Atatürk Havalimanı eski statüsüne yeniden kavuşturulmalıdır

E. Hava Pilot Tümgeneral İrfan Sarp yazdı

Yeni İstanbul Havalimanı’nın inşa edilmesi ve uçuşlara açılmasını takiben Atatürk Havalimanı’nın önce ticari uçuşlara kapatılması ve sonra da sahra hastanesi yapılacağı gerekçesiyle iki ana pistinin kırılıp söküldüğü 6 Nisan 2020 günü, 109 yıllık tarihe sahip olan Atatürk Havalimanı’nın en acı günüdür. Yaşanan o acı günün birinci yıldönümü olan bugün, Atatürk Havalimanıyla ilgili yapılan değerlendirme ilgili makamların dikkatine sunulmak amacıyla aşağıya çıkarılmıştır.

1- Yeşilköy Tayyare Meydanı adıyla 1912 yılında kurulan Atatürk Havalimanı Türk askeri ve sivil havacılığının doğum yeri ve beşiğidir. Türkiye’de ilk iki uçak 15 Mart 1912 tarihinde bu havaalanına inmiştir.

2- Atatürk Havaalanı, dünyada ilk kurulan 10 havaalanından biridir. İlk kurulan havaalanlarının bulunduğu ülkeler ve isimleri şunlardır

*ABD Maryland Eyaleti’ndeki College Park Havaalanı –1908

*Romanya Bükreş Baneasa Havaalanı – 1909

*İngiltere Shoreham Havaalanı – 1910

*Rusya Khodynka Havaalanı –1910

*Almanya Hamburg Havaalanı – 1911

*İspanya Madrid Cuatro Vientos Havaalanı – 1911

*Türkiye İstanbul Yeşilköy Tayyare Alanı 1912

*Fransa Paris-Le Bourget Havaalanı – 1914

*İtalya Roma Ciampino Havaalanı – İtalya 1916

*Hollanda Amsterdam Schiphol Havaalanı –1916

3- Atatürk haavaalanından ilk iç hatlar havayolu ulaşımı 1933 yılında İstanbul-Ankara seferiyle başlamış ve “Yeşilköy Hava Meydanı” adını almıştır. 1985 yılında Atatürk Havalimanı adı verilmiştir.

4- Siyasi bir gerginlik veya savaş durumunda bu havaalanına intikal etmesi planlanan muharip jet uçaklarının korunması için beton sığınaklar yapılmıştır. Ancak sivil havayolu uçaklarının park yeri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla beton sığınaklar yıkılmış ve yerlerine geniş bir uçak park yeri inşa edilmiştir.

5- Atatürk Havalimanı’nın 35R pisti CAT 2 ve 05 pisti CAT 3 kategorisi yaklaşma ve iniş sistemine sahiptir. Uçaklar görüşün kısıtlı olduğu çok kötü havalarda bile bu havalimanına emniyetle iniş kalkış yapabilmektedir.

6- Havalimanı kuzey/güney istikametindeki iki ana piste ilave olarak 05-23 istikametinde çapraz bir piste sahip olduğundan yan rüzgâr inişlerinde problemle karşılaşılmamaktadır.

7- Atatürk Havalimanı geniş gövdeli Boeing 747 ve Boeing 777 uçakları dahil olmak üzere çeşitli büyüklükte 90 adet uçağın park edilebileceği park alanları, modern dış hatlar, iç hatlar terminallerine, VIP/CIP binaları ve 7076 araçlık kapalı otoparka sahiptir.

8- Atatürk Havalimanı 200 bin ton/yıl kapasiteli kargo terminali, mükemmel hava trafik kontrol sistemleri, itfaiye birimi, sağlık ve ilk yardım üniteleri, uçak bakım hangarları, ikram hizmet binaları, işletme ve güvenlik binaları ve otelden oluşan dünyanın en prestijli havalimanları arasında yer almıştır.

9- Atatürk Havalimanı’nın 2018 yılı yolcu trafiği 68,1 milyon olup dünyadaki yüzlerce uluslararası havalimanı arasında 17’nci sırayı almıştır.

10 – Şehrin merkezine yakın, kara yolu ve metrosu terminale kadar uzanan çok kolay bir ulaşıma sahiptir.

 11- Yeni İstanbul Havalimanı’nın 6 Nisan 2019 günü saat 00.00’da ticari uçuşlara açılmasıyla ayni saatte Atatürk Havalimanı ticari uçuşlara kapatılmıştır.

12- Mart 2020’de ortaya çıkan pandemi süresinde İstanbul’da ihtiyaç duyulacak bir sahra hastanesinin  Atatürk Havalimanı bölgesinde yapılacağı haberleri yetkili makamlar tarafından basına açıklandıktan sonra konuya müdahil olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, havalimanının ticari uçuşlara kapatılmasıyla boş durumda olup kullanılmayan ve bir hastanenin kurulmasında ihtiyaç duyulacak her türlü alt yapı ve imkânlara sahip olan terminal binasının sahra hastanesi için en uygun yer olduğunu duyurmuştur. Terminal binasının sahra hastanesinin yerleşim yeri olarak kullanılması bir sebeple uygun bulunmadığı takdirde havalimanının hemen yakınında, Florya civarında hastanenin yapılacağı genişlikte bir arazi yeri gösterilmiştir. Ayrıca havaalanı arazisi içindeki askeri kısımda boş durumda olan ve sahra hastanesinin planlanan inşaat tabanı alanından iki misli daha büyüklükteki park yeri, hastane inşaatına en uygun diğer bir saha olarak gösterilmiştir.

