Dünya çapında atıkların yönetilmesi konusunda pek çok uygulama var. Atıkların vatandaşlarca ayrıştırılması ve geri dönüşüm süreci zahmetli olsa da pek çok ülke sıkı kurallar, cezalar ve teknoloji yatırımlarıyla soruna çözüm bulmuş.
İklim kriziyle tehlike çanları çalarken, tüm dünyada atık toplama, ayrıştırma ve geri dönüşüm süreçlerine ilişkin ciddi bir farkındalık rüzgârı esiyor. Türkiye’de atık kâğıt toplayıcılarıyla gündeme gelen konu, aslında küresel düzeyde ciddi bir sorun ve geri dönüşüm mekanizmalarına ihtiyaç duyuluyor.
“WorldCounts.com” sitesine göre, insanoğlu tüm dünyada her yıl 2 milyar tondan fazla atık üretiyor ve bunun 300 milyon tonu tek kullanımlık plastik. Atıkların çoğunluğu arazilere ve okyanuslara gidiyor. “National Geographic” dergisinin 2019 yılına ait araştırmasına göre, üretilen plastiğin yüzde 91’i geri dönüştürülmüyor. Avrupa Çevre Bürosu’nun 2019’a ait verilerle hazırladığı raporuna göre, dünyada kentsel atığı en iyi dönüştürenler arasında ilk sırada Almanya yer alıyor. Onu, Avusturya, Güney Kore, İngiltere’nin Galler bölgesi ve İsviçre izliyor. Farklı ülkelerde evsel atık toplama, ayrıştırma ve geri dönüşüm süreçlerinde ilgi çekici yöntemler kullanılıyor.
DÜNYA ŞAMPİYONU ALMANYA
Milliyet’ten Fatma G. Kabasakallı’nın haberine göre, atık ayırma sürecinde dünya şampiyonu olan Almanya’da her hane kendi çöpünü kendi ayırmak ve farklı çöp kutularına ya da torbalara atmak zorunda. Çöp ayırma kurallarına uymayan vatandaşlar belirli uyarılardan sonra evlerini bile kaybetme riskini taşıyor, çöpler yanlış şekilde ayrıldığındaysa ceza ödüyor. Ülkedeki büyük şehirlerde hemen hemen her binanın arka bahçesinde veya belirlenen noktalarda 4 farklı renkte çöp kutusu bulunuyor. Kırsal bölgelerdeyse, bu renkli çöp kutuları genellikle geri dönüşüm tesislerinde bulunuyor yahut belirli çöp toplama tarihlerinde çöpler ayrıştırılarak muhafaza ediliyor.
Çöplerin toplanma zamanlarını gösteren takvim yılda bir kez her vatandaşın adresine gönderiliyor ve belediyeler üzerinden de duyuruluyor. Almanlar çöplerini farklı torba ya da kutularda topluyor: Mavi veya yeşil, siyah veya gri, biyolojik atık veya kahverengi. Ülkede 2003’ten beri bazı içecek şişeleri ve kutuları için “depozito” yöntemi mevcut. Vatandaşlar bu şişeleri süpermarketlerdeki otomatlara atarak 15 ile 25 Euro Cent arasında bir ücreti geri alabiliyor. Öte yandan televizyon gibi büyük elektronik atıkların caddeye bırakılması yasak olup, cezası 50 bin Euro’yu bulabiliyor.
