Cem Yılmaz filmlerine ‘dini ve değerler’ incelemesi yapan öğretim üyesi: Matrix’i de inceledik

Cem Yılmaz’ın 3 popüler filmi, ‘G.O.R.A’, ‘A.R.O.G’ ve ‘Arif V 216’nın ‘din ve değerler açısından incelenmesi’ tartışma yarattı. Makalenin hazırlayanlardan Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Bilal Yorulmaz, “Bu makale ne bir rapor ne de bir yermedir” dedi. Yorulmaz, daha önce Matrix ile alakalı değerlendirmeler de yaptıklarını söyledi.

Birçok kişi, “Neden Cem Yılmaz ve filmleri mercek altına alınıyor?” diye sorarken, birçok kişi de makalede yer verilen yorumlara “Bari filmlere dini açıdan bakmayın” eleştirisinde bulundu. Makaleyi hazırlayanlardan Doç. Dr. Bilal Yorulmaz tartışmalarla ilgili sorulara yanıt verdi.

Hürriyet gazetesinden Fulya Soybaş’a konuşan Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Bilal Yorulmaz, “Bu makale ne bir rapor ne de bir yermedir” dedi.

Makalenin öğrencisi Tuğba Akar tarafından kaleme alındığını söyleyen Yorulmaz, şunları kaydetti: “Cem Yılmaz’ın 3 filminin ‘sinema ve din/değerler’ bakımından mercek altına alındığı bu proje aslında yüksek lisans öğrencimizin tezinin yanı sıra sunduğu bir makaledir. Bizler, bu bölümdeki eğitimcilerimiz ve öğrencilerimiz, spesifik olarak sinema ve din alanı üzerinde çalışıyoruz. Yani bizim işimiz bu. Çoğunlukla çizgi filmler, zaman zaman da öğrencilerimizin talep etmesi halinde, filmler üzerinde değerlendirmeler yapıyoruz. Daha net ifade etmek gerekirse, ‘Hadi Cem Yılmaz’ı ya da filmlerini taşlatalım’ falan gibi bir gayemiz yok. Maalesef Türkiye’de din konusu fazlaca bölünmelere yol açan bir konu olduğu ve kimse de makaleyi baştan sona okumadığı için ilginç bir şekilde gündem oluverdi. Bu, yurtdışında da sıklıkla yapılan akademik bir çalışmadır ki akademik çalışmaların popüler kültür malzemesi olmaması gerektiğine inanıyorum.”

NEDEN CEM YILMAZ VE FİLMLERİ?

“Neden Cem Yılmaz ve onun filmleri?” diye sorusuna. Doç. Dr. Yorulmaz şöyle yanıt verdi:

“Özel bir sebebi yok. Öğrencimiz çizgi film yerine farklı olarak bir film makalesi yazmak istedi bu 3 filmi karşılaştırmalı olarak ele aldı. Biz de ‘Hayır, yapma’ demedik. Bunu Cem Yılmaz filmleri ile de yapmaya başlamadık. Nebraska Omaha Üniversitesi’nde uzun yıllar Prof. William Blizek ile çalıştık. Gişe rekortmeni Hollywood filmlerinden yabancı filmlere, belgesellerden kısa filmlere kadar değişik türlerde filmler, sinema ve din uzmanlarının ilgi alanına girmekte ve sinema-din çalışmalarına yönelik büyük bir ilgi bulunmakta. Mesela Elysium ve Matrix ile alakalı değerlendirmelerimiz de var.”

‘DİN ÜZERİNDEN KUTUPLAŞMA VAR’

“Bunları Amerika’da yaptığımızda hiç haber olmadı ama burada Cem Yılmaz adı da geçince bir anda gündem olduk. Din üzerinde ülke olarak, hele de son yıllarda fazlaca kutuplaştığımız için bu tarz çalışmalar konu olduğunda herkes kendi ideolojisine göre yorumda bulunuyor. Bakıyorum şu an sosyal medyadaki yorumlara, hayli can sıkıcı. ‘Cem Yılmaz filminde de din olmayıversin’ diyenler… İyi de biz zaten ‘Aman illa din olsun’ demedik ki! ‘Her filmde namaz kılınması, oruç tutulması lazım’ gibi bir yaklaşımımız, beklentimiz, önerimiz, teklifimiz dahi yok! Din ve değerler nasıl ele alınmış, bunla alakalı bir tespit çalışması, hepsi bu.”

MAKALEDE NE VAR?

Makalede Cem Yılmaz’ın 3 filminde de cinsellik ve dekoltenin yoğun olarak kullanıldığı, eşcinselliğe yer verildiği ancak ibadetlere yer verilmediği belirtiliyor. “Arif” karakterinin psikolojik-fiziksel şiddeti yücelttiği, alkol, sigara ve bahis gibi kötü alışkanlıklarla gençleri kötü yola teşvik ettiğine dikkat çekilirken, Cem Yılmaz’ın filmlerinde, “evrim teorisini kabul etmediği” vurgusu da var. “Allah inancı, G.O.R.A.’da samimi bir şekilde besmele çekilmesi ve dua edilmesi şeklinde yer almaktadır” denilen makalede Peygamber, melek ve kadere ilişkin iletilerin sadece birkaç sahnede bulunduğu belirtilmiş…

‘ASLINDA DİNİ BİR FİLM’

Mesela Matrix. Aslında dinî bir film, bir noktada Hazreti İsa’nın hayatının yeniden anlatımı. Bilimkurgu, aksiyon tarafı işin boyası. Neo karakterinin babası yok, robotlar tarafından üretilmiş. Ana rahmine benzer bir tüpün içerisinde yaşıyor; yani anne figürü var ama baba yok. İnsanlığın kurtarıcısı bir karakterden bahsediyoruz. Bunlar hep İncil’den, Kitab-ı Mukaddes’ten derlenen hikâyeler. Filmin sonunda Neo ölüyor, öldükten sonra daha güçlü bir şekilde diriliyor gibi yorumlar…”

ÇİZGİ FİLMLER DE MERCEK ALTINDA

Daha önce çizgi filmler özelinde de benzer çalışmalar yaptıklarını belirten Doç. Dr. Yorulmaz, “Niloya, Rafadan Tayfa ve Pepee’yi de yapmıştık. Peki neye bakıyoruz? Şiddet sahneleri var mı? Cinsellik var mı? Ne kadar yoğun? Çocuklar açısından travmatik olabilecek sahnelere yer veriliyor mu? Değerler nasıl aktarılıyor? Bizim için aslında önemli olan dinden de ziyade değerler meselesi. Değerler nasıl aktarılıyor? Çocuklara iyilik, doğruluk, adalet, yardımlaşma gibi değerler ne kadar aktarılabilmiş? Nasıl aktarılabilir? Bunlarla alakalı çalışmalar yapıyoruz. Kitap incelemeleri yapıyoruz” diye konuştu.