İzmir’de o binalar neden yıkıldı? Nedir bu bomba kat?

Uzmanlar, yıkılan binaların 1999 Marmara Depremi öncesi yapıldığı, beton ve demir kalitesinin düşük olduğunun altını çizdi. Duvarların olmadığı ve tamamen pencerelerle çevrelenmiş katlara dikkat çeken uzmanlar bunları “bomba kat” olarak niteledi.

Afet ve Acil Durum (AFAD) Yönetimi Başkanlığı, İzmir Seferihisar’da meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki depremde 25 kişinin yaşamını yitirdiğini, toplam 804 kişinin yaralandığını açıkladı. İzmir’de arama kurtarma çalışması yürütülen 17 binadan 9’unda çalışmaların tamamlandığı; 8 binada çalışmaların sürdüğü kaydedildi.

İzmir’de depremde bazı binaların yıkılması bazılarının da ağır hasar görmesini uzmanlar değerlendirdi.

Türkiye ve Avrupa Hazır Beton Birliği Başkanı Yavuz Işık:

“Bize üyelerimizden ilk gelen bilgilere göre yıkılan binalar 1999 Marmara Depremi öncesindeki deprem yönetmeliğine göre yapılmış.

Dolayısıyla beton kalitesi düşük ve nervürsüz demir donatısı kullanılmış. Görüntülerdeki binalarda da malzemeler yıpranmış ve eskimiş görünüyor. Ayrıca depremin tesir ettiği yerler zemin emniyeti bakımından zayıf. Bayraklı, Bornova’da zemin iyi değil, dolgu olduğu söyleniyor. Bu önemli değil elbette denizin içine de bina yapabilirsiniz ama zemin etüdünün ve mekaniğinin iyi yapılması gerekiyor.

Türkiye’nin yüzde 70’i deprem tehdidi altında, özellikle Ege’de yatay faylar var ve bunlar aktif fay. Biz depremi öncesi, esnası ve sonrasında yapılması gerekenler olmak üzere üç aşamada ele alıyoruz. En önemlisi deprem öncesi alınacak tedbirdir. Burada da yapılması gereken şey öncelikle bina yapılırken zemin etüdünün yapılması, zemin mekaniğinin bilinmesi ve projenin buna göre yapılması, kullanılacak beton ve demirin kalitesi. Dördüncü olarak binaların projesine uygun inşa edilmesinin sağlanması. Kaliteli hazır beton ve nervürlü demir kullanılması çok önemli. Deprem insanları öldürmez, çürük binalar öldürür.”

Hürriyet’e konuşan eski İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Cemal Gökçe de şunları söyledi:

“Deprem yönetmelikleri dikkate alınmadan yapılmış olmalı bu binalar. Deprem Yönetmeliği’ne göre yapmak demek, zemin koşulları dahil olmak üzere yapı güvenliğini etkileyecek tüm kriterlerin dikkate alınması demektir. Yine zemin zemin demeye başladılar. Elbette zemin önemlidir. Fakat zemin koşullarını dikkate alıp yapının diğer taşıyıcı özelliklerini dikkate almazsanız o yapı yine yıkılabilir.”

Rıza Bey Apartmanı…

BOMBA KAT

İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Oğuz Çelik de dün katıldığı CNN Türk yayınında önemli açıklamalarda bulundu. “Bomba kat” denilen olaya dikkat çeken Çelik şöyle konuştu:

“Zemin kattaki duvarların olmadığı yerde tamamen pencereler var. Bu bizim yumuşak kat dediğimiz problemi ortaya çıkarıyor. 4-5 katlı binalarda bu çok yapılır. Binanın bu katı bir şekilde duvarların süreksizliği nedeniyle zayıf hale geliyor.

Binanın yük taşımasına sebep oluyor. Bu tür sistemler güney Avrupa’daki pek çok şehirde karşılaşılan sistemlerden birisi. Çok önemli bir düzensizlik durumu ortaya çıkıyor. Bu tür katlara bazıları ‘bomba kat’ ismini veriyor.

Çünkü burada bina kapasitesini yitirdiği an göçmeye başlıyor. Çoğu zaman bir sorun binanın yıkılması için sebep oluyor. Binanın içerisindeki taşıyıcı elemanların düzenli olmadığı sonucu ortaya çıkabilir.”