Kan sayımı tahlilinin bir parçasını oluşturan MCHC alyuvarların yapısal değişikliğiyle ilgilenir. Bu test sonucunda kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin proteinin yoğunluğu ölçülür. Peki MCHC tüm ayrıntılarıyla nedir?
MCHC NEDİR?
İngilizce karşılığı ‘mean corpuscular hemoglobin concentration’ olan hemogram kan testinin Türkçeye çevrilmiş hali ‘ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu’dur. Alyuvarların içindeki hemoglobin yüzdesinin ölçülmesine yarar. RDW, MCH ve MCV gibi diğer alyuvar alt parametrelerini de içeren bir parametredir.
MCHC değerlerinin uygun seviyede olmaması neticesinde çeşitli kan hastalıkları beraberinde gelebilir. İlgili hemogram seviyeleri yetişkin bir insanda ortalama olarak 32-36 g/dL arasında kabul edilir.
Ayrıca MCHC değeri, tam kan sayımında (CBC) ölçülür ve net teşhis için yeterli kanıt sunmaz. Bu yüzden doktor tavsiye ve gözetimi altında farklı sonuçlar da göz önüne alınmalıdır.
MCHC DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
MCHC düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin olması gereken miktarın altında olması durumunda ortaya çıkar. Bu durum pek çok hastalığı da beraberinde getirebilecek bir potansiyeli taşır. Bu MCHC düşüklüğünü tetikleyen unsurlar arasında şunlar yer alır:
Kronik karaciğer hastalığı; hemoglobin sentezini etkileyerek MCHC düşüklüğünü tetikleyebilir.
Talasemi ve diğer hemoglobinopatiler; gibi kalıtsal kan hastalıkları, normalden farklı hemoglobin molekülleri üretmesine neden olabileceği için MCHC düşüklüğüne de yol açabilir.
Demir eksikliği anemisi; vücudun yeterli oranda demir emilimi yapamaması sonucu ortaya çıkar. Bu eksiklik hemoglobin üretimini etkilediği için MCHC değerlerini de düşürebilir.
Kronik inflamasyon veya enfeksiyonlar; uzun süreli de olabileceği gibi aynı zamanda MCHC düşüklüğüne yol açabilir.
B6 vitamini eksikliği; hemoglobin üretiminde olumsuzlukları beraberinde getirebileceği için MCHC kat sayısında düşüklüğe yol açabilir.
Kronik böbrek hastalığı; kırmızı kan hücrelerinin işlevini etkileyebileceği gibi hemoglobin sentezini de olumsuz yönde tetikleyerek MCHC düşüklüğüne yol açabilir.
Ayrıca sideroblastik anemi, çölyak, crohn, gastrik bypass cerrahisinin yapılması, mide ülseri gibi rahatsızlıklar da MCHC düşüklüğüne yol açabilir.
MCHC YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
MCHC değeri %36’nın üzerine çıktığı durumlar dahilinde marjinal bir yükseklik olduğu gözlenir. Bu marjinal yükseklik beraberinde çeşitli hastalıkların habercisi olabilir. MHCH yüksekliğinin yüksekliğine yol açan nedenler şu şekilde sıralanabilir;
Alkolizm; MCHC oranını etkileyerek yükselmesine neden olabilir.
Kalp ve akciğer hastalıkları; kanın oksijen taşımasını etkileyebilir. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ya da kalp yetmezliği gibi hastalıklar MCHC yüksekliğini tetikleyebilir.
Dehidrasyon; su kaybı neticesinde kandaki bileşen yoğunluğunu arttırarak MCHC yüksekliğine neden olabilir.
Genetik hemoglobinopatiler; kandaki hemoglobini etkileyerek MCHC yüksekliğine yol açabilir.
Polisitemi vera; bir çeşit miyeloproliferatif bozukluktur. Kemik iliğinde marjinal düzeyde kırmızı kan hücresi üretimi durumudur. Bu sebepten kaynaklı olarak MCHC yükseliği meydana gelebilir.