13- Atatürk Havalimanı’nın 11 milyon 650 bin metrekare alan kaplayan sınırları içinde ve yakınında sahra hastanesi yapılması için ihtiyaç duyulan büyüklükte boş araziler olmasına rağmen 2020 yılı Nisan ayı başında “havaalanı niteliğini kaybettiği” gerekçesiyle Atatürk havalimanının kuzey/güney istikametindeki iki ana beton pistinin güney kısımları kırılıp sökülerek o yere hastane inşaatına başlanmıştır

14- Kırılan pistler üzerine hastane inşaatı başladıktan sonra, 6 Nisan 2020 tarihinde       hastane inşaatını yerinde denetleyen DHMİ üst düzey yetkilisi, basın mensuplarının hastanenin yerinin seçilmesiyle ilgili sordukları bir soru üzerine, Atatürk Havalimanı pistlerinin İstanbul Havalimanı pistleriyle ayni doğrultuda bulunduğu ve bu iki havalimanının birbirine yakın mesafede olması sebebiyle hastane inşaatının pistler üzerine alındığını açıklamıştır. Burada çok önemli bir nokta dikkatlerden kaçmamalıdır. 1912 yılında Yeşilköy Tayyare Meydanı’nda ilk yapılan pistin yakınına 1933 yılında kuzeydoğu/güneybatı istikametinde yeni bir pist yapılmıştır. 1953 yılında kuzey/güney istikametinde 35/17R pisti, 1972 yılında da 35/17L pisti inşa edilmiştir. Atatürk Havalimanı’nın yıllar önce yapılan kuzey/güney pistlerinin varlığı bilindiği halde, yeni İstanbul Havalimanı’nın yeri Atatürk Havalimanı’nın tam kuzeyinde, Yeniköy-Akpınar köyleri bölgesinde seçilmiş ve pistleri Atatürk Hava Limanı’nın pistleri ile aynı doğrultuda, kuzey/güney istikametinde inşa edilmiştir.

 15- DHMİ yetkilisinin Yeni İstanbul Havalimanı ve Atatürk Havalimanı pistlerinin ayni       doğrultuda  olması ve bu iki havalimanının birbirine yakın olduğu şeklinde sakıncalar belirtmesine karşın; konunun uzmanı olan hava trafik kontrolörleri ve deneyimli kaptan pilotlar, emsal olarak Londra bölgesinde birbirine yakın altı havalimanı, New York bölgesinde beş havalimanı, Chicago bölgesinde üç havalimanı, Moskova bölgesinde dört havalimanı ve dünyada bu şekilde birbirine yakın yüzlerce havalimanının hava sahalarında uçuş trafiği nasıl emniyetle yönetiliyorsa; İstanbul hava sahasındaki havalimanlarından yapılacak uçuşların hava trafiğinin de emniyetle yönetilebileceğini belgeleriyle ispat etmişlerdir.

 16- Atatürk Havalimanı’nın üç pistinden kuzey/güney istikametinde olanlar kırıldıktan sonra 05/23 istikametindeki tek pisti kalmıştır. Cumhurbaşkanlığı VIP uçakları, özel iş jetleri ve kargo uçakları uçuşlarını bu pistten yapmaktadır. Kırılan pistlerin uzunluğu 9843 feet (3 km.) idi. Halen kullanılan 05/23 pistinin uzunluğu 8465 feettir ve kuzey/güney yönündeki iki ana pistten 1378 feet (420 metre) daha kısadır. Bölgede Kuzey/batılı (karayel) veya güney/doğulu (keşişleme) rüzgârların sert ettiği günlerde 90 derece yan rüzgârlı inişlerde problemler yaşanabilecek ve ayrıca pistin kısa olması sebebiyle tam yakıt ve kargo yüküyle kalkışlarda kısıtlamalar olabilecektir.

17- Havaalanları bir ülkenin stratejik değerleridir ve mutlaka korunmalıdır. Bir havaalanı elden çıkarsa bir daha geri gelmez.

18 – Dünyadaki örneklere bakacak olursak, ihtiyaca kâfi gelmediği için yakınında yeni havalimanı yapılınca uçuşlara kapatılan ancak pistleri kırılmadan muhafaza edilen yüzlerce havaalanı bulunduğu görülecektir. En çarpıcı iki örnek komşumuz Yunanistan’dan verilebilir. Atina Ellinikon Havalimanı ihtiyaca kâfi gelmeyince yakınında Elefterios Venizelos Havalimanı yapılmıştır. 2001 yılında hizmet dışı bırakılan Ellinikon Havalimanı’nın pistleri kırılmadan 20 yıldır aynen muhafaza edilmektedir. Rodos Adası’ndaki Maritza Havaalanı ihtiyacı karşılamayınca yakınında yeni Rodos Uluslararası Havalimanı yapılmıştır. 1977 yılında hizmet dışı bırakılan eski Maritza havaalanının pistleri 44 yıldır aynen muhafaza edilmektedir.

19- Atatürk Havalimanı pistlerinin kırılması üzerine kamu malına zarar verildiği gerekçesiyle, TMMOB Mimarlar odası tarafından 28 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuştur.

20-Atatürk Havalimanı pistlerinin kırılması konusu 7 Mayıs 2020 tarihinde verilen bir önerge ile TBMM gündemine taşınmış ve bu pistlerin kırılmasının mantıki bir gerekçesi var mıdır sorusunun cevaplanmasını istemiştir.

Sayılan bütün bu gerekçelerin ışığında en rasyonel ve ileriye dönük, akılcı uygulama, kırılan pistlerin en kısa zamanda tamir ettirilerek Atatürk Havalimanı’nın tekrar eski statüsüne kavuşturulmasıdır.

Türkiye’de havacılığın doğum yeri ve beşiği, 109 yıllık bir tarihe sahip olan bu havalimanı Atatürk ismini sonsuza kadar yaşatacak şekilde uçuşlara açık tutulmalıdır.