Türkiye-ABD Stratejik Mekanizma II. Bakanlar Toplantısı kapsamında ABD’nin başkentinde mevkidaşı Blinken ile bir araya gelen Çavuşoğlu, görüşmenin ardından Washington’daki Türk basın mensuplarına değerlendirmede bulundu.
Blinken ile görüşmesinde, Türkiye’nin F-16 alım talebi dahil ikili ve bölgesel birçok konuyu ele aldıklarını anlatan Çavuşoğlu, toplantının oldukça verimli geçtiğini söyledi.
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye-ABD Stratejik Mekanizma toplantılarını kurumsallaştırmak ve yılda en az iki kez toplanmak üzere ABD’ye teklifte bulunduklarını dile getirdi.
Türkiye’nin F-16 modernizasyon kiti ve yeni F-16 alım talebini de kapsamlı olarak konuştuklarını ifade eden Çavuşoğlu, “Türkiye’nin F-16 talebi ile İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğinin bağlantılı olmadığını, ABD Kongresinin bunları bağlantılı gibi göstermemesi gerektiğini söylüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, NATO üyeliği sürecindeki ülkelerden İsveç’le ilgili Blinken’a, “Özellikle İsveç’in daha yolun başında olduğunu belirttiğini” söyledi.
Görüşmede, PYD/PKK’ya verilen desteğin sonlandırılması ve FETÖ terör örgütü konusunda müttefiklik ruhu işbirliği ile hareket edilmesi gereğine vurgu yaptıklarını aktaran Çavuşoğlu, “Görüşlerimizin büyük oranda örtüştüğünü görmekten memnun oldum.” ifadesini kullandı.
‘YUNANİSTAN’LA İLİŞKİLERDE DENGELİ OLMAYA ÇAĞIRIYORUZ’
“ABD’nin Yunanistan ile ilişkisinde dengeyi onların lehine bozduğunu” söyleyen Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Yunanistan’ın silahsızlandırılmış adaların statüsünü ihmal ettiğini ve ABD’nin bu konuda herhangi bir itirazı olmadığını ifade etti.
Çavuşoğlu, Akdeniz’deki gelişmeler konusunda şunları söyledi:
“Rum kesimi ABD’den silah alabilecek. Kime karşı? Kıbrıs Türklerine karşı, Türkiye’ye karşı. Kara para aklama konusunda Rum kesimi daha iyi işbirliği yapmış diye. Konu kara para ise daha farklı teşvikler verilebilir. Bu, dengeyi bozmak demektir. Biz ABD’yi Yunanistan’la ilişkilerde tekrar dengeli olmaya çağırıyoruz.”
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ABD’nin Yunanistan’a F-35 satılması konusunda ise “Biz Yunanistan gibi engelleme politikası güden bir ülke değiliz. Biz kendimize güveniyoruz.” ifadelerini kullandı. Çavuşoğlu, bu konuda ABD’nin iki NATO üyesi ülke arasında daha dengeli olması gerektiğini hatırlattıklarını vurguladı.
SURİYE’DE ‘BİRLİKTE ÇALIŞMA’ TEKLİFİ
Suriye ilgili ABD’nin Özel Temsilci statüsünde bir atamasının olmadığına değinen Çavuşoğlu, ABD’nin Suriye’ye bir Özel Temsilci ataması ve siyasi sürece daha fazla önem vermesi gerektiğini söyledi.
Bugüne kadar Suriye ile ilgili kurulmuş mekanizmaların işlevselliği konusunda “tıkanmışlık” sorununa işaret eden Çavuşoğlu, Blinken’la görüşmesinde, Suriye’ye tekrar odaklanma ve birlikte çalışma konusunda bazı tekliflerde bulunduğunu belirtti.
Çavuşoğlu Suriye’yle ilgili daha önce (Münbiç yol haritası, 30 kilometre derinlik gibi konularda) verdiği sözleri tutmayan ABD’ye karşı güvenin zedelendiğini ve YPG/PKK’ya verilen silah desteğinin sonlandırılması gerektiği konularını da görüşmede aktardıklarını ifade etti.
BİDEN İLE KİŞİSEL İLİŞKİLER
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Başkanı Joe Biden ile ikili ilişkilerin iyi veya kötü olmasının her zaman aynı derecede sahaya yansımadığını belirterek, “Bugün ikinci bakanlar toplantısını gerçekleştirdiğimiz stratejik mekanizmayı kurma teklifi aslında Biden’dan geldi.” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, “Her görüşmede ve açıklamada Türkiye’nin vazgeçilmez bir NATO müttefiki olduğunu, önemli bir ortak olduğunu da söylüyorlar. Ama fiiliyatta bu her zaman böyle oluyor mu? Özellikle Suriye’de YPG/ PKK’ya verilen destek bakımından söylüyorum. Hayır.” şeklinde konuştu.
Çavuşoğlu ayrıca, ABD tarafından Rusya ve Ukrayna ve özellikle tahıl anlaşması, arabuluculuk ve esir takası dahil birçok konuda Türkiye’ye her zaman olduğu gibi teşekkür edildiğini, gelecek süreçte tahıl anlaşmasının devamının önemli olduğuna vurgu yapıldığını söyledi.
