İşgale karşı ilk kurşunu atan şehit Gazeteci Hasan Tahsin, ölümünün 102. yılında anıldı

İzmir’in işgali sırasında ilk kurşunu atarak milli mücadeleyi başlatan Şehit Gazeteci Hasan Tahsin, ölümünün 102’nci yılında Konak Meydanı’ndaki İlk Kurşun Anıtı’nda törenle anıldı.

15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgali sırasında işgal kuvvetlerine karşı ilk kurşunu atarak milli mücadeleyi başlatan Şehit Gazeteci Hasan Tahsin, ölümünün 102’nci yılında İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) Yönetim Kurulu üyeleri tarafından Konak Meydanı İlk Kurşun Anıtı’nda anıldı. Pandemi nedeniyle sadece yönetim kurulu üyelerinin sosyal mesafe kuralına uyarak katıldığı anma töreni, saygı duruşuyla başladı.

Ardından anıta çelenk koyan İGC Başkanı Misket Dikmen, “Hasan Tahsin hem ulusal mücadelenin hem aydınlara düşen en önemli görevlerinden biri olan vatan savunmasının çok önemli bir temsilcisi. İzmir’in olduğu gibi tüm Türkiye’nin Cumhuriyetimizin vatanımızın da simgelerinden biri. O vatan sevdası üzerine ilk kurşunda şehit edilirken ardından gelen yıllarda çok sayıda gazeteci de mesleğinin gereklerini yerine getirdiği için şehit edildi. Sırf meslek gereği halkın bilgi edinme hakkını hizmet ettikleri için. Gerçek gazeteciler asla mücadelelerinden vazgeçmeyecekler. Başta Mustafa Kemal Atatürk ve Hasan Tahsin olmak üzere onun yol arkadaşlarını ve meslektaşlarını saygıyla anıyoruz” dedi.

İGC eski Başkanı CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel de, “15 Mayıs 1915’te Hasan Tahsin, Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı’nı başlatan ilk kurşunu Konak Meydanı’nda sıktı ve katledildi ama şehit olduğu günden bugüne vatansever, yurtsever insanların kalbinde sonsuza denk yaşıyor ve yaşamaya da devam edecek” diye konuştu.

HASAN TAHSİN KİMDİR?

Hasan Tahsin ya da gerçek adıyla Osman Nevres (1888, Selanik – 15 Mayıs 1919, İzmir), 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’e çıkartma yapan, seçkin askerlerden oluşan Yunan Efzon Alayı işgal askerine, Kordonboyu’ndan ilk kurşunu sıkarak Türk direnişini başlatan ulusal sembol kişi, yazar ve gazetecidir.

İzmir’in Yunanlılarca işgal edilmesinin ardından şehri Yunanlara teslim etmek istemeyenler tarafından “Redd-i İlhak Heyeti Milliyesi” isimli bir dernek kurulmuştur. 14 Mayıs’ı 15 Mayıs’a bağlayan gece binlerce İzmir’li eski musevi mezarlığında (Maşatlık meydanı) toplanmıştı. Bu esnada İngiliz, Fransız, Amerikan, İtalyan ve Yunan zırhlıları İzmir Körfezi’nde bulunuyordu. Kalabalığa hitap eden önemli bir isim, o zamanın Belediye Başkanı Hacı Hasan Paşa’ydı.

