Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 2020’de Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş için verdiği “serbest bırakın” kararına ilişkin AKP’den çarpıcı bir çıkış geldi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Hürriyet’ten Hande Fırat’a yaptığı açıklamada, “tahliye için formül” mesajı geldi.
Fırat, o görüşmeyi köşesine şöyle taşıdı:
“AB-Türkiye ilişkilerinde sık sık gündeme gelen Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın tutuklu yargılanmaları… Yazıcı’nın bu konudaki açıklamaları da çok ses getirecektir:
“Yargılama sürerken konuşmayı yargıyı etkilememek için doğru bulmam.
Ancak hep şuna inandım. Yargı mensupları gerekmedikçe iş yapmaz, gerekmeyen kararları vermez.
Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yargılamasını kabul etmiştir. Bunun gereklerini karşılayacak bir formülasyon bulunmalıdır.”
AİHM’İN KAVALA VE DEMİRTAŞ KARARI NE DİYOR?
AİHM’nin 12 Mayıs 2020 tarihinde kesinleşen kararında Kavala’nın “bir suç işlediğine dair makul şüphe olmadığı”; Kavala hakkında “Anayasa Mahkemesi’nin ivedi bir yargı denetimi gerçekleştirmediği” ; Kavala’nın özgürlüğüne getirilen kısıtlamanın “suç işlediğine dair makul şüphe nedeniyle yetkili bir adli makam önüne çıkarılma amacından başka bir amaç ile uygulandığı” ve bu durumun “insan hakları savunucularının çalışmaları üzerinde caydırıcı etkiye sahip olduğu” sonucuna varılmıştı.
AİHM bu sonuçlardan yola çıkarak, 1’e karşı 6 oyla, “Kavala’nın tutukluluğunun sona erdirilmesi ve bir an önce serbest bırakılması için Türk hükümeti tarafından tüm önlemlerin alınması gerektiğine” hükmetmişti. AİHM’nin bu kararına Ankara’nın yaptığı itiraz kabul edilmemişti.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi de AİHM kararı gereği Osman Kavala’yı serbest bırakmayan Ankara’ya karşı resmen ihlal prosedürü başlatmıştı.
AİHM’nin 17 yargıçlı Büyük Dairesi, 22 Aralık 2020’de HDP’li Selahattin Demirtaş’ın, Anayasa değişikliği ile dokunulmazlığının kaldırılması sonrasında ifade özgürlüğü kapsamında kalan açıklamaları nedeniyle tutuklanmasını, tutukluluk sürecinin yeterli gerekçe olmaksızın uzatılmasını ve bu sürecin referandum ve Cumhurbaşkanı seçimi sırasında da devam etmiş olmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) “özgürlük ve güvenlik,” “ifade özgürlüğü” ve “serbest seçim” haklarıyla ilgili maddelerine aykırı bulmuştu. Bu kapsamda Demirtaş’ın “derhal serbest bırakılmasını” kararlaştırmıştı.
