Deprem uzmanından çok önemli çağrı: Acilen fay yasası çıkmalı!

Veryansın Tv’ye konuşan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, depreme hazırlık konusundaki önemli eksikleri ortaya koydu. Şehirlerin deprem master planlarının olmadığını belirten Sözbilir, belediyelerde de uzman olmadığını belirtti.

BARIŞ YURTERİ /Veryansın Tv

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Veryansın Tv’ye önemli açıklamalarda bulundu.

Depreme hazırlık aşamasında önemli eksiklere dikkat çeken Sözbilir, şehirler için deprem master planı hazırlanmadığını belirtti. Acilen “Fay Yasası” çıkartılması gerektiğini belirten Sözbilir, “Deprem master planlarını anlatmam için beni çağırıyorlar ama belediyelerde bu raporları anlayacak ve bu raporlara göre belediyeye yön verecek kimse yok” dedi.

Sözbilir’in önemli uyarıları şöyle:

“Depreme hazırlık sürecini en kısa zamanda bitirmemiz gerekli. Depreme hazırlık ne demek yani deprem olmadan önce deprem zararlarını azaltmanın yollarını bulmak demek. Bunların bir tanesi de büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeler, valilikler, sivil toplum örgütlerininde katıldığı deprem master planlarının yapılması gerekiyor. Şu an Akhisar, Soma taraflarında deprem oluyorsa Akhisar, Manisa, Balıkesir ölçeğinde ya da izmir ölçeğinde mutlaka deprem master planlarının yapılması gerekiyor. Hemen başlanması gerekiyor. Ben biliyorum ki şu anda Türkiye’de sadece İstanbul’da 2004’te deprem master planları yapılmış. O da şu anda geçersiz. 2020’deyiz Türkiye’de içinden fay geçen bütün illerin deprem master planlarının yapılması gerekiyor en kısa zamanda.
Türkiye’de 500’e yakın 6 ve 6 üstü şiddetinde deprem üretecek fay hatları var. Bu fayların içinde sismik boşluk dediğimiz yapılar var. Örneğin Elazığ Pütürge segmenti sismik bir boşluktu ve o kırıldı. Sismik boşluk kırılma zamanı geçmiş fay demek bunları bilim dünyası biliyor. 2000’li yıllardan beri Doğu Anadolu bölgesinde sismik boşluklar olduğu biliniyor. Yani bunları kırılma zamanı geçmiş faylar dolayısıyla her an kırılabilirler. Türkiye’nin değişik yerlerinde en az 15 tane sismik boşluk var Öncelikle bu fayların bulundukları yerlerde, eğer yerleşim yeri varsa bu yerlerde, deprem master planlarına yönelik çalışmalar yapılması gerekiyor.

FAY YASASI GETİRİLMELİ

Yani oradaki yapı sorununun ortaya konması gerekiyor. Fayların üzerinde yapı var mı? Varsa bunların özellikleri nelerdir? Faylar üzerinde acaba yapılaşma yasağı getirilen yerler varsa onların ortaya konması gerekiyor. Türkiye’de mesela olmayan bir şey var. Fay yasası dediğimiz bir yasanın Türkiye’ye artık getirilmesi gerekiyor. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde, içinden diri fay geçen ülkelerde, bu yasalar ortaya konmuş durumda. Bu durum, henüz Türkiye’de yerine oturmuş bir olgu değil. Onun için fay yasasının hızlı bir şekilde ortaya çıkarılıp belli yönetmeliklerle devlet ve hükümet tarafından gündeme alınması gerekiyor. Buna göre de Türkiye’de imar haritalarına işlenmesi gerekiyor. Yani 1/1000, 1/5000 ölçeğindeki imar haritalarına işlenmesi gerekiyor. Fay zonları içinde kalan bina envanterinin ortaya çıkarılması gerekiyor. Yakın zamanda deprem üretmesi beklenen fay zonları içinde hastane, okul, ilkokul, lise, üniversite, askeri kışlalar gibi yoğun nüfusun bulunduğu yerler var mı? Varsa bu yerlerin depreme dayanıklılığı test edilmesi lazım ya da buraların başka bir yere taşınması lazım. Bunlarla ilgili çalışmaların başlatılması gerekiyor. Bu sadece fay açısından değil, zemini çürük olan kesimler de var, sıvılaşma riski olan yerler de var. Onların ortaya konması lazım. Bugün Türkiye’de, bunların hepsi deprem master planları çerçevesinde yapılıyor. Ama neredeyse hiçbir ilimizde henüz deprem master planı yok.

BELEDİYELERDE BUNLARI ANLAYACAK KİŞİLER YOK

Deprem master planlarını anlatmam için beni çağırıyorlar ama belediyelerde bu raporları anlayacak ve bu raporlara göre belediyeye yön verecek kimse yok. Belediyelerde jeoloji mühendisleri yok. Jeoloji mühendisi yoksa benim bu raporu anlatmamın bir anlamı da yok. O yüzden, özellikle büyükşehir belediyelerinde, mutlaka jeoloji daire başkanlıklarının kurulması gerekiyor. O başkanlıkların altına şube müdürlükleri de olabilir. Ama maalesef jeoloji daire başkanlıkları Türkiye’de çok büyük bir eksikliktir. Çünkü bir deprem ülkesindeyiz. Dolayısıyla yerel yönetimlerde bu işten anlayan insanların olması gerekiyor. Onlar da jeoloji mühendisleridir. Bugün Türkiye’deki kurumsal yapı içerisinde böyle bir problem var.”