Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 100 baz puan indirerek yüzde 16’dan yüzde 15’e düşürdü. Faiz kararı sonrası dolar 11 TL’yi geçti. Veryansın Tv yazarları kararı değerlendirdi…
VERYANSIN TV
TCMB’den yapılan yazılı açıklamada, PPK’nın, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 16’dan yüzde 15’e indirilmesine karar verdiği belirtildi. Küresel iktisadi faaliyette yılın ilk yarısında yaşanan toparlanma ve aşılama oranlarındaki artışa rağmen salgında yeni varyantların küresel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tuttuğu vurgulanarak, şöyle denildi:
“Küresel talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açmaktadır. Başlıca tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel gıda fiyatları üzerinde olumsuz yansımaları görülmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmekle birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan enerji fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini değerlendirmektedir. Bu çerçevede, gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir.”
‘TCMB, ELİNDEKİ TÜM ARAÇLARI KARARLILIKLA KULLANMAYA DEVAM EDECEK’
Öncü göstergelerin, yurt içinde iktisadi faaliyetin dış talebin de etkisiyle güçlü seyrettiğine işaret ettiği belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Aşılamanın toplumun geneline yayılması salgından olumsuz etkilenen hizmetler, turizm ve bağlantılı sektörlerin canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha dengeli bir bileşimle sürdürülmesine olanak tanımaktadır. Dayanıklı tüketim malları talebi yavaşlarken, dayanıksız tüketim mallarında toparlanma devam etmektedir. İhracattaki güçlü artış eğilimiyle yılın geri kalanında yıllıklandırılmış cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir. Enflasyonda son dönemde gözlenen yükselişte; gıda ve başta enerji olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve talep gelişmeleri etkili olmaktadır. Para politikası duruşunda yapılan güncellemenin ticari krediler üzerinde olumlu etkileri görülmeye başlamıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerle ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir. Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirerek politika faizinin 100 baz puan indirilerek yüzde 15 olarak belirlenmesine karar vermiştir. Kurul, arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin 2022 yılının ilk yarısı boyunca da etkisini sürdürmesini beklemektedir. Kurul, bu etkilerin ima ettiği sınırlı alanın kullanımını aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir. TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir.”
VERYANSIN TV YAZARLARI YORUMLADI
Merkez Bankası’nın faiz kararını Veryansın Tv’ye değerlendiren yazarımız İktisat Doçenti Bilin Neyaptı, şunları kaydetti:
“Her şeye rağmen indirmeye devam etti. Çok mantıklı bir karar almıyor. Kavcıoğlu geldiğinden beri dolar artıyor ve bunun maliyeti bize dış borç faizi ve dış borç stoğu olarak geri dönüyor. Bunun faydasını görmüyoruz. Maliyeti var, faydası yok. Dünyada faizler artırılırken burada faiz indirme ısrarı, ekonomik rasyonaliteye sığmıyor. Çünkü cari açık hedefi güdüyoruz, dediler. Merkez Bankası’nın böyle bir hedefi olmaz. Zaten kur hem ithalatı hem ihracatı etkiler. İthalat düşeceği için üretim düşer. İhracata da çok yansımadığını söylemek mümkün. Çünkü mevcut ihracat artışı aslında baz etkisinden çoğunlukla. Yani TL’nin değer kaybı, Merkez Bankası’nın kanuni hedeflerine ters. Çünkü Merkez Bankası, paranın değerini korumak için çalışır ve politika üretir. Paramızın değeri azaldıkça ülkedeki dolarizasyon artıyor. Mevduatlar %50’den fazla dolar oldu. Bunun karşılığında da aslında çok işe yaramayacak, insanları merdiven altına götürecek yeni düzenlemeler getiriyorlar. Dolayısıyla mantıklı bir politika değil. Ancak günü kurtarmak, insanların büyük kitlelerin borcunu döndürmek, daha zengin kesim ise varlıklarımıza daha ucuz bir şekilde ulaşabilsin diye yapılmış, sadece onlara hizmet eden bir politika olarak görünüyor.
Bir maliyet olarak düşürsek mesela 128 milyar dolar, bir kişiye gitti varsayalım. O günden bugüne doların Türk lirası cinsinden alım gücü, yani rantı, 80 milyar dolar karşılığı bir Türk lirasına tekabül ediyor. Ortalama 6,5 civarı bir kurdan satılmıştı, 128 milyar kapalı kapılar ardında. Bugün onun alım gücü ek olarak, kur artışından sonra, 80 milyar dolar kadar ek bir alım gücü olmuş oldu. Bu da bize nasıl kaynaklarımızın el değiştirdiğinin bir başka göstergesi.
‘ÖNCE ADIM ATACAK, SONRA FAİZE KARŞI OLACAKSINIZ’
Veryansın Tv yazarı Ekonomist Şevket Apuhan da yaptığı değerlendirmede, “Faizlerin bu seviyeye çıkması zaten hataydı ancak bu şekilde düşürülmesi daha büyük bir hata oldu” dedi. Apuhan, şöyle devam etti:
“Yüksek faize değil şahsen ben alçak faize de karşıyım; ama piyasanın da kendi gerçekleri var. Siz ısrarla yüksek teknoloji üretmiyorsanız, siz ısrarla adalet sistemini iyileştiriyorsanız, siz ısrarla eğitim reformu yapmıyorsanız ve bunun üzerine ben faizi düşüreceğim diyorsanız, işte orada büyük bir hata var demektir.
Faizin düşmesi için atılması gereken adımları öncelikle atacak sonra faize karşı olacaksınız.
Bu durumda hiçbir alt yapısı olmadan, hiçbir hazırlığı olmadan göstere göstere faizin indirilmesini yanlış buluyorum kaldı ki bu indirimler ülkenin risk primini artırıyor ve faizi uzun dönemde yükseltiyor.
Bu anlayışla, bu beceriksizlikle bu iş maalesef olmaz, düzelmez.”
ERDOĞAN NE DEMİŞTİ?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün partisinin TBMM’deki grup toplantısında, “Faiz sebeptir, enflasyon neticedir; biz faiz belasını bu milletin sırtından kaldıracağız. Bu yolda faizi savunanlarla birlikte olamam” demişti.
Piyasaların yakından takip ettiği Merkez Bankası’nın faiz kararının ardından dolar ve euro, yükseldi.
DOLAR VE EURO FIRLADI
Gece saat 4.20 sıralarında 10.97 lirayı görerek tarihî rekorunu kıran dolar, Merkez Bankası’nın kararının ardından 11,24 TL oldu. Euro ise 12,78 TL’ye yükseldi.
Dolar, Merkez Bankası’nın faiz kararından önce 10,57 TL civarında hareket ediyordu… Dolar saat 14:16 sıralarında 10,95 seviyelerinden işlem görmüştü.
