Türkiye, Romanya ve Bulgaristan Savunma Bakanlıkları arasında, Karadeniz Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu Mutabakatı (MCM Black Sea) 11 Ocak Perşembe günü, İstanbul’da imzalanacak.
Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleşecek imza töreni, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Romanya Savunma Bakanı Angel Tilvar ve Bulgaristan Savunma Bakan Yardımcısı Atanas Zapryanov’un katılımıyla gerçekleşecek. Anlaşmanın detayları arasında, her ülkeden birer Mayın Karşı Tedbirleri gemisi ve bir komuta kontrol gemisi ile harekât icrası, 6 ayda en az 2 defa 15 günlük periyotlarla gerçekleştirilecek operasyonlar gibi önlemler bulunuyor. Bu iş birliği ile Karadeniz’deki seyrü-sefer emniyetine önemli katkılar sağlanması amaçlıyor.
LAHEY HATIRLATMASI
11 Ocak Perşembe günü yapılacak anlaşma imza töreni öncesi Milli Savunma Bakanlığı’ndan açıklama yapıldı. Yapılan açıklamada, “2022 yılı Şubat ayında Ukrayna’da başlayan savaş sonrası Karadeniz’e kıyıdaş ülkeler bu savaştan etkilenmeye başlamıştır. 1907 Lahey Sözleşmesi, deniz mayınlarının herhangi bir sebeple demirleme donanımlarından ayrılmaları halinde, 1 saat sonra kendiliğinden zararsız hale gelmeyenlerin kullanılmasını yasaklamaktadır. Ancak mayınların sürüklenmesi halinde ateşleme mekanizmalarının devre dışı kalıp kalmayacağı konusunda bir hüküm bulunmamaktadır” denildi.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından; 26 Mart 2022 tarihinden itibaren deniz karakol uçakları, İnsansız Hava Araçları, Tuzla sınıfı karakol gemileri, mayın avlama gemileri, ani müdahale botları, sahil gözetleme radarları ve elektro optik sistemler ile mayın gözetleme faaliyetlerinin kesintisiz olarak sürdüğü belirtilen açıklamada, “Sayın Cumhurbaşkanımız liderliğinde başlatılan çalışmalarla Romanya ve Bulgaristan ile Karadeniz’de sürüklenen mayın tehdidine karşı bir Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu oluşturulması hususunda mutabık kalınmış, teknik heyetler seviyesinde, geçtiğimiz Eylül ayında görüşmelere başlanmıştır” ifadelerine yer verildi.
‘KARADENİZ’İ TEKRAR GÜVENLİ BİR BÖLGE HALİNE GETİRMEK İÇİN…’
“Mayına Karşı Tedbirler Görev Grubu herhangi bir ülkeye veya yapıya karşı ya da alternatif olarak teşkil edilmemekte olup sadece savunma amaçlıdır” vurgusu yapılan açıklamada, “İnisiyatifin yürütme organı olarak tarafların Deniz Kuvvetleri komutanlarının katılımı ile bir komite oluşturulması ve yılda en az iki defa toplantı icra edilmesi, inisiyatifin komutasının altı aylık periyotlarla dönüşümlü olarak yürütülmesi, görevi yürütecek birlik ve filo komutanlarının, komutayı devralacak ülkeden görevlendirilmesi, inisiyatifin her ülkeden birer Mayın Karşı Tedbirleri gemisi (toplam üç) ile bir komuta kontrol gemisinden oluşması, altı ayda en az iki defa 15’er günlük periyotlarla harekât icra edilmesi, Yıllık Harekât Planının, tatbikat, eğitim, liman ziyaretleri ve benzeri hususları da içerecek şekilde yıllık olarak belirlenmesi hususlarında uzlaşılmıştır. Üç kıyıdaş NATO müttefiki ülke, hâlihazırda MCM BLACK SEA inisiyatifini operasyonel olarak işlevsel hale getirerek Karadeniz’i tekrar güvenli bir bölge haline getirmek için çalışmalarına devam edecektir. İmza törenini müteakip, imzalanan muhtıranın her üç ülkenin iç hukuk prosedürlerinden de geçmesini müteakip görev grubunun aktif hale getirilmesi planlanmaktadır. 11 Ocak 2024 tarihinde imzalanacak Mutabakat Muhtırası ile birlikte ortaya konulacak iş birliği, deniz mayınlarına karşı Karadeniz’deki seyrü-sefer emniyetine büyük katkılar sağlayacaktır” denildi.
GEMİLERE MONTRÖ ENGELİ
Geçen haftalarda, Birleşik Krallık tarafından Ukrayna’ya hibe edilen mayın avlama gemilerinin Türk Boğazlarından Karadeniz’e geçişlerine izin verildiği iddia edilmişti.
Çin merkezli medya kuruluşu Tercent’in iddiasına göre Ukrayna’nın İngiltere’den satın aldığı mayın avlama gemilerinin Karadeniz’e geçişine izin verdi. Haberin detaylarında “Moskova’nın bu kararı endişeyle karşıladığı” yorumu ve “Türkiye Rusya’yı sırtından bıçakladı!” ifadesi yer almıştı.
Türkiye’nin izin verdiği sandown sınıfı mayın gemisinin Çanakkale Boğazı ve İstanbul Boğazı’ndan geçerek Romanya karasularına ulaştığı iddiası da aynı haberlerde yer almıştı.
MONTRÖ 19. MADDE
Rusya yönetimi 24 Şubat 2022’de Ukrayna’nın farklı bölgelerine yönelik geniş çaplı saldırılar başlattı. Saldırıların başladığı gün Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasly Bodnar, yaptığı basın açıklamasında Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni gündeme getirmişti.
Dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 27 Şubat 2022’de yaptığı açıklamada Rusya ile Ukrayna arasındaki krizin savaşa dönüştüğünü ve Montrö Sözleşmesi’nin bütün hükümlerini şeffaf bir şekilde uygulanacağını söyledi.
Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik özel askeri operasyonunu “savaş” olarak tanımladıktan sonra Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19’uncu maddesi uyarınca savaşan tarafların savaş gemilerine Boğazlar kapatıldı.
T.C İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi resmi X hesabı üzerinden geçen hafta konuyla ilgili bir açıklama yaptı. DMM, iddianın doğru olmadığını ifade etti. Açıklamada “1936 yılından beri Montrö Sözleşmesi’ni tarafsız bir şekilde ve titizlikle uygulayan Türkiye; Karadeniz’de gerilimin tırmanmasının önlenmesini teminen, bu savaş boyunca da değişmez kararlılığını ve ilkeli tutumunu muhafaza etmektedir.” ifadesi yer aldı.
Açıklama, Birleşik Krallık tarafından Ukrayna’ya hibe edilen mayın avlama gemilerinin, savaş devam ettiği müddetçe Türk boğazlarından Karadeniz’e geçişlerine izin verilmeyeceğinin müttefiklere bildirildiği şeklinde devam etti.
