Krizlerin gölgesinde Somali seçimleri… Ucu Türkiye’ye dokunuyor!

featured

Eray Çelebi yazdı…

Somali bir kez daha siyasi kriz ve terör saldırıları ile dış politika gündeminde öne çıktı. 

Cumhurbaşkanı Abdullah Fermacu ile Başbakan Hüseyin Roble arasındaki gerilim, zaten geçmişi iç savaşla dolu ülkedeki kronik sorunları daha da büyüttü.

Önce siyasi krizi anlatmaya çalışalım.

Cumhurbaşkanı ve eyalet başkanları, 17 Eylül 2020’de mutabık kaldı: 8 Şubat’ta cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacaktı…

Ancak federal seçim komisyonlarından doğan anlaşmazlıklar nedeniyle seçim takvimi belirlenemedi.

Federal seçim komisyonları çok mu önemli?” diye sorabilirsiniz.

Bu noktada ülkede ilginç bir seçim sistemi olduğunu belirtmek gerekiyor.

Somali bir kabile ülkesi…

Farklı kabileleri temsil eden 14 bin delege var. Bu delegeler Meclis’te milletvekillerini seçiyor, milletvekilleri de Cumhurbaşkanı’nı…

Silahlı unsurları da olan kabilelerin eyaletlerde ciddi güçleri var.  Kendi çıkarları ve bazı ülkelerin kontrol alanları…  

Dolayısıyla federal yönetimler arasında uzlaşıyı kurmak Somali’yi yönetecek liderin önündeki ciddi bir zorluk.

ANLAŞMAZLIKTAN YETKİ KRİZİNE

İşte bu zorluk krizin ilk sinyali olarak kendini gösterdi.

Ardından Fermacu, görev süresinin 8 Şubat’ta dolmasına rağmen Cumhurbaşkanlığını bırakmadı.

Somaliland’daki seçim komisyonunun belirlenmesi sürecinde de anlaşmazlık yaşanınca, muhalif Cumhurbaşkanı adayları seçimi boykot etme kararı aldı.

Sonrasında Türkiye’nin de gündemine gelen Başbakan ile Cumhurbaşkanı arasında yetki krizi

Eski İstihbarat Başkanı Fahad Yasin bir kadın istihbaratçının ölümünden sorumlu tutuldu ve Başbakan tarafından görevden alındı.  

Cumhurbaşkanı’nın buna yanıtı sert oldu. Yasin’i Ulusal Güvenlik Danışmanı yaptı. Ancak asıl hamle, Cumhurbaşkanı Roble’nin yetkilerini hükümeti yönetme görevinden saptığı gerekçesiyle askıya almasıydı…

EŞ ŞEBAB KRİZİ FIRSAT BİLDİ…

Aynı dönemde, terör örgütü Eş Şebab saldırılarını artırdı.

Bir süredir güvenlik güçlerine yapılan saldırıların hedefi, 16 Ocak’ta Somali hükümet sözcüsü İbrahim Moalimuu’ydu.

Siyasi kriz bazı güvenlik açıklarını doğurdu ve saldırı için fırsat kollayan terör örgütlerinin elini koz verdi…

Somali’nin son 1 yılı bu sorunlarla boğuşmakla geçti…

Ülke aslında bu gündeme yabancı değil. Somali, 1991’de yaşanan iç savaş ve 2006’da Eş Şebab’ın ortaya çıkmasından bu yana ciddi güvenlik krizleriyle karşı karşıya…

Ancak çok değil, 2 yıl önce tablo daha farklıydı…

‘SON GİTTİĞİMDE İNANAMADIM’

İşlerinden dolayı sık sık Somali’ye giden bir iş insanının aktardıkları beni şaşırtmıştı.  Somali’de güvenlik anlamında ciddi bir değişim olduğunu söylüyordu:

“2018 yılında gittiğimde gece sokaklarda dolaşamazdık. Gündüz bile terör saldırıları endişesiyle yanımızda korumalar olurdu. Temel ihtiyaç malzemelerini bile almakta zorluk yaşardık. Çarşılar her zaman açık değildi. Son gittiğimde ise(2021) inanamadım. Gece sokaklara korumasız çıktık. Mogadişu’da önemli kontrol noktaları oluşturulmuş ve Eş Şebab başkentten uzaklaştırılmıştı. Özellikle genç nüfus sokaklardaydı, ekonomiye dahil olmuştu.”

YENİ ASKERİ DÜZENLEME

İşi gereği yerelde kanaat önderleriyle görüşmeler yürüten iş insanına “Bu değişim nasıl yaşandı?” diye sorduğumda ise şunları anlatmıştı:

“Cumhurbaşkanı ‘önce güvenlik güçlerinin maaşları ödenecek’ diye talimat vermiş. Bu çok önemli. Zira maaşların ödenmemesi farklı ülkelerin aktörlerini devreye sokuyordu.”

