Sırp birliklerinin Temmuz 1995’te 8 binden fazla Boşnak sivili öldürdüğü Srebrenitsa soykırımı, aradan 26 yıl geçmesine rağmen kurban yakınlarının ve Boşnak halkının kanayan yarası olmaya devam ediyor.
Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa katliamı, aradan geçen 26 yıla rağmen kurban yakınlarının en derin acısı olarak yüreklerdeki yerini koruyor.
Srebrenitsa katliamının 26’ncı yıl dönümü kapsamında anma programı ve cenaze töreninin düzenleneceği 11 Temmuz Pazar günü, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 19 katliam kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek.
Aradan geçen yıllara rağmen hala binden fazla katliam kurbanının cenazesinin bulunamamış olması Srebrenitsa’da yaşanan zulmün ne derece büyük olduğunun en önemli göstergelerinden birisi olarak kabul ediliyor.
EN GENÇ KURBANIN SADECE KAFATASI DEFNEDİLECEK
Srebrenitsa’da Sırp güçler tarafından öldürüldükten sonra toplu mezarlara gömülen binlerce katliam kurbanının daha sonra başka yerlere nakledildiği biliniyor.
Katliamdan sonra açılan toplu mezarlardan çıkarılan ceset kalıntıları tam olmasa da binlerce aile yakını sevdiklerinin bulunabilen birkaç kemiğini toprağa vermenin ve “bir mezar taşı olsun” düşüncesinin hem hüznünü hem de huzurunu yaşıyor.
Kurbanlardan en genci, öldürüldüğünde 16 yaşında olan Azmir Osmanovic’in sadece kafatasına ait kemik kalıntıları toprağa verilecek. Potoçari Anıt Mezarlığı’na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedildi.
Toprağa verilecek diğer kurbanların isimleri ise şöyle:
“Husein Kurbasic (1958), Vejsil Hamzabegovic (1939), Muhidin Mehmedovic (1977), Ramiz Selimovic (1951), Esnaf Halilovic (1976), Muamer Mujic (1976), Mehmed Beganovic (1947), Hajro Aljic (1944), Jusuf Aljic (1967), Zajim Hasanovic (1968), Asim Nukic (1971), Nezir Dautovic (1969), Ibrahim Avdagic (1950), Jusuf Halilovic (1948), Salih Dzananovic (1955) ve Meho Karahodzic (1939).
SREBRENİTSA’DA NELER OLDU?
Srebrenitsa’nın 11 Temmuz 1995’te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar ise toplu mezarlara gömüldü.
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
YAŞANANLAR ‘SOYKIRIM’ OLARAK NİTELENDİRİLDİ
Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılında aldığı kararda, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanıtlar doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Sırp komutan Mladic, ICTY’de görülen davada, aralarında soykırımın da bulunduğu birçok suçtan müebbet hapse mahkum edilirken, 8 Haziran’da görülen temyiz duruşmasında müebbet hapis cezası onandı.
Savaş döneminde Bosnalı Sırpların lideri olan Radovan Karadzic de Sebrenitsa soykırımı dahil birçok suçtan önce 40 yıl, ardından temyiz davasında müebbet hapse mahkum oldu.
ICTY’de görülen Srebrenitsa davalarında ayrıca Radislav Krstic 35 yıl, Vidoje Blagojevic 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara müebbet, Drago Nikolic 35 yıl, Ljubomir Borovcanin 17 yıl, Vinko Pandurevic 13 yıl, Radivoje Miletic 19 yıl ve Milan Gvero 5 yıl hapis cezası aldı.
Bosna Hersek Mahkemesinde görülen başka bir davada ise 13 Temmuz 1995’te 1000’e yakın Boşnak sivilin katledilmesi suçundan Milorad Trbic 30 yıl hapisle cezalandırıldı.
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp’a, toplam 699 yıl hapis cezası verildi.
Öte yandan, eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış ancak yargılanması sürerken cezaevinde ölmüştü.
ERDOĞAN’DAN SREBRENİTSA MESAJI
Erdoğan katliamın 26. yılı dolayısıyla düzenlenen anma törenine video mesaj gönderdi.
Erdoğan, “Avrupa ve insanlık tarihinin bu kara lekesinin, ne surette olursa olsun, geri plana itilmesine müsaade etmeyeceğiz. Savaş suçlusu Ratko Mladiç hakkında geçen ay verilen uluslararası mahkeme kararı, soykırımın acısını elbette dindiremez. Mahkeme kararları ne kaybedilen canları geri getirebilir, ne de gönüllerdeki yaralara merhem olabilir. Ancak, adaletin tecellisi yolunda alınan bu ve benzeri kararlar, soykırım suçunun bir kez daha işlenmesini engellemekte rol oynayabilir. Adaletin yerini bulması da Avrupa’nın kalbinde yaşanan bu trajedinin kurbanlarına ve geride kalan tüm şehit yakınlarına vicdani bir borçtur. Bu bakımdan geçmişi unutmadan, duygularımızın aklımızı esir almasına fırsat vermeden, evlatlarımızın geleceği için çaba harcamamız gerekiyor. Buradan tüm siyasileri nefret, şiddet ve ayrımcılık içeren söylemlere karşı çıkarak, ortak insani değerler etrafında buluşmaya davet ediyorum.” diye konuştu.
Erdoğan şunları kaydetti:
“Ülke içindeki her bir bölgenin istikrarı Bosna Hersek için, Bosna Hersek’in istikrarı ise Balkanlar başta olmak üzere tüm Avrupa için zaruridir. Bize tarihin verdiği bu sorumluluğun yükünü hep birlikte taşımak ve bu topraklarda barışı daim kılmak ortak görevimizdir. Türkiye, dün olduğu gibi bugün de yarın da Bosna Hersek’in ve Boşnak kardeşlerinin yanında olmaya devam edecektir. Bu düşüncelerle sözlerime son verirken aziz şehitlerimize Allah’tan bir kez daha rahmet niyaz ediyorum. Rabb’im sizlere ve bizlere bir daha böyle acılar yaşatmasın diyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. Allah’a emanet olun.”
CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI OKTAY VE KEMAL KILIÇDAROĞLU’NDAN ANMA
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, sosyal medya hesabındaki paylaşımında, Aliya İzzetbegoviç’in, “Ne yaparsanız yapın, soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır” sözünü hatırlattı.
Oktay, “Srebrenitsa Soykırımı’nın 26. yıl dönümünde, şehit edilen 8 bin 372 Boşnak kardeşimizi rahmetle anıyorum. Mekanları cennet olsun” ifadesini kullandı.
Kılıçdaroğlu, Twitter’daki paylaşımında, “Bugün 11 Temmuz. 1995’te Mladiç komutasındaki katillerin Srebrenica’da 8 binden fazla Boşnak sivili hunharca katlettiği soykırımın günüdür. Asla unutmayacağız” ifadelerini kullandı.
GEÇEN SENE SİRENLERLE ANILDILAR
Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da, Srebrenitsa Soykırımı Anma Günü nedeniyle geçen sene saat 12’de sirenler çaldı.
Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen ve en az 8 bin 372 Boşnak sivilin acımasızca öldürüldüğü Srebrenitsa soykırımının 25. yılı sirenler çalınarak anıldı.
Kırımdan sürüldük öldük sakat kaldık,Bulgaristandan sürüldük öldük sakat kaldık, Türkiye ye geldik güya, Türküm demek suç.ANDIMIZ YOK.NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE DE bir bak ! GÖR NELER OLUYOR? ATATÜRK’Ü EN BÜYÜK SUÇLU YAPTILAR,NERDEYSE MEZARDAN ÇIKARIP YARGILAYACAKLAR.Türk’ün ekmeğini ye, suyunu iç, sonra da ülkelerinden kov,öldür,sakat bırak,zulüm yap bu nedir? bu nedir YA?
Türklere yüzyıllardır soykırım uygulanıyor üstelik küresel ölçekte.Bizde iki siyasi çıkıp unutmadık mesajı yayınlıyor o kadar.Doğu PERİNÇEK bile ermeni soykırımı ile ilgili mahkemeden yoktur kararı aldı.Burası güya TÜRKİYE, milletin adı da Türk Milleti ..SİZ NEDEN KÜRESEL TÜRK SOYKIRIMI VARDIR DİYE MÜCADELE EDİP KARAR ALDIRTMIYORSUNUZ? Kendi ülkemizde yabancı olduk! Türküm de başın belaya girsin ! Andımız kaldırıldı.Neden Türküm doğruyum diye başlıyorda ondan.Ne mutlu Türküm demek suç.Burası nasıl TÜRKİYE nasıl Türk Milleti.Siz nasıl siyasilersiniz? yazık size.