Belediye Başkanının yanı sıra topluluğa hitap eden bir diğer önemli isim ise Hukuk-u Beşer gazetesinin başyazarı olan Hasan Tahsin’di. Halkı direnmeye çağırıyorlardı. Tahsin, konuşmasında Paris Barış Konferansı kararlarını sert bir dille eleştiriyor, gazetede yazdığı gibi “Burayı Yunan’a vermeyeceğiz. Vermek isteyen kuvvetle paylaşacak kozumuz var” diyordu. Bu geceye yakın akşam üzeri Moralızade Halit Bey, Mustafa Necati ve Ragıp Nurettin’in bir grup vatansever ile birlikte hazırladığı, “Redd-i İlhak Heyeti Milliyesi” tarafından dağıtılan bildiride;

“ …Ey bedbaht Türk!.. Yunan hakimiyetini kabule taraftar mısın? Artık kendini göster. Tekmil kardeşlerin Maşatlık Meydanındadır. Oraya yüzbinlerle toplan.. Orada zengin, yoksul, bilgin, cahil yok. Fakat Yunan egemenliğini istemeyen bir mutlak çoğunluk var. Geri kalma!.. Binlerler, yüzbinlerle Maşatlık’a koş. Ve Milli Kurul’un buyruğuna uy….” yazıyordu.

15 Mayıs 1919 sabahı saat yedi buçuk sıralarında önce Yunan gemilerinden Patris ve Atronitos isimli gemiler Pasaport’a yanaştı ve bir grup Yunan Efzon Alayı saat 08:55 sıralarında askeri gemiden inerek karaya çıktı. Temiastokles gemisi ise 5. Piyade Alayı’nı Punta iskelesine çıkarmıştı. Bunlar Punta’dan ilerleyerek Kadifekale’yi işgal edeceklerdi.

Bu esnada onbinlerce yerli Rum ellerindeki Yunan bayrakları ve çiçekler ile Kordonboyu’nu kaplamışlardı. İzmir’li Rumlar işgal haberini 13 Mayıs Salı günü öğleden sonra Aya Fotini Kilisesi’nde Yunan albay Mavrudis tarafından okunan Venizelos’un beyannamesiyle öğrenmişlerdi. Kalabalık inen Yunan askerlerine alkış tutuyordu. Gelen askeri tabur, İzmir Metropoliti Hristostomos tarafından takdis ediliyordu. Metropolit Yunan bayrağını öptü ve bu esnada ağladığı görülüyordu. İlk Yunan taburu daha sonra buradan yaya olarak Hükumet konağı, kışla, kokaryalı istikametinden Karantina’ya doğru yürüyüşe geçmişti.

Hasan Tahsin Konak Meydanı Kordonboyu’nda koyu renkli takım elbisesi ile bekliyordu.Yürüyüş kolunun baş tarafı kışla hizasını geçip yola saptıktan sonra, Hasan Tahsin kalabalığın arasından sıyrılarak öne geçti. Hasan Tahsin’in sesli bir şekilde “Olamaz, olamaz, böyle ellerini sallaya sallaya giremezler” diye söylendiği duyulmuştur. Tahsin daha sonra yanında bulunan revolver ile düşmana ilk ateşi açmış ve iki Efzon askerini öldürmüştü.

Bazı anlatımlara göre ise Tahsin sadece Yunan Efzun Alayı’nın bayraktarını öldürdüğü belirtilmekte ve bu görüş daha fazla kabul görmektedir. Tahsin tabancasındaki tüm fişekleri düşman askerine karşı ateşlemişti. Böyle bir direniş beklemeyen Yunan Alayı şaşırmıştı. Daha sonra ise yanında fazla yandaşı olmayan Tahsin, Yunan Alayı tarafından açılan ateş ve ardından süngüleme sonucunda, Kordonboyu’nda kalabalığın önünde henüz 31 yaşında yaşama veda etmiştir.

Hasan Tahsin’in naaşı ise İzmir Saat Kulesi’nin altında bulunmuştur. Hasan Tahsin’in işgal askerlerine sıktığı ilk kurşun, Türk Kurtuluş mücadelesinde diğer yerlere de örnek teşkil etti.

Aydın ve Balıkesir’de işgale karşı direniş baş gösterdi. Çerkez Ethem Yunan işgaline karşı efeleri toparladığı gün Demirci Mehmet Efe ayağa kalkarak; “Bir genç düşmana ilk kurşunu sıkmış, bundan sonrası bize düşer!” demiştir.