VERYANSIN TV
Chicago Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan John Mearsheimer ABD’nin krizi çözüme kavuşturmak yerine Ukrayna’yı Rusya’ya karşı kışkırttığını dile getirmiş “Ukrayna bu işin sonunda çok fena duvara toslayacak” demişti.
7 yıl önce yaptığı açıklamada Ukrayna’nın Rusya ile savaşa sürüklenmek yerine krizin çözülmesi gerektiğini belirten Mearsheimer, “Ukrayna bu işin sonunda çok fena duvara toslayacak. Benim savunduğum şey ise Ukrayna’yı tarafsız bir yer haline getirmek. Ekonomik olarak kalkındırıp Rusya-NATO arasındaki rekabetten çekip çıkarmak. Ukraynalılar için en iyi çözüm budur” tespitini yapmıştı.
Savaşın başlaması sonrası Batı kamuoyundan ve yetkililerinden sert eleştirilere uğrayan Mearsheimer, Çin’in CGTN kanalında canlı yayına çıktı.
Sunucu Tian Wei ile yaptığı özel röportajda, “ABD’nin Batı Yarımküre’de uyguladığı aynı temel ilke Monroe Doktrini, Rusların Ukrayna’ya karşı uyguladığı ilkedir” dedi.
Mearsheimer, “ABD, Batı yarımküredeki ülkelerin kendi dış politikalarına sahip olma hakları olduğuna inanmıyor” dedi.
Röportaj şöyle:
Tian Wei: Kamuoyunda sizin ‘Rusya’nın ABD tarafından köşeye sıkıştırıldığı’ yönündeki saptamalarınıza ilişkin tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
John Mearsheimer: Batıda yani ABD ve Avrupa’da ana akım medya ve kamuoyu benim tespitlerimi kökten reddediyor. NATO ve Batı’yı suçlamaktansa Putin’i suçluyorlar. Bu arada Batı yarımkürede ABD’nin Monroe doktrini hala sürüyor. ABD batı yarımküredeki ülkelerin kendi dış politikalarını oluşturup uygulayabilmelerine izin vermiyor. Ben küçükken Küba füze krizi çıkmıştı. Biz Küba’nın Sovyetler Birliği’ni kendi topraklarına füze yerleştirmek için davet etme hakkı olmadığını düşünüyorduk. ABD’nin batı yarımküredeki bu temel prensibinin aynısını şimdi Rusya Ukrayna konusunda uyguluyor. Ruslar, Ukrayna’nın NATO üyesi olmasını varoluşsal bir tehdit olarak görüyorlar. Bu yüzden 2008’de Putin kumda bir çizgi çizerek “Bu olmayacak, bu bizim yaşam hakkımıza tehdittir” demişti. İşte o günden bugüne her ne olduysa bu temel paradigma çerçevesinde oldu.
Tian Wei: Bu varoluşsal tehdit kavramını tekrarlıyorsunuz ama Putin’in beynine girip bu tehdidin detaylarını ve tanımını tam olarak nasıl bileceğiz?
John Mearsheimer: Putin, Rusya’nın kapı arkasındaki Ukrayna’nın NATO üyesi olmasını siyasi ve askeri bir tehdit olarak görüyor ve bunu kesinlikle kabul edilemez buluyor. Yani burada çok tartışılacak bir nokta yok. Her şey çok açık ve net. Batı’da pek çok kişi bunun Rusya’ya varoluşsal bir tehdit olmadığını söylüyor. Onlara cevabım şu; sizin ne düşündüğünüz umurumda değil, Putin