Karadeniz Bölgesi’nde, 7 ildeki 85 noktada çıkan, 280 hektar orman arazisinin zarar gördüğü yangınların hızla yayılmasında, yağış rejiminin bozulmasıyla oluşan kuraklığın etkili olduğu değerlendiriliyor. Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, ‘Çok yüksek hızdaki rüzgarlar yanıcı maddenin hızlı kurumasını ve yangınların hızla yayılmasını tetiklemiştir’ derken, Prof. Dr. Cantürk Gümüş ise ‘Meteorolojik koşullarda bu sene bölgede ilk defa 15- 20 gündür yağış yok’ dedi.
Türkiye’nin en çok yağış alan bölgesi olan Karadeniz‘de, son 3 aydır yağış miktarı, ciddi oranda azaldı. Barajlarda su seviyesinin düştüğü, dere yataklarının kurumaya başladığı bölgede, mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklığı ve lodosun etkisi ile yakılan anızlar da orman yangınlarına neden oldu.
7 ildeki 85 noktada, 3 günde çıkan yangınlarda yaklaşık 280 hektar ormanlık ve tarım arazisi de zarar gördü. Uzmanlar, anız ateşleri sonucu çıkan yangınların hızla yayılmasında, bölgedeki yağış rejiminin bozulmasıyla oluşan kuraklığın etkili olduğunu değerlendiriyor.
PROF. DR. BİLGİLİ: GÜNEYDEN GELEN KURU RÜZGARLAR YANGINLARI TETİKLEDİ
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, sonbahar ve kış aylarında çıkan yangınların, bölgenin özelliği olduğunu belirterek, lodosun kuru yaprakları ve otları daha fazla kurutup, yangının yayılmasına yol açtığını söyledi. Prof. Dr. Bilgili, şunları kaydetti:
“Güneyden gelen kuru rüzgarlar, bu problemin nedenini oluşturmuştur ve çok yüksek hızdaki rüzgarlar, yanıcı maddenin hızlı kurumasını ve yangınların hızla yayılmasını tetiklemiştir. Arazide yaptığımız gözlemlerde de Doğu Karadeniz Bölgesi’nde bu zamanlarda yapraklar dökülür ve dökülen yapraklarda yerde bir örtü tabakası oluşturur.
Ölü örtünün kurutucu rüzgarlarla da kuruması sonucunda yangınlar çıkarsa yayılır ve tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Kurutucu rüzgarlar bölgede lodostur. Bilindiği gibi lodos, güneyden esen rüzgarlardır.
Lodos, güneyde Akdeniz Bölgesi’nde beraberinde nemli hava getirip, yağışlara neden olur. Bu rüzgarlar İç Anadolu’yu geçerken, yağışı bırakır ve Karadeniz Bölgesi’nde kurutucu rüzgarlar olarak her sene bu mevsimde bu tür yangınlara sebebiyet verir.
Bu bölgemizde meydana gelen yangınlar, aslında normal olmayan bir durum değildir. Vatandaşımız, bahçelerinde yaptıkları temizliklerin atıklarını bir şekilde bertaraf ederler, bunu yapmak için de yangını kullanırlar. Ama bazı vatandaşlar, bahçelerinde yaptıkları bu yakma işleminin başında durmayıp maalesef alanı terk ediyorlar. Bunun sonucunda da rüzgarla birlikte oradaki kıvılcımlar yanmamış yerlere sıçrayarak, oradan tekrar yangının çıkmasına ve yayılmasına neden oluyor.”
‘KURAKLIK NORMALDEN UZUN SÜRDÜ’
Prof. Dr. Bilgili, bu sene son 1 aylık sürede kuru hava yaşandığına dikkat çekerek, “Normalden uzun süren kuraklık yaşadık. Akabinde, yüksek sıcaklık, düşük bağıl nem ve yüksek rüzgar hızıyla bölgeyi etkisi altına alan lodos, sonbaharda dökülen yaprakların ve kuruyan otların oluşturduğu ölü yanıcı maddelerin daha da kurumasına sebebiyet verdi. Bunun sonucunda da çıkan yangınla yüksek rüzgarlarla birlikte çok hızlı bir şekilde yayıldı.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde bu mevsimde binlerce insanın bahçelerinde temizlik amaçlı yakma yapması sonucu bu yangınlardan 10-20 tanesi kontrol dışına çıkarak büyük yanan alanlara sebebiyet verdi. Bir yangının çıkabilmesi için yanıcı madde neminin yüzde 30-20’lerin altına düşmesi gerekiyor. Yanıcı madde nemi yüzde 20’lerin altına düştüğü zaman şiddetli yanma şartları oluşur.
Zira 2 gün önce gece hava sıcaklıkları 20 derecenin üzerinde ve bağıl nem de yüzde 20’lerdeydi. Bu çok kuru bir ortamın olduğunu ifade eder. Rüzgarın 40-60 kilometre hızla estiği bir durumda bu yangınların hızlı bir şekilde yayılması kaçınılmaz olur. Maalesef, burada bunu yaşadık” dedi.
PROF. DR. GÜMÜŞ: HAVA SICAKLIĞI 20-22 DERECELERDE
Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Cantürk Gümüş de Doğu Karadeniz’deki yangınların, meteorolojik şartlar ile bölge sakinlerinin arazilerini yakarak, temizlemeleri nedeniyle çıktığını kaydetti.
Geçmiş yıllara göre, Karadeniz’de hava sıcaklığının yüksek olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Gümüş, “Özellikle bu sene yaşadığımız 15- 20 günlük sürecin biraz daha farklılık arz ettiğini düşünüyorum. Tabi ki kış aylarında bu bölgede yangınlar çıkıyor ama bu kadar yaygın olmamıştı.
Benzer dönemde belki aynı zamanlara denk gelen bir yaygınlık. Bu seneye has bir konu gibi görülüyor. Meteorolojik koşullar da bu seneye özgü olarak ilk defa 15- 20 gündür yağış yok. Hava sıcaklığı 20 ile 22 derecelerde” diye konuştu.
‘İSTESENİZ YANGIN ÇIKARAMAZSINIZ’
Karadeniz’de yangın çıkmasının, iklim şartları nedeniyle zor olduğunu ve sabotaj ihtimalinin düşük olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gümüş, “Bu bölgede aslında isteseniz yangın çıkaramazsınız. Sabotajla ilgili bu değerlendirmeyi yapıyorum.
Orman mühendisi olarak biz bile istesek bu bölgede istediğimiz zamanda yangın çıkaramayız. Ancak meteorolojik koşullar ve yanıcı madde gibi koşullar bir araya gelince yangın çıkma ihtimali söz konusu olabiliyor bu bölgede” dedi.
1 haftalık meteorolojik tahminlere dayanarak, bu hafta yağış beklendiğini ve yeni yangınların çıkma ihtimalinin düşük olduğunu dile getiren Prof. Dr. Gümüş, yangın için hassas olan dönemlerde bahçelerin yakılmaması konusunda halkın daha fazla uyarılması gerektiğini kaydetti.
