Formulaz, Rize’nin ‘tahta araba’ geleneği yaşatılıyor

Rize’de, ‘Formulaz’ adı verilen yarışların da düzenlendiği Tunca Beldesi’nde tahta araba geleneği yaşatılıyor. 7’den 77’ye herkesin tutkunu olduğu tahta arabalarla dik rampalarda saatte 70 kilometre hıza kadar ulaşanlar, heyecanlı anlar yaşıyor. Tahta arabalar çay yüklerini taşımak için de kullanılıyor.

Rize’nin Ardeşen ilçesine bağlı Tunca Beldesi’nde asırlardır sürdürülen tahta araba geleneği yaşatılıyor. ‘Formulaz’ adı verilen yarışların da düzenlendiği beldede yaz aylarında 7’den 77’ye herkes tutkunu olduğu tahta arabalar yapıyor. Tutkunları, farklı tasarımlarda sırma teli dışında metal aksam kullanmadan maksimum uzunluğunu 1,70 metre, genişliği ise 70 santimetre olarak yaptıkları tahta arabalarla dik rampalarda saatte 70 kilometre hıza kadar ulaşarak, heyecanlı anlar yaşıyor. Tahta araba kullananlar kıl çorap ve fren yapmak için de kullanılan, halk arasında ‘kara lastik’ olarak bilinen lastik ayakkabıyı giyiyor.

ÇAY DA TAŞIYORLAR

Her yıl geleneksel olarak düzenlenen ‘Formulaz’ tahta araba yarışlarına hazırlananlar, tahta arabalarla dik rampalarda antrenman sürüşleri yapıyor. Yaş çay hasadının sürdüğü beldede kimileri ise tahta arabaları ile alım yerlerine çay yüklerini taşıyor. Tahta arabaların arkasına takılan çekici ile yaş çay yükleri alım yerlerine ulaştırılıyor. 2 kilometrelik mesafeden çay taşınan tahta arabalar, böylelikle sağlamlık testinden geçiriliyor. Tahta arabaların bakımları da ihmal edilmiyor. Tekerlekler, dağ lastiği adı verilen tırtıklı tekerleklerle sıklıkla değiştiriliyor, direksiyon parçaları ile birlikte yağlanıyor. Çocuklar da büyüklerinden tahta araba geleneğini öğreniyor. 

‘ÇOCUKLARIMIZ DA KÜLTÜRLERİNİ TANIDI’

Formulaz etkinlikleri sayesinde bölge kültürünün bir parçası olan tahta arabayı tanıttıklarını belirten Formulaz Derneği Başkanı Murat Gül, “Tahta arabalar bu bölgenin bir parçası ancak bir dönem tamamen yok olmuş. Bizde buradan harekete geçip kültürümüzü yeniden canlandırmak için 2009 yılından beri tahta arabaların yarıştığı Formulaz etkinliklerini düzenliyoruz. Bu sayede tahta arabalarımızı tüm dünya tanıyor. En önemli kazanımsa çocuklarımız. Yöre kültürünün bir parçası olan tahta arabalarla tanıştılar ve çok seviyorlar. Bu sayede bilgisayarlardan, telefonlardan uzak durarak zamanlarını hep birlikte tahta araba sürerek geçiriyorlar. Yarışmacılarımızsa bu yıl farklı bir teknikle çalışarak hazırlanıyor. Çay bahçelerinden arabaları ile çay taşıyıp sağlamlıklarını kontrol ediyorlar. Bu da eksikliklerini görüp arabalarını yarışlar için geliştirmelerini sağlıyor” dedi.

‘ARABAMI TEST EDİYORUM’

Tahta araba kullanan Levent Gül de geçen yıl kaza yapmasına rağmen yine yarışlara hazırlandığını belirterek, “Bu yıl taktik değiştirdim. Arabamın sağlamlığını yaş çay taşıyarak test ediyorum. Bu sayede arabamın eksikliklerini görüp atölyede geliştiriyorum” dedi.

Zafer Aydın ise “Bu yıl yarışlarda şampiyon olmak istiyorum. Bunun için de ilk şart arabayı tanımak. Ben 130 kiloyum, taşıdığım yük bugün 150 kilo. Önce arabamın sağlamlık testini yapıyorum bu sayede. Eksikleri görüp arabamı ona göre düzenliyorum. Hem çay işimi hallediyorum hem de yarışlara hazırlanıyorum” diye konuştu.