Diyanet’in TOKİ için kullanılacak banka kredisinin ‘helal’ olduğunu ilan etmesi, ticaret hukuku açısından suç teşkil ediyor.
Diyanet’e bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun TOKİ için kullanılacak krediye ödenen faizin “haram” olmadığını ilan ettiği fetvası çok konuşulmuştu. Ali Erbaş, TOKİ konutları için “Din İşleri Yüksek Kurulu bunu faiz olarak değerlendirmiyor, ‘Bu faiz değildir’ diyor” açıklaması yaptı.
Açıklamanın ardından haklı olarak “laik devlet” tartışması gündeme geldi. Ancak açıklama ticaret kanunu açısından pek ele alınmadı. Milliyet yazarı Prof. Dr. Erol Ulusoy, bu konuyu şöyle köşesine taşıdı.
Ulusoy’un yazısının satır başları şöyle:
“İhsan Amca’nın kirada oturan bir komşusu, TOKİ’nin “Her Yıl 100 Bin Yeni Sosyal Konut Projesi”ni duyunca çok heyecanlanmış, “nihayet” demiş, “ev sahibi olma fırsatını yakaladım”. Türkiye genelinde inşa edilecek proje kapsamında vatandaşların konut finansmanı hem kamu, hem de katılım bankaları tarafından sağlanacağını duyunca içi daha da rahatlamış.
Özel bir bankada vadeli hesapta tuttuğu emekli ikramiyesinin bir kısmını peşinata, yine aynı özel bankadan alacağı faiz geliri ile de taksitleri ödemeyi düşünmüş.
İhsan Amca’nın komşusu tam bu hayaller ve düşüncelerle konut sahibi olma hesapları yaparken, Din İşleri Yüksek Kurulu’nun, TOKİ’nin bu “Sosyal Konut Projesi”yle ilgili görüşünü belirttiği basın açıklamasına rastlayınca kafası karışmış. İhsan Amca ile bu konuda sohbet ederken, İhsan Amca, “dur bir de Erol Hoca’ya soralım” demiş.
“İhsan Amca’cığım, ben ticaret hukuku uzmanıyım, sadece ticaret hukuku bakımından bir yorum yapabilirim” deyince, “olsun Hocam, bari ticaret hukuku yönüyle görüşlerini dinleyelim” dedi.
Tamam o zaman, buyrun; Ticaret hukuku yönünden ortada hem bir haksız rekabet yaratıldığından hem de serbest rekabeti bozucu bir eylemden, görüş bildirmeden söz edebiliriz.
Çünkü, Türk Ticaret Kanunu’na göre, bir kimsenin mal veya hizmetini gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek haksız rekabet sayılmaktadır.
Din İşleri Yüksek Kurulu’nun, TOKİ’nin sosyal konut projesi kapsamında ev sahibi olmak için kamu bankalarından alınacak kredi için ödenecek faizi hem faiz ödeyecek olan vatandaş, hem de faizi alacak olan kamu bankası için “haram” olmadığına yönelik kararı, hem diğer özel bankalar hem de bu özel bankalardaki vadeli mevduatlarına karşılık faiz geliri elde vatandaşlar için “inciticidir”.
Kamu ve özel bankalar arasında haksız rekabete neden olacak niteliktedir.
Bu karara göre, senin komşunun özel bir bankadan aldığı faiz geliri “haram”, ama bu faiz geliri ile kamu bankasından alacağı kredinin taksitlerini ödemesi “helal”dir. Kaldı ki, teorik olarak bir kamu bankasının özelleşmesi halinde de, özelleşmeye kadar ödenen faiz “helal”, özelleştirmeden sonra ödenecek faiz “haram” niteliğine bürünecektir.
Kullandırdıkları kredilerle binlerce insanı konut sahibi yapmış, işyerleri açılmasına ya da kapasitelerinin artırılmasına olanak vermiş ve böylece insanlarımızın çalışacak bir işyeri bulmalarının zeminini sağlamış bankanın, özel veya kamu bankası olması arasında bir fark olmamalı.
Kamu bankalarının TOKİ’nin sosyal konut projesini kredilendirmek için yurtdışından yabancı bankalardan alabileceği sendikasyon kredilerine karşılık ödeyeceği faizin de niteliği tartışma konusu olacaktır.
Patronunun özel bir bankadan aldığı kredi ile işini kaybetmemiş bir vatandaşın, maaşını aldığında, “Çok şükür alnımızın teriyle çoluk çocuğumuzun rızkını kazandık” diye şükretmesinde, ya da konut kredisi ile başını sokacak bir evi olduğuna şükretmesinde, özel bankaya ödenmiş olan faiz hakkında “haram – helal” nitelemesi ile haksız rekabet yaratılmamalıdır. Ben bunları anlatınca, İhsan Amca hiçbir yorumda bulunmadı, şöyle bir baktı, “Çay mı kahve mi içersin Hocam” diye sordu!”
