Yeni bir araştırma, şehirde yaşayan sıçanların da insanlar gibi şehir yaşamının baskısından etkilendiğini ortaya çıkardı.
Sıçanlar da insan komşuları gibi, yüksek nüfus yoğunluğuyla yaşadıkları New York gibi büyük şehirlerde, insanların beslenme biçimi ve yarattıkları kirlilik sonucunda hastalık ve sağlık problemlerine daha fazla maruz kalıyor.
Araştırmacılar, sıçanların New York’un şehir şartlarında serpilmesini sağlayan beslenme biçimi, davranış ve hareketle ilgili onlarca gen belirledi.
Independent Türkçe’de yer alan habere göre hakemli bilim dergisi Nature’a röportaj veren Columbia Üniversitesi’nden popülasyon genetikçisi Arbel Harpak (hakem onayı bekleyen makalenin yazarlarından -ed.n.) “Hem bir evrimsel biyolog hem de bir New Yorklu olarak, sıçanların şehir yaşamına uyum sağlama biçimlerinden etkilenmekten kendimi alamıyorum” dedi.
Araştırmada tüm şehirden, bir sıçan türü olan ve lağım sıçanı ismiyle de bilinen yaklaşık 400 kahverengi keme toplandı. Bu kemirgen türünün kökeni olan kuzeydoğu Çin’deki kırsal alanda yaşayan ve daha önce genomu dizilenen aynı türe ait üyelerle karşılaştırmak amacıyla 29’unun genomu (tüm DNA’sı) dizilendi.
Araştırmada “seçilimsel süpürme” ismi verilen bir evrimsel sürece uğramış bir dizi genin izleri keşfedildi. Seçilimsel süpürme, faydalı bir mutasyonun popülasyonun tamamında sabitlenene kadar sıklığını arttırması sürecine verilen addır.
İnsanlarda gerçekleşmeye devam eden seçilimsel süpürmeye örnek olarak yetişkinlikte süt içmeye olanak tanıyan genin, laktoz hassasiyetini azaltarak önceki genin yerini alması verilebilir.
Harpak şöyle açıklıyor: “Örnekler köken aldıkları kabul edilen kuzeydoğu Çin kırsalındaki kahverengi kemelerin atasal çeşitliliğiyle karşılaştırıldığında, New York şehrindeki pek çok aday gen bölgesi (son birkaç yüzyıl içinde) atasal popülasyondan ayrıldıktan sonra bir süpürmenin gerçekleşmesiyle uyumlu ayrışma motifleri gösteriyor.”
Araştırmacılar makalede şu satırlara yer verdi:
Belki de şehirdeki insanlarla sıçanlar arasındaki en güçlü ortaklık beslenme biçimleridir (…) Bugün şehirdeki insanların beslenmesi, gittikçe artan oranlarda bir dizi halk sağlığı sorununa yol açan aşırı işlenmiş şeker ve yağları barındırıyor. Bu sağlık sorunlarından bazıları muhtemelen sıçanlar için de geçerli olabilir.
Bilim insanları aynı zamanda şehirleşmiş bölgelerdeki sivrisinek türlerinin hem sıçan hem de insanlarla beslendiğine işaret ederek, bunun “şehirlerde yeni ve paylaşılan hastalıklara maruz kalmaya” yol açabileceğine dikkat çekti.
Araştırma şu sonuca vardı: “Sıçanlar diğer tüm memelilere göre şehir insanına daha yakın yaşadığı ve beslendiği için evrimlerinin ve adaptasyonlarının iç yüzünü kavramak insanları da doğrudan etkileyebilir.”
