Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD ziyaretinde beklenen o ‘çok önemli görüşme’ gerçekleşmedi. Trump ile Erdoğan aile pozu dışında yan yana gelmedi. Peki görüşme neden olmadı? Prof. Dr. Hasan Ünal, ABD’ye gitmeden önce Türkiye’nin atması gereken ancak atmadığı adımları sıraladı.
Dört gündür ABD’de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan çeşitli temaslarda bulundu. Ancak haftalardır konuşulan o önemli görüşme gerçekleşmedi. ABD ile Türkiye arasında gerilimin odağı olan Fırat’ın doğusuyla ilgili durumun Erdoğan ile Trump arasında yapılacak görüşmede bir şekilde çözüleceği bekleniyordu. Ancak iki lider, sadece akşam yemeğinde aile pozu vermek için yan yana geldi. Yaklaşık 15 devlet lideriyle görüşen Trump, Erdoğan ile görüşmedi.
Erdoğan-Trump görüşmesi neden olmadı?
Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal’a bu durumun nedenlerini, Suriye’deki son gelişmeleri ve güvenli bölge konusu sorduk.
Veryansın Tv yazarı Ünal’ın değerlendirmesinin satır başları şöyle:
“ABD Başkanı’nın Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ile görüşmeye vaktinin olmaması garip. Pek hayra alamet değil. Türkiye gibi çok önemli meseleleri görüşmesi gereken bir ülkenin lideriyle görüşülmemesi normal değil. Bir açıdan bir gerginliğin işareti olabilir. Bir açıdan da diplomatik olarak ‘sizi ciddiye almıyoruz’ mesajı olabilir.
ABD’YE NASIL GİTMELİYDİK?
Bu durum şu gerçeği de gösteriyor: Bizim de dış politikamızı gözden geçirmemiz gerekiyor. Neden mi?
ABD askerlerinin PKK/YPG’lilerle devriyeler yaptığını gördükten, teröristlere silah sevkiyatını keseceğine dair hiç bir işaret olmadığını anladıktan sonra, ABD’ye ‘Biz bu işi sonlandırıyoruz’ deyip, Müşterek Harekat Merkezi’ndeki Amerikan personelini 24 saat içinde Türkiye’den gönderseydik o zaman manzara tamamen değişirdi.
Biz eğer ABD’ye böyle gitseydik o zaman Trump bizimle görüşmek isterdi.
Diğer bir çok önemli nokta, Ankara’daki liderler zirvesi…
Astana liderler zirvesine giden günlerde, Suriye genel af çıkardığını ilan etmiş, PKK/PYD’yi terör örgütü olarak tanımlayıp BM’ye şikayet etmişti. Bu adımların ardından biz de hemen Suriye ile ilişkileri normalleştirme adımları atsaydık manzara değişirdi. Suriye ve Rusya’nın İdlib harekatına biz de lojistik destek vereceğimizi, kontrolümüz altındaki Suriye topraklarını Şam yönetimine devretmeye hazır olduğumuzu ilan etseydik ortam değişirdi. ‘Suriye ile Adana Mutabakatı çerçevesinde işbirliği yaparak PKK/YPG unsurlarını temizlemeye kararlıyız’ deyip ABD’ye gitseydik, o zaman Trump kendisi görüşmek isterdi.
BOZMAMIZ GEREKEN DENKLEM
Yani Suriye’de bir denklem var. O denklem şu; ABD ve PKK/PYD ne diyor? ‘Ne olursa olsun Türkiye Şam yönetimiyle uzlaşmasın. Eğer uzlaşmazsa biz de bunu istismar ederiz…’ En büyük kozları bu.
Suriye bütün askeri gücünü İdlib çeveresine yığmış durumda. Türkiye destek vermediği için oraya saplanmış bekliyor. Buraya kilitlenene Suriye ordusu haliyle Fırat’ın doğusuna gidemiyor. Böyle olunca PKK/PYD ve Amerika’nın ekmeğine yağ sürülmüş oluyor. Böyle yapay bir denklem oluşmuş durumda. Bu denklemin temel unsuru olan varsayımı kırmadan ABD ve PYD/PKK üzerinde baskı kurmamız mümkün değil. O varsayım da nedir: Ankara-Şam’la uzlaşmaz! Eğer Ankara Şam’la uzlaşırsa hemen pek çok şey değişir. Bizim yapmamız gereken, bu varsayımı ortadan kaldırmak ve Suriye’nin toprakları üzerinde tam egemenlik kurmasına destek vermek. Bunu yapmadığımız sürece Amerika bize minnettar kalır. Çünkü Amerika’nın orada oluşturmak istediği PYD/PKK devletçiğine biz de yardımcı olmuş oluruz.”
GÜVENLİ BÖLGE SKANDALLARI
Veryansın Tv Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Fırat’ın doğusundaki hareketliliği gözetlemesi için kullandığı İnsansız Hava Araçlarına (İHA) ABD’den sınırlama geldiğini, ABD’nin Türk İHA’larını kendi izin verdiği bölgelerde ve belirlediği sürelerde kullandırdığını ortaya çıkarmıştı.
Sınırda Türk ordusunun gözünü bağladılar: ABD’den izinsiz İHA kalkmıyor!
Yine başka bir haberde de ABD’nin ‘meşru müdafaa’ oyununu okuyucusuna aktarmıştı. Buna göre, TSK ortak devriye sırasında, karşılaşacağı PKK/YPG’li teröristleri yalnızca ‘meşru müdafaa’ durumunda, yani kendisine bir saldırı olduğunda vurabilecekti. Asker kanadının bu maddeye karşı çıktığı, MSB’nin ise ısrarcı olduğu öğrenilmişti.
Ortak devriyede YPG’ye dokunulmayacak! TSK karşı çıkıyor MSB ısrar ediyor!
Veryansın Tv, ABD ile mutabakata varılan Güvenli Bölge ile ilgili yine skandal bir konuyu ortaya çıkardı.
Buna göre, Türkiye güvenli bölgede bir tehlike veya tehdit gördüğü zaman uçak kaldıramayacak. Bunun yerine bilgi ABD’ye verilecek, ABD’nin ikna olması durumunda, kendisi ya da Suriye karşıtı koalisyondan bir ülkenin uçağı bu görevi yapacak.
Kararın skandal olduğu görüşü hakim.
Veryansın Tv
