Bilinen en eski insan sinir dokusu 2008’de İngiltere’nin York şehri yakınlarındaki Heslington köyünde keşfedilmişti.
Araştırmacıların keşfettiği bu dokunun, çürümesi gereken ilk (yumuşak) dokulardan biri olduğu ama tam iki bin 600 yıl korunduğu bildirildi.
Yumuşak dokuların korunması için genellikle kurutulmaları, dondurulmaları ya da oksijen içermeyen asidik bir ortamda saklanması gerekiyor. Çünkü bir dış etki bulunmasa bile hücrelerin doğal enzimleri kendilerini yok etmeye başlıyor.
KİMYASALIN NE OLDUĞU BİLİNMİYOR
Independent Türkçe’de Umut Can Yıldız çevirisiyle yayımlanan ScienceAlert’tin haberine göre Heslington’daki kafatasını özel kılansa yetişkin bir insan beyninin beşte biri büyüklüğündeki serebral korteksin, bütünlüğünü koruması ve kararmış görünmesi.
Beyin hücrelerinin yapısındaki proteinlere odaklanan araştırmacılar, hücre iskeletinin bir parçası olan ara filamentlerin oluşturduğu çalı benzeri ağın hücre öldükten sonra da bütünlüğü koruyabildiğini keşfetti.
Farklı hücrelerdeki farklı biçimlere sahip bu yapıları Heslington’da keşfedilen beyin dokusunda inceleyen araştırmacılar, her ne kadar kısalmış ve incelmiş olsa da ara filamentlerin korunduğu gördü.
Devamındaki analizlerse bu yapıların büyük kısmının astrosit ismi verilen yıldız biçimindeki yardımcı hücrelerde yer aldığını gösterdi.
Astrositlerin ara filamentlerini özel kılansa bozunma biçimlerinin diğer tiplere benzememesiydi. Dahası görece yüksek sıcaklıklarda birbirlerinden kopamamayı başaran bu proteinlerin, diğer tiplere göre daha kararlı halde bulunduğu keşfedildi.
Bir yıl boyunca canlı beyin dokularından alınan proteinlerin bozulmalarını inceleyen ve Heslington’da bulunan dokuyla karşılaştıran araştırmacılar, en sonunda hücrelerde doğal biçimde bulunan ve proteaz ismi verilen (protein parçalayan) enzimlerin başka bir kimyasal tarafından engellenmiş olabileceği sonucuna vardı.
Sonuç olarak bilim insanları, çevreden gelen bir kimyasalın protein yıkan enzimi engellediğini ve astrositlerdeki ara filamentlerin sadece bu kimyasal gelene kadar dayandığını düşünüyor.
Bu kimyasalın ne olduğu bilinmese de hakemli bilim dergisi Interface’de yayımlanan yeni araştırma, ara filamentlerin daha istikrarlı kümelenme biçimlerini göstererek, beynimizde proteinlerin kümelenmesi sonucu oluşan Alzheimer gibi hastalıklara dair daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir.
Zaman zaman fosillerde bulunan protein kalıntıları bu konuya dair gelecekte daha fazla bilgi verebilir.
