Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e armağan edilmek üzere kadınlar tarafından 6 yılda dokunan tarihi halı, Sivas’ta alıcısını bekliyor.
Sivaslı bir iş adamı tarafından Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘e armağan edilmek üzere Sivas Sanat Evi’nde 3 kadın tarafından 6 yılda dokunan 86 yıllık tarihi halı, satışa çıkarıldı.
Levent’teki halı satış mağazasının 4. kuşak temsilcisi olan Ali Işık, Cumhuriyetin ilanından sonra açılan Sivas Sanat Evi’ne, Mustafa Kemal Atatürk’e hediye edilmek üzere bir iş adamı tarafından Türkiye haritası şeklinde duvar halısı siparişi verildiğini anlattı.
Işık, 3 metrekarelik duvar halısının, Sivas Sanat Evi’ndeki 3 kadın tarafından yaklaşık 6 yıl sonra 1934’te tamamlandığını ifade ederek, o dönemde yaşanan bazı siyasi gelişmelerden dolayı halının Atatürk’e ulaştırılamadığını söyledi.
86 YILLIK HALI
O günkü Türkiye sınırlarının yer aldığı örnek bir şablona bakılarak, kök boyasından hazırlanan iplerle elle dokunan tarihi halıda 57 vilayetin yer aldığını hatırlatan Işık, şöyle konuştu:
“Yıllardır halı tüccarlığının dışında nadide özellikte halılara ve tarihi eşyalara merakı olan bir esnafım. Bu halıyı da Anadolu’ya mal alıp satmak için gittiğim sırada gördüm. 20 yıl önce ciddi bir rakam ödeyerek halıyı alıp İstanbul’a geldim. Ama halıcı dükkanımda 2-3 gün sergiledikten sonra depoya kaldırtarak satmaya kıyamadım. Yaptığım araştırma ve künyesinden edindiğim bilgilere göre halının hikayesi çok etkileyici geldi bana. Halıyı İran’dan gelen çerçeveyle yaklaşık 5 bin Türk lirasına çerçevelettirdim. Şimdi bu tarihi esere gözüm gibi bakıyor ve gözümden bile sakınıyorum.”
Işık, Sivas Sanat Evi’nde 1928’de yapımına başlanan halıda kullanılan iplerin saf yünden elde edildiğini belirterek, “Bu yüzden 86 yıllık halı hiç bozulmamış. Bunun doğal sonucu olarak da halı kirlense bile solmamış, yıllarca doğal bir şekilde kalmış. Satın aldıktan sonra sadece bir kere yıkandı. Ama gördüğünüz gibi halı ilk dokunduğu şekildeki gibi yeni ve tertemiz” dedi.
ÇANKAYA KÖŞKÜ’NE ULAŞTIRILAMADI
Işık, halının Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e hediye edilmek üzere dokunduğunu ancak Çankaya Köşkü’ne ulaştırılamadığını anlatarak, şunları söyledi:
“Baktığınızda gerçekten çok özel bir halı. Bu özel halı yaklaşık 20 yıldır bende bulunuyor. Değeri ve tarihsel önemi açısından kıymetli bir eser. Ben de Sivaslıyım. Memleketimizde dokunmuş bu özel Türkiye haritası şeklindeki el dokuması halı, Cumhuriyetin ilanından sonraki ilk sınırlarımızı bulundurma niteliği taşıyor. Aslında halıdaki haritada tarihimiz ilmek ilmek dokunmuş. Atalarımızın Kurtuluş Savaşı’nda verdiği emeklerin ardından bizim vatanımızın ilk kazanımlarını ve sınırlarımızı oluşturuyor aslında. Çerçevesini özel olarak İran’dan getirttim. Çerçevenin de kırılmama özelliği bulunuyor. Bunun yanında halımız kök boya olduğu için çerçeve de halıya boya vermemesi için kimyasal özellik taşımayan özel bir boyayla boyanmış. Yıllar geçse de halının üzerindeki boya ve renkler kesinlikle deforme olmaz.”
HARİTADA 57 VİLAYET YER ALIYOR
Türkiye haritası şeklindeki el dokuması duvar halısında 57 vilayet bulunuyor. 1939’da ana vatana katılması sebebiyle Hatay ili halıda yer almıyor. Halıda, Osmaniye “Cebeli Bereket” ismiyle Giresun “Gireson”, Ağrı “Bayazıt”, Diyarbakır “Diyarbekir”, Elazığ ili de “Elaziz” olarak yer alıyor.
Künyesinde, “Hudut, Vilayetler, Demiryolu, T.C. vilayetlerini gösterir harita” yazısının işlendiği halıda, Sivas Sanat Evi’nde dokunduğu bilgisi de bulunuyor.