Yüksek demir seviyesi; hemokrotatozis gibi vücutta yüksek oranda demir biriktirilmesi durumunda MCHC yüksekliğine yol açabilir.
NORMAL MCHC DEĞERİ KAÇ OLMALIDIR?
MCHC uygun değerleri bireyin yaşına göre değişmektedir. Bu bakımdan aşağıda yaşlara göre uygun MCHC değerleri sunulmuştur:
- Yeni doğan bebeklerde 30-36 g/dL
- 1-3 günlük bebeklerde 29-37 g/dL
- 1-2 haftalık bebeklerde 28-38 g/dL
- 1-2 aylık bebeklerde 29-37 g/dL
- 3 ay-2 yaş arası bebeklerde 30-36 g/dL
- 2 yaşından büyük çocuklarda 31-37 g-dL
- Yetişkinlerde 33-36 g/dL
Verilen bu tahmini oranlara rağmen MCHC oranlarının doktor kontrolünde gözlenmesi gerekmektedir.
DÜŞÜK YA DA YÜKSEK MCHC’NİN BELİRTİLERİ
MCHC değerlerinin düşüklüğü ya da yüksekliği durumundaki belirtilen kronik şekilde devam edip etmemesine göre rahatsızlığın tanısı kesinleştirilebilir. Düşük MCHC belirtileri arasında;
- Soluk cilt
- Kalp çarpıntısı veya hızlı nabız
- Düşük immünite
- Yorgunluk ve halsizlik
- Soğuk el ve ayaklar
- Zayıflık ve kas ağrıları
- Sersemlik ve baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı vardır.
Yüksek MCHC belirtileri arasında ise;
- Mide bulantısı
- Sarılık
- İshal
- Kırılgan saç ve tırnak
- Aşırı yorgunluk
- Kusma
- Zayıflık
- Fazla terleme
- Kilo kaybı
- Sürekli acıma hissi
- Güçsüzlük vardır.
MCHC DÜŞÜKLÜĞÜ NASIL GİDERİLİR?
MCHC düşüklük ya da yükseklik durumuna karşın doktor tavsiye ve gözetimi altında tedavi yöntemi uygulanmalıdır. Bu kapsamda düzenli ve sağlıklı beslenme, doktor tavsiyesiyle yapılan diyet, aşırı kafein tüketiminin durdurulması sürece katkı sağlayacaktır. MCH düşüklüğü durumunda doktorunuz demir yoğunluklu besinlere sevk edebilir. Kan kaybı şüphesi taşıyan durumlarda ise kan kaybına sebep olan durumların nedenleri araştırılır. MCH yüksekliği dahlinde ise B12 veya folik asit esaslı beslenme, doktorunuz tarafından tavsiye edilebilir. MCHC düşüklüğü ya da yüksekliği durumunda alkol ve sigaranın bırakılması tedavi sürecini kolaylaştıran ana etmenleri meydana getirir.
MCHC TESTİ NE ZAMAN YAPILIR?
Yukarıda bahsedilen rahatsızlık gerekçeleriyle doktorunuza başvurduğunuz takdirde MCHC testi yapılır. Ekseriyetle halsizlik, yorgunluk, enfeksiyonlar, deride morluklar, ishal, baş ağrısı gibi belirtiler gösterenlere test uygulanır.
MCHC HANGİ HASTALIKLARIN TANIMI İÇİN KULLANILIR?
MCHC testi, kan hücrelerinin sağlığıyla ilgilidir. Bu bakımdan çeşitli kan hastalıklarının takibinde uygulanan bir yöntemdir. MCHC aşağıdaki hastalıkların tanı ve takibi için kullanılabilir:
- Anemi
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Böbrek ve karaciğer hastalıkları
- Talasemi
- Hemoglobinopatiler
- Demir eksikliği
- Dehidrasyon
- Kronik inflamasyon ve enfeksiyonlar
- Polisitemi vera
