AİHM, 18 Ekim 2017’den beri tutuklu bulunan Osman Kavala davasında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını açıkladı.
AİHM, Osman Kavala davasında Türkiye’nin ‘AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği’ gerekçesiyle AİHS’nin 46/1’inci maddesini ihlal ettiği hükmüne vardı. Kavala’ya 7 bin 500 avro (131 bin 589 lira) mahkeme masrafı ödenmesi kararlaştırıldı. Karar 1’e karşı 16 oyla alındı. Tek karşı oy Türk yargıçtan geldi.
AİHM’in 17 hakiminden oluşan Büyük Daire’nin verdiği karar, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin Türkiye için ihlal prosedürü başlatarak davayı AİHM’ye göndermesi üzerine verildi.
DIŞİŞLERİ’NDEN JET YANIT
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, AİHM’in Kavala kararının icrasına ilişkin bugün aldığı yeni karar hakkında yazılı değerlendirme yaptı. Bilgiç, “AİHM’in, Kavala kararının icrası hususunun Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi tarafından AİHM’e havale edilmesiyle ilgili Bakanlığımız görüşleri, 2 Şubat 2022 tarihli açıklamamızla kamuoyuyla paylaşılmıştı. Açıklamamızda, AİHM’in durumu hakkaniyetle değerlendirmesi ve ilk derece mahkemesi gibi hareket etmemesi yönündeki beklentimiz dile getirilmişti. Süreç boyunca AK ile iletişimimiz devam etmiş; Adalet Bakanlığımız tarafından, adı geçenin yargı sürecindeki gelişmeler hakkında düzenli bilgi sunulmuş, ayrıca adı geçenin tutukluluğuyla ilgili olarak iç hukukta devam eden yargılama sonunda hüküm giydiği AİHM’e ve AK Bakanlar Komitesi’ne bildirilmişti” ifadelerini kullandı.
Bilgiç, AİHM’in bugün aldığı karara ilişkin ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“Ancak ne yazık ki AİHM konuyla ilgili olarak bugün açıkladığı kararla beklentilerimizi boşa çıkarmış ve Avrupa insan hakları sisteminin itibarının bir kez daha sorgulanmasına sebep olmuştur. Bundan sonraki aşamada süreci takip edecek olan AK Bakanlar Komitesi’nin, daha önce sergilediği tarafgir ve seçici yaklaşımı bir yana bırakarak sağduyuyla ve bazı çevrelerin siyasi gündem yaratma arayışlarına mahal vermeksizin hareket etmesini bekliyoruz.”
ADALET BAKANLIĞI: TÜRKİYE, AİHM KARARLARINA UYMA ORANI EN YÜKSEK ÜLKE
Adalet Bakanlığı’ndan AİHM’in Kavala kararına ilişkin yapılan açıklamada ise “Türkiye, AİHM kararlarına uymayı taahhüt etmiş ve bu taahhüdünün gereğini daima yerine getirmiş bir ülkedir” denildi.
Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye, AİHM kararlarına uyma oranı en yüksek ülkelerden biridir. Zira üye ülkelerin AİHM kararlarını icra oranı yüzde 80,20 iken Türkiye’nin icra oranı yüzde 87,98’dir. Diğer kararların icra süreci ise devam etmektedir.
Türk yargı makamları, AİHM’in Kavala hakkında verdiği 10 Aralık 2019 tarihli kararını uyguladıklarını defaatle belirtmişlerdir.
AİHM Büyük Daire gündeminde 22 dosya bulunmasına ve hâlihazırda derdest dosyaların tamamına yakınının Kavala dosyasından daha önceki tarihlerde, bir kısmının ise en az bir yıl önce Büyük Daire’ye gelmiş olmasına rağmen Kavala dosyasının öne çekilmesi; AİHM’in güvenilirliğini ve itibarını olumsuz etkileyeceği gibi AİHM’in Türkiye’ye karşı objektifliği ve tarafsızlığı konusunda kamuoyumuzdaki tartışmaları da artıracaktır.”
NE OLMUŞTU?
Osman Kavala hakkında 2 yıl 4 ay tutuklu kaldıktan sonra Gezi Parkı davasından tahliye kararı verilmişti. Ancak Kavala henüz cezaevinden çıkarılmadan, bu kez “casusluk” iddiasıyla bir kez daha tutuklanmıştı.
AİHM, 10 Aralık 2019’ta açıkladığı kararında Osman Kavala’nın “siyasi nedenlerle” ve “insan hakları savunucularını susturmak” amacıyla tutuklandığı sonucuna vararak, Ankara’ya Kavala’nın “derhal serbest bırakılması” çağrısında bulunmuştu. AİHM’nin bu kararına Ankara’nın yaptığı itiraz kabul edilmemişti.
AİHM’nin kararlarının uygulanıp uygulanmadığını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Kavala’nın serbest bırakılmamış olması nedeniyle kararın yerine getirilmediği değerlendirmesi yapmış ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Kararların Bağlayıcılığı ve İnfazı”yla ilgili 46’ncı maddesinin verdiği yetki temelinde Ankara’nın bu madde ile ilgili yükümlüğünü yerine getirmemesini AİHM’ye taşıma kararı almıştı.