Öte yandan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken, Türkiye – ABD Stratejik Mekanizması’nın dördüncü toplantısı sonrasında ortak açıklama metni yayınladı.
‘ORTAKLIĞIN ÖNEMİ VURGULANMIŞTIR’
Ortak açıklamada şu ifadelere yer verildi;
“Stratejik Mekanizma çerçevesinde, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal da ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı Büyükelçi Victoria Nuland’la bir araya gelmiştir. Taraflar, geniş bir yelpazedeki ikili işbirliği hakkında kapsamlı bir diyalog gerçekleştirmiş ve NATO Müttefikleri olarak ortaklığımızın önemini vurgulamıştır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, ortaklıklarını ve Dışişleri Bakanlıkları üst düzey yetkilileri başkanlığında 17 Ocak 2023 tarihinde Vaşington’da kurumlararası katılımla gerçekleştirilen görüşmeleri temel almışlardır.
‘F-16’ AÇIKLAMASI
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, somut ve sonuç odaklı ikili pozitif gündeme bağlılıklarını yinelemişlerdir. Bakanlar, Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonu dahil olmak üzere, Türkiye – ABD savunma ortaklığının güçlendirilmesini ele almışlardır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Rusya’nın kabul edilemez savaşı karşısında Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne açık desteklerinin altını çizmişler; savaşı sona erdirecek bir çözüm bulunmasına yönelik desteklerini teyit etmişleridir.
‘NATO’NUN AÇIK KAPI POLİTİKASINA BAĞLILIK’
ABD, Karadeniz Tahıl Koridoru Girişimi’nin hayata geçirilmesindeki arabulucu rolü nedeniyle Türkiye’ye teşekkür etmiş ve iki taraf hayat kurtarıcı nitelikteki sözkonusu mekanizmanın küresel tahıl talebini karşılamaya yetecek kapasitede işletilmesi ihtiyacı üzerinde durmuştur. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Güney Kafkasya’da barışın ilerletilmesine yönelik eşgüdüm ve işbirliğinin artırılmasında mutabık kalmışlardır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, mevcut tehdit ve sınamalar karşısında NATO kapsamındaki eşgüdümün ve dayanışmanın artırılmasının yollarını ele almışlardır. Müttefikler olarak müşterek savunmanın yanısıra NATO’nun Açık Kapı Politikası’na yönelik süregelen bağlılıklarını yinelemişlerdir.
Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında, Finlandiya ve İsveç’in NATO İttifakı’na katılım başvurularının ilerletilmesi amacıyla imzalanan üçlü mutabakatın uygulanmasını görüşmüşlerdir. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Doğu Akdeniz’deki durumu ele almış ve istikrar ile iletişim kanallarının muhafazasının önemi üzerinde mutabık kalmıştır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, terörizmin her tür ve tezahürüyle mücadele gerekliliğini teyit etmiştir. Bu bağlamda Türkiye ve ABD, kolluk kuvvetleri ve bilgi paylaşımına dayanan mevcut işbirliği temelinde, Stratejik Mekanizma bünyesinde terörizmle mücadele istişareleri düzenlenmesini planlamaktadır.
‘SURİYE’ MESAJI
Bakan Blinken, 13 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’da yaşanan terör saldırısını bir kez daha kınamış ve ABD’nin, Türkiye’yle terörle mücadelesinde omuz omuza durduğunu teyit etmiştir. Taraflar, başta PKK ve DEAŞ olmak üzere, terör örgütleriyle mücadele çabalarında yakın eşgüdüm ve işbirliğinin korunmasını öngörmüştür. Taraflar, Suriye krizinin tüm veçhelerini ele almış ve Türkiye ile ABD’nin, 2254 sayılı BMGK kararı doğrultusunda Suriyelilerin öncülüğündeki bir siyasi sürece bağlılıklarını tekrarlamıştır. Taraflar, Suriye’ye yönelik sınırötesi insani yardım mekanizmasının süresini uzatan son BM Güvenlik Konseyi kararını memnuniyetle karşılamıştır.
Her iki taraf ayrıca, artan ekonomik ve güvenlik işbirliği yoluyla bölgesel istikrar ve bağlantılar tesis edilmesi ihtiyacı da dahil olmak üzere, Ortadoğu ve Afrika’ya ilişkin daha geniş kapsamlı konuları da görüşmüştür.
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Türkiye-ABD ikili ticari ilişkilerinde devam eden büyümeyi takdirle karşılamıştır. Ekonomik işbirliği ve mevcut ikili mekanizmalar yoluyla bölgesel ve küresel ekonomik fırsatların değerlendirilmesinin önemini yinelemişlerdir. Taraflar, enerji güvenliğini güçlendirmek ve temiz enerjiye dayalı bir geleceğe geçiş amacıyla İklim ve Enerji Diyaloğu tesisini desteklemiştir. Türkiye ve ABD, ikili pozitif gündemdeki ivmenin korunması ve ilerlemenin değerlendirilmesi için Stratejik Mekanizma kapsamındaki temasları sürdürmeye karar vermiştir. Her iki taraf, Stratejik Mekanizma kapsamında, en üst düzey dahil olmak üzere, artan ikili görüşmeleri memnuniyetle karşılamaktadır.”
