Hukuk alanında çok sayıda eser sahibi Prof. Dr. Kemal Gözler, anayasa.gen.tr adresindeki son makalesinde, hukuk fakültelerinin durumunu gözler önüne serdi. Tam 19 hukuk fakültesinin dekanının hukukçu olmadığını ortaya koyan Gözler, bu sayının tüm fakültelerin yüzde 28.3’üne denk geldiği belirtti. Gözler’in incelemsine göre, hukukçu olmayan dekanlarının en büyük grubunu, ilâhiyatçılar oluşturuyor.
Prof. Dr. Kemal Gözler, hukuk fakültelerini mercek altına aldığı makalesinde, 19 hukuk fakültesinin dekanının hukukçu olmadığını belirtti. Sırada 15 yeni hukuk fakültesinin beklediğinin altını çizen Gözler, muhtemelen onların da aynı kaderi paylaşacağını ifade etti. Gözler’in çarpıcı incelemesinin özeti şöyle:
“Türkiye’de aşağıdaki tabloda gösterilen üniversitelerin hukuk fakültelerinin dekanları hukukçu değildir.
YÖK’ün yayınladığı 2018-2019 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistiklerine göre Türkiye’de faal 67 hukuk fakültesi vardır. Buna göre hukukçu olmayan dekanlar tarafından yönetilen hukuk fakültesi oranı toplam oranın yüzde 28,3’üdür.
15 YENİ FAKÜLTE SIRADA
Burada ayrıca belirtelim ki, Türkiye’de resmen kurulmuş ama henüz faaliyete geçmemiş ve dolayısıyla henüz dekanı atanmamış 15 adet de hukuk fakültesi vardır. Bunlar da muhtemelen yakında faaliyete geçecektir. Pek muhtemelen faaliyete geçerken bunların çoğuna hukukçu olmayan öğretim üyeleri asaleten veya vekaleten dekan olarak atanacak ve hukukçu olmayan dekan sayısı daha da yükselecektir.
Yukarıdaki Tablo 1 incelendiğinde hukukçu olmayan bu 19 dekandan 7’sinin “dekan vekili” olduğu, 7’sinin ise asaleten atanmış dekanlar olduğu ve 5’inin ise aynı zamanda rektör olduğu (yani beş adet hukuk fakültesinin dekanlığının rektörün uhdesinde olduğu) anlaşılmaktadır.
Bu hukukçu olmayan dekanların kendi alanları şöyledir:
Yine yukarıdaki tablo incelendiğinde Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1992) ve Bursa Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1995) dışında dekanı hukukçu olmayan hukuk fakültelerinin hepsinin 2000 sonrasında kurulduğunu görüyoruz. Uludağ Hukuk da resmen 1995’te kurulmasına rağmen fiilen 2007’de öğrenci almaya başlamıştır.
Tabloya bakarak bir gözlem daha yapabiliriz: Vakıf üniversiteleri hukuk fakültelerine nazaran devlet üniversitesi hukuk fakültelerinde hukukçu olmayan dekan olgusu daha sık görülmektedir. Sadece 2 vakıf üniversitesinin dekanı hukukçu değil iken, 17 devlet üniversitesinin dekanı hukukçu değildir.
TAM YÜZDE 28’İ
Sayısal verileri yukarıdaki gibi verdik. Şimdi bu sorunla ilgili bazı değerlendirmeler yapalım.
Öncelikle belirtelim ki, Türkiye’de 2018-2019 yılı itibarıyla faal 67 hukuk fakültesinin 21’inin dekanının hukukçu olmaması, ihmal edilebilecek istisnaî bir olgu olarak görülemez. Toplamın yüzde 28,3’ünü teşkil eden olgu istisnaî bir olgu değildir. Ortada ciddi bir sorun vardır.
EN BÜYÜK GRUP İLAHİYATÇILAR
Hukukçu olmayan dekanların kendi içinde en büyük grubu, ilâhiyatçılar oluşturmaktadır. Türkiye’de dört hukuk fakültesi dekanı ilâhiyatçıdır. 10 yıl kadar önce Türkiye’de bazı hukuk fakültelerimiz iktisadî ve idarî bilimler fakültesi kökenli dekanların yönetimi altındaydı. Son on yıldır bu İİBF kökenli dekanların yerini adım adım ilâhiyatçı dekanların aldığı görülüyor.
…
İlginç bir gözlemimi de aktarmak isterim: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. Şevket Topal’dır. Kendisi ilahiyatçıdır. Özgeçmişine göre sayın Şevket Topal, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinde “Adalet” önlisans programını tamamlamıştır (2013-2015). Kendisiaçıköğretim programından alınmış “adalet önlisans” diplomasına sahiptir. Recep Tayyip Erdoğan Hukuk Fakültesi öğrencilerinin, hukuk fakültesi mezunu olmasa da, hiç olmazsa iki yıllık açıköğretim adalet önlisansı yapmış bir dekanları vardır.
….
Bugün bazı hukuk fakültelerimiz, hukukçu olmayanların vesayeti altında bulunuyor. Bugün hukuk fakültelerimizin yaklaşık yüzde 28’i hukukçu olmayan öğretim üyeleri tarafından yönetiliyor. Türkiye’de hukuk fakültelerinde pek çok ders hukukçu olmayan öğretim üyeleri tarafından veriliyor. Türkiye’de adeta bir “hukukçusuz hukuk fakültesi” olgusu var.
ZOR SORULAR
Hukuk fakültesi öğrenimi almamış kişiler nasıl olacak da hukuk dersi verecekler. Hukuk eğitimi almamış kendileri hukuk fakültesinde çalışmamış kişiler nasıl olacak da hukuk fakültesini yönetecekler?
Kendileri hâkim ve savcı olma ehliyetine sahip olmayan kişiler nasıl olacak da hakim ve savcı ve avukat yetiştiren okulları yönetecekler?
Ben atanmış olmalarından bağımsız olarak, hukuk fakültelerinde ders veren hukukçu olmayan hocalara sormak istiyorum: Siz sağduyuya sahip bir akademisyen olarak kendinizi hukuk fakültesinde ders vermeye ehil görüyor musunuz? Yine içlerinden dekan olanlara da şunu sormak istiyorum: Kendinizi bir hukuk fakültesini yönetmeye layık görüyor musunuz? Hâliyle bu sorularımın muhatabı, kendileri istemediği hâlde, yeni kurulmuş hukuk fakültelerine, başka öğretim üyesi olmadığı için vekaleten dekan olarak görevlendirilmiş öğretim üyeleri değildir.
Hukukçu olmayan dekanlara ve hukukçu olmayan hukuk hocalarına sormak istiyorum: Kendinizin yönettiği veya ders verdiği hukuk fakültesine kendi çocuğunuzu göndermek ister misiniz?”
