PALEOGRAFYA NEDİR?
Paleografya tarih boyunca kullanılmış eski yazıları inceleyen bilim alanıdır. Geçmişten bu yana farklı medeniyetlerin farklı alfabe ve yazıları mevcuttu. Bu yazı ve dilin oluşmasındaki dinamikleri, yöntemleri inceleyen paleografya ile bu sayede tarihsel önemde olan verilere ulaşılabilir.
PALEOGRAFYA NEYİ İNCELER?
Paleografya, tarihi yazıları ve yazım yöntemlerini inceler. Asırlar boyunca Sümerler çivi yazısı, eski Mısırlılar hiyeroglif, Latin ve Grekler kendi adlarıyla anılan yazılar, Orta Asya’da Türkler Uygur alfabesi, Çin ve Japonlar resim yazıları, Slavlar Kiril, Araplar ve Arap hâkimiyetine giren doğuda Çin, batıda Endülüs, Balkanlar ve Avrupa’nın ortalarına kadar çok geniş bir coğrafyada İslâmiyet’i kabul eden milletler Arap alfabesini kullanmıştır. Bu toprakların bir kısmı Arap hâkimiyetinden çıktıktan sonra da Arap yazısının kullanımı sürmüştür. Türkler de İslâmiyet’i kabul edince bu yazıyı benimsemiş ve geliştirmiştir. Bu kapsamda zaman içinde bağlantıları artan kadim dillerin incelenmesi gelecek dönemlerin aydınlanması itibariyle önem kazanır.
PALEOGRAFYA İLE TARİH ARASINDAKİ İLİŞKİ
Tarih, geçmişten geleceğe uzanan sürecin çeşitli yöntemler ve yararlanılan disiplinler itibariyle önemli bir disiplinidir. Bu kapsamda karanlık devirlerden günümüze aydınlatıcı bulguların keşfi noktasında çeşitli alanlardan faydalanır. Yazının icadından önce antropoloji, arkeoloji gibi disiplinlerden faydalanırken yazının icadından sonra antik medeniyetlere paleografi sayesinde ışık tutulabilmektedir. Medeniyetlerin anlaşmaları, dönemde yazılan metinler ve yazıtlarla dönem bilgileri açığa çıkabilmektedir.
PALEOGRAFYA BİLİMİNİN TARİH VE GELİŞİMİ
Paleografya ilk defa Fransız Benedikten rahibi Bernard de Montfaucon tarafından 1682’de kullanılmıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda Eski Çağ uygarlıklarındaki yazıları çözmek için bu bilim alanından faydalanılmıştır. Ayrıca çeşitli el yazılarının el yazılarının şekil ve tarzının öğretilmesine dayalı bir anlam genişliği kazanmıştır. İlk olarak Montfaucion 1708’de yayımladığı kitapla Yunan paleografisini kurmuş ve onu Latin paleografisi izlemiştir.