Çok kritik bir gözlem…

Somali Cumhurbaşkanı Farmecu sorunu görmüş, “önce güvenlik” ilkesiyle hareket etmişti. Bunun için de orduyu bazı ülkelerin etki alanından kurtarmak istemişti.

Nasıl mı?

Anlatalım…

BAE İLE ANLAŞMALAR İPTAL EDİLDİ

2014’te Birleşik Arap Emirlikleri ile Somali ordusu arasındaki yapılan anlaşmayı iptal etti, askerlerin maaşlarını ve eğitimini kendisi verdi.

Körfez ülkeleriyle yaşanan Katar krizinde BAE ve Suudi Arabistan’dan yana taraf olmadı.

BAE’den gelen uçak ile ülkeye yasa dışı yollardan sokulmaya çalışılan 9,6 milyon dolar nakit paraya el koydu.

Dubai merkezli DP World şirketinin ülkedeki tüm çalışmalarının yasakladı.

Amerikan askerlerinin Cibuti’ye çekilmesi konusunda adımlar attı.

KRİTİK HAMLE: AMISOM’U BİTİRME KARARI

Ve belki de en önemlisi:

Afrika ülkelerinden yaklaşık 20 bin askerin 2007 yılından bu yana görev yaptığı Afrika Birliği Misyonu’nu(AMISOM) bitirme kararı aldı. Misyon’un ulusal orduya devrini yönetmek için yürütme komitesi kurdu.

Kısaca Somali bağımsız bir devlet olma yolunda önemli adımlar atmıştı.

ADAYLARIN VE BAŞBAKAN’IN TAVRI…

Şunu sorabilirsiniz: Cumhurbaşkanı’nın bu politik tavrı diğer adaylarda ve gerginlik yaşadığı Başbakan’da yok mu?

Aynı soruyu ülkedeki siyaseti dikkatle izleyen Mogadişu’da yaşayan bir Somaliliye ben de sordum…

Şunu söyledi:

“Başbakan ve muhalif adaylardan öne çıkanları ‘Bizim o kadar gücümüz yok; ABD, BAE ve Suudi Arabistan gibi ülkelere ihtiyacımız var’ şeklinde düşünüyor. Dubai ve Riyad’la ilişkilerin yeniden canlandırılmasını, AMISOM’un devam etmesini istiyorlar. Bazı muhalif adaylar ise Cumhurbaşkanı’nın ordu konusunda ve dış politikadaki adımlarını desteklese de yönetim tarzı konusunda eleştiri getiriyorlar.”

Yorumsuz aktardım.

Somali’nin siyasi kriz ve terör saldırılarıyla yeniden ciddi bir belirsizlik sürecine girdiği açık…

Riyad ve Dubai merkezli bir kışkırtma olup olmadığı önümüzdeki dönem daha da netleşecek.

Ancak görünen o ki Somali’nin devletleşme sürecinde, bağımsız bir politika yaratma konusundaki adımlarına birileri taş koyuyor…

Ve o taş Türkiye’ye değebilir…

AMISOM’un çekilmesinin ardından boşluğu kim dolduracak biliyor musunuz?

Türk ordusunun eğittiği Somalili askerler!

2017 yılından bu yana Mogadişu’daki Somali Türk Görev Gücü Komutanlığı(TÜRKSOM) üssünde ve Türkiye‘de Somalili askerlere eğitim veriliyor.

Toplam eğitilen askerlerin sayısının 15 bin civarında olması bekleniyor.

Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne bağlayan, önemli altın ve petrol rezervlerine sahip Somali’nin, Türkiye’nin Afrika açılımında sembol ülke olduğunu unutmayalım…

Ayrıca…  

2020 yılının başında Eş Şebab’ın hedeflerinden birisi de Somali’deki Türklerdi… Türk askerleri ve müteahhit firmalarıydı.

200 milyon doları aşan ticaret hacminde Türkiye’nin önemli yatırımları var.

Başta siyasi kriz olmak üzere Somali’deki gelişmeler Ankara’daki sinir merkezlerinin önünde…

Türkiye, Somali’de taraflar arasında dengeli bir politika yürütse de kriz alanlarını iyi hesaplamak zorunda…

Krizlerin gölgesinde Somali seçimleri… Ucu Türkiye’ye dokunuyor!

Abonelik

VeryansınTV'ye destek ol.
Reklamsız haber okumanın keyfini çıkar.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Giriş Yap

VeryansınTV ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!