Gezi Parkı kararında ‘Beyazıt’ gerekçesi… İstanbul’un gözdesi 1014 taşınmaz daha var!

Gezi Parkı mülkiyetinin İBB’den alınarak Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı’na verilmesi yeni bir tartılma başlattı. Vakıflar Genel Müdürlüğü kararı Yıldırım Beyazıt’ın 1505 tarihli vakfiyesine dayandırdı. Açıklamada, Galata Kulesi, Selimiye Kışlası ve Pera Palas Otel gibi 1014 taşınmazın vakıflarına kayıtlı olduğu belirtildi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesindeki Taksim Gezi Parkı’nın Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından İBB mülkiyetinden alınarak Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı’na geçirilmesi tartışma konusu olmuştu.

İBB, yaptığı açıklamada meydan projoesini yaptırmamak için böyle bir karar alındığını, Galata Kulesi’nde de aynı yöntemin uygulandığını duyurdu.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da “Sultan 2. Beyazıt’ın yaptırdığı bir vakıf eseridir’ diyerek Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devrediliyor. Gezi Parkı, Sultan Beyazıt’tan tam 310 yıl sonra yapılmıştır. İstanbul’un göbeğinde neredeyse 100 yıldır İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait bir parkı bir tane ne olduğu belli olmayan bir vakfa devrediliyor” ifadelerini kullanmıştı.

Tartışma sürerken Vakıflar Genel Müdürlüğü, Taksim Gezi Parkı’nın mülkiyetinin Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı’na devredilmesiyle ilgili açıklama yaptı.

Yazılı açıklamada, İstanbul’un Beyoğlu ilçesi Gümüşsuyu Mahallesi’ndeki 751 ada 1, 2, 3 ve 4 parsellerinde kayıtlı taşınmazların Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı adına tescilinin gerekçelerini açıklama gereği duyulduğu belirtilerek, şu ifadeler kaydedildi:

“Sultan Beyazıt’ın 911 H. (1505 M.) tarihli vakfiyesinde İstanbul’da bulunan cami, medrese, mektep ve imaretten oluşan külliyesi için çok sayıda dükkan, ev, bostan, mera, arazi ve arsa vakfetmiştir. Vakfedilen taşınmazlardan önemli bir bölümü ise Beyoğlu, Şişli ve Galata bölgesinde yer almaktadır. Ahkamü’l-Evkaf’a (Osmanlı döneminde yürüklükte olan vakıf kanunları) göre vakıf kurucusu veya mütevellileri bu yerleri tek kira (icare), çift kira (icareteyn) veya mukataa (zemin kirası) yoluyla işletmişlerdir. Bu bağlamda; 3. Selim döneminde bahsi geçen taşınmazlar mukataaya bağlanarak belli bir zemin kira karşılığı ödenerek, taşınmazın üzerine kışla, talimhane, mescit ve çeşmeden oluşan müştemilat yapılmıştır. Topçular Kışlası olarak uzun süre hizmet verilen bu binalar, daha sonra işlevini kaybetmiştir. O dönemde yürürlükte olan Ahkamü’l-Evkaf’a göre vakfına geçmesi gerekirken taşınmazlar belediye mülkiyetine geçmiştir.”

1014 TAŞINMAZ…

Çalışmalarda Vakıflar Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca evveliyat kayıtlarının incelendiği ve söz konusu taşınmazların Sultan Beyazıt Hanı Veli Vakfı’na ait taşınmazlardan olduğunun tespit edildiği belirtilerek, şöyle denildi:

“Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruluş amacı ve görevini yerine getirerek, yönetim ve temsilini yaptığı mazbut (kuruluşları Osmanlı ve Selçuklu’ya dayanan ve günümüzde yöneticisi kalmayan) vakıfların haklarını korumaktadır. 2008’de yürürlüğe giren 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 30. maddesi ‘Vakıf yoluyla meydana gelip, her ne suretle olursa olsun hazine, belediye, özel idareler, köy ve tüzel kişiliğin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunur’ hükmü yer almaktadır. Kanun hükmü gereğince İstanbul özelinde ve belediye mülkleri ile sınırlı kalmaksızın Kulei Zemin Vakfına ait Galata Kulesi, 3. Selim döneminde inşa edilen Selimiye Kışlası, Sultan 1. Mahmud Vakfı adına Adile Sultan Sarayı, Beyazıt Hanı Veli Vakfından Pera Palas Otel, Vefa Lisesi, Şişli Etfal Hastanesi, Sait Halim Paşa Yalısı gibi İstanbul’da ve Türkiye genelinde 1014 taşınmaz vakıfları adına tescil edilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğünün görevlerinden biri kendisine emanet edilen vakıf mallarına sahip çıkmak, vakıf kurucularının bizlere emanet ettiği, her biri bir şaheser olan eserleri koruyup ihya etmek ve bu köklü mirası gelecek nesillere aktarmaktır.”