Karbonhidratlar, vücut için temel enerji kaynaklarından birisidir. Kırmızı kan hücresi, kaslar ve beyin hücreleri için önem arz ederken ayrıca hücre büyümesi, onarımı, hormon üretimi gibi konularda da başat rol oynar. Karbonhidratların görevi nedir? Karbonhidratlar düzenleyici midir? Tüm ayrıntılar haberin devamında…
KARBONHİDRAT NEDİR VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Karbonhidrat [Cn(H2O)] temel besin ve enerji kaynaklarının başında gelir ve doğada en çok bulunan organik bileşenlerin genel ismidir. Hücre solunumunda ihtiyaç olan enerji kaynağı olarak kullanılan organik molekül olmasından dolayı yıkım işlemi ve çıkan artıkların atılması kolaydır. Karbonhidrat içerikli besinler glikoz ve kan şekerine dönüştürülür ve bu sayede vücuttaki şeker, enerji kaynağı olarak kullanılır. Yoğun şeker birikimi sonucunda kaslarda ve karaciğerde depolanma meydana gelir. Karbonhidrat özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
– Suda çözünen karbonhidratlar vardır. Bu karbonhidratlar tek ve iki şekerlidir. Suda çözünmesi nedeniyle çabuk reaksiyona katılmalarını sağlar.
– Tek şekerli karbonhidratlar tatlıdır.
– Muhtelif karbonhidratlar, bazı organizmaların yapısal bileşenidir. Buna örnek vermek gerekirse kitin özellikle böceklerde sert dış iskeleti oluştururken selüloz da bitkilerde hücre duvarını oluşturur.
KARBONHİDRAT ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Karbonhidratlar, basit ve kompleks olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu iki gruptan basit karbonhidratlar ise kendi içinde monosakkarit, disakkarit ve oligosakkarit olmak üzere üç gruba ayrılır. Basit karbonhidrat molekülleri hızlı sindirilip enerjiye dönüştürüldüğü için şeker seviyesini de hızlıca etkiler. Bu tip basit karbonhidrat içeren besinler mineral, lif ve vitamin içermemesi nedeniyle boş kalori olarak da adlandırılır.
Mannoz, galaktoz, glikoz ve früktoz monosakkaritlerdir. Bu monosakkaritler, bağlı olan karbon sayısına göre de adlandırılabilmektedirler. Triozlar 3, pentozlar 5 karbonludur. Trioza gliseraldehit, pentoza ise riboz ve deoksiriboz örnek verilebilir. Sükroz, maltoz ve laktoz gibi olan disakkaritler de iki monosakkaritin birleşmesinden meydana gelir.
Polisakkarit olarak da adlandırılan kompleks karbonhidratlar, nişastalı gıda olarak bilinirler. İki ya da daha fazla şeker molekülüne sahip olan kompleks karbonhidratlar, basit karbonhidratlara göre daha yavaş sindirilir. Kompleks karbonhidratlara fasulye, mercimek, patates, bezelye gibi gıdalar örnek verilebilir.
KARBONHİDRATLAR DÜZENLEYİCİ MİDİR?
Karbonhidratlar vücutta kan şekerini düzenlerler. Vücutta kan şekerini arttıran hormonlar ile karbonhidratlar ilişkili olduğu için kan şekeri bakımından düzenleyici rol oynarlar.
