayasası’nın ilk maddesi olan ‘Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir’ sözüne göndermede bulunuyoruz. Yani vatan işgal altındayken bile tek adam olmadığına vurgu yapıyoruz.”

Erkek öncesinde de şu ifadeleri kullandı:

“Burada yanıt aradığımız soru şu: Demokratik, laik hukuk devleti temelinde, farklılıklarımızı zenginlik olarak kabul edip özgürce mi yaşayacağız, yoksa birbirimizi yemeye devam mı edeceğiz? Kutuplaşmadan çıkmamız gerekiyor.”

CHP’li Erkek’in 1921 savunması baştan sonra dökülüyor. Zaten üç cümle edildiği görülüyor.

1921 Anayasası’na vurgunun nedeni olarak “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” sözünü gösteriyor. Ancak bu söz 1924 Anayasası’nda da mevcut. Zaten Cumhuriyet devriminin kodu niteliğinde bir ifade.

YANITSIZ KALAN SORULAR

Diğer yandan Erkek asıl eleştiri konusu olan başlıklara yanıt vermekten kaçınıyor:

-Cumhuriyet’in ilk anayasası olan 1924 Anayasası’nı neden “dar kalıp” ilan ettiniz?

-Hangi madde ya da maddeler “dar kalıp”lı?

-Bir anayasanın “dar kalıp” olmaması için neler olması ya da olmaması lazım?

-Eski AKP’nin mimarları Ali Babacan ve Ahmet Davutoğlu, 1921 vurgusunun metinde özellikle yer alması için ısrarcı oldu mu?

-AKP, HDP, liberaller ve hatta Abdullah Öcalan bu yönleriyle 1921 Anayasası’nı model gösterdiği için onlarla “ortak anayasa” yapmanıza engel var mı?

-1921’de yer almayan ancak 1924 Anayasası’nda yer alan hangi maddeler “kutuplaşmayı” körüklüyor?