Ankara’da 13 Aralık 2018’de 9 kişinin öldüğü hızlı tren kazasına ilişkin 10 şüpheli hakkında 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle iddianame hazırlandı. Tren kazalarına yol açan süreç TCDD’yi küçülten özelleştirmeci politikalarla geldi.
Ankara’da, 13 Aralık 2018’de meydana gelen 9 kişinin öldüğü sonuçlanan hızlı tren faciasıyla ilgili soruşturma tamamlandı. İddianamede, aralarında tutuklu olan tren teşkil memuru Osman Yıldırım, hareket memuru Sinan Yavuz ve trafik kontrolörü Emin Ercan Erbey’in de bulunduğu 10 sanık hakkında 15 yıla kadar hapis istendi.
İddianamede, bilirkişi raporunda kusurlu bulunan dönemin TCDD Genel Müdürü İsa Apaydın ve şu anda TCDD Genel Müdürü olan dönemin Genel Müdür Yardımcısı Ali İhsan Uygun şüpheli olarak yer almadı. Savcılık bu iki isim için bakanlıktan soruşturma için izin talebinde bulunmuştu.
Ne olmuştu?
Ankara – Konya seferini yapan Yüksek Hızlı Tren aynı hattaki kılavuz treniyle çarpıştı. 9 kişi hayatını kaybetmiş, 92 kişi yaralanmıştı. 13 Aralık saat 06.36’da marşandiz istasyonunda meydana gelen faciada Ankara’dan Konya’ya gitmek üzere 06.30’da Yüksek Hızlı Tren Garı’ndan hareket eden tren, yol kontrolünden dönen lokomotifle kafa kafaya çarpışmıştı. Kaza sonrası yüksek hızlı trenin iki vagonu, 4 dakika sonra raydan çıkıp üst geçidin ayağına çarmış, çarpmanın etkisiyle üst geçidin bir bölümü çökmüştü.
Kaza yaşandığı sırada trenin hızının 80 – 90 km civarında olduğu söylenmişti.
ÖZELLEŞTİRMELER İLE GELEN KAZALAR
Makine Mühendisleri Odası’nın geçtiğimiz aylarda hazırladığı raporda özelleştirme anlayışının 160 yıllık demiryolu tecrübesine verdiği zarar vurgulandı.
Makine Mühendisleri Odası (MMO) “Ulaşımda Demiryolu Gerçeği” raporunda son yıllarda demiryollarında yaşanan kazalar ele alındı, şu bilgiler yer aldı:
İlgili meslek kuruluşları ve uzmanların uyarılarına karşın başlatılan yüksek hızlı tren (YHT) seferleri başlangıçta oldukça trajik bir sonuca yol açtı. 22 Temmuz 2004’te 41 yurttaşımızın ölümüne, 81 yurttaşımızın yaralanmasına yol açan Pamukova YHT “kazası” yaşandı ve bu son kaza olmamıştır. Daha sonraki birçok kazanın dışında geçen yıl Tekirdağ Çorlu’da 25 insanımızın ölümüne yol açan tren kazası ile Ankara’da sinyalizasyon eksikliği nedeniyle 9 insanımızın ölümüne yol açan YHT “kaza”sı hafızalardadır. Aynı şekilde geçen ay İstanbul-Ankara hattındaki YHT seferi sırasında Arifiye’deki bir menfezde rayların altının yağışlar nedeniyle boşaldığının makinistlerce görülmesi üzerine trenin durdurulması vakası da gösteriyor ki, gerek konvansiyonel hatlarda gerekse YHT hatlarında önemli sorunlar bulunmakta ve üzerine ciddiyetle gidilmiyor.
Demiryolu işletmeciliği yatırımdan bakıma, yenilenmeye, personele, eğitime ve yeni hatların kurgulanmasına dek merkezi bir planlamayı gerektirir. Ancak Booz, Allen-Hamilton, Canac, Euromed vb. kuruluşların hazırladığı raporlar ve AB uyum programları ile gündeme gelen serbestleştirme ve TCDD’nin yeniden yapılandırılması politikası uyarınca 163 yıllık demiryolu kazanımları tasfiye ediliyor. Neoliberal politikalarca dayatılan ve bütün resmi dokümanlarda ifade edilen serbestleştirme (dolayısıyla özelleştirme) ve TCDD’nin yeniden yapılandırılması politikaları uyarınca kurum parçalanarak şirketleştirildi, altyapı ve işletmecilik bölündü, kamu hizmeti anlayışı yerine piyasacı yaklaşım benimsendi, mühendislik hizmetleri ve kriterleri ile teknik mükemmellik yaklaşımı terk edildi.
PERSONEL AZALDI
Azaltılan personelle çok iş çıkarma benimsendi, kurumda kadro ve nitelik düzeyinde önemli gerilemeler oldu, siyasi ve ehil olmayan kadrolaşma yaygınlaştı. Öyle ki 1959 yılında 66 bin 595 olan TCDD’nin çalışan sayısı, 2017 sonunda 17 bin 747’ye; binlerce yol ve geçit bakım görevlisinin çalışması gereken hatlarda bakım görevlisi sayısı da 39’a düştü.
ZARAR 18 MİLYAR
YHT hatları nedeniyle Hazine’nin en fazla kaynak ayırdığı KİT olan TCDD, 2017 Yılı Yatırım Programı kapsamında ayrılan 5,7 milyar TL ödeneği aşarak 5,8 milyar TL ödenek kullandı, ancak Sayıştay raporuna göre 2017 yılını yaklaşık 2 milyar lira zararla kapattı. Kurumun geçmiş yıllarla birlikte toplam bilanço zararı 18 milyar lirayı aştı. Sayıştay raporunda TCDD’nin konvansiyonel hatların modernizasyonuna ağırlık vermesi gerektiği de belirtiliyor.
