Son zamanlarda sıkça yaşanan deprem ve sarsıntı sonrasında denizlerin yükselmesi akıllara deniz taşkını, deniz yükselmesi (tsunami) olur mu sorularını getirdi. Peki deniz taşkını,deniz yükselmesi (tsunami) nedir? Oluşma riski halinde neler yapılmalıdır? Ayrıntılar haberimizde…
Deniz taşkını,deniz yükselmesi yani Tsunami, Japonca’da “liman dalgası” anlamına gelmektedir.
Okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, volkanik patlama ve bunlara bağlı olarak gelişen taban çökmesi, zemin kayması gibi olaylar sonucunda denize geçen enerji, uzun süreli buyuk deniz dalgası oluşmasına sebep olur.
DENİZ TAŞKINI (TSUNAMİ) NASIL GERÇEKLEŞİR ?
Tsunami ilk oluştuğunda tek bir dalgadır, ancak kısa bir süre içerisinde üç ya da beş dalgaya dönüşerek yayılmaya başlar.
Bu dalgaların birincisi ve sonuncusu çok zayıftır, ancak diğer dalgalar etkilerini kıyılarda şiddetli biçimde hissettirebilecek bir enerjiyle ilerlerler.Depremlerden kısa bir süre sonra kıyılarda görülen yavaş ama anormal su düzeyi değişimi ilk dalganın geldiğini gösterir. Bu değişim, arkadan gelecek olan çok kuvvetli dalgaların ilk habercisi de olabilir. Özellikle deniz çekilmelerine dikkat etmek gerekmektedir.Deniz çekilmesi, balıkların kıyıya vurması daha büyük bir dalganın habercisidir.
DENİZ TAŞKINI,DENİZ YÜKSELMESİ HALİNDE NELER YAPILMALI?
- Deniz kıyısında yerleşim yeri seçilirken; tsunami riskini de değerlendirerek seçim yapmak atılacak ilk adımdır.
- Yanlış bilinenin aksine küçük bir depremde bile Tsunami olabilir. Bu risk gerçekleştiğinde Hemen yüksek yerlere doğru gidilmelidir.
- Deniz yanında yüksek bir yamaç varsa hemen yüksek yerlere doğru gidilmelidir.
- Tsunami’nin ilk dalgası geldikten sonra rehavete kapılınmamalıdır. Bazen ikinci dalga ilk dalgadan daha büyük olabilir.
- Medyadab Tsunami haberlerini dinleyip gereken önlemler alınmalıdır.
- Tsunaminin deniz kıyısına ilk gelişi su düzeyinin anormal biçimde (depremin büyüklüğüne, oluş şekline ve türüne ve deniz durumuna göre yaklaşık 10-15 dakika içerisinde) yükselmesi ya da çökmesiyle kendini belli eder. Tsunaminin bu öncü zayıf ilk dalgası, arkasından gelecek olan iki ya da üç kuvvetli dalganın habercisidir.
- Bu durumda yapılacak tek şey; kıyıdan uzaklaşmaktır. Deniz içerisinde seyir halinde bulunanlar ise kıyıdan uzaklara, derin sulara giderek dalganın kendilerine ve deniz taşıtına vereceği zararı azaltabilir hatta önleyebilir. Deniz kıyısında olanların ise, denizden uzaklara ve yükseklere gitmeleri gerekmektedir.
İzmir’de deprem sonrası deniz taştı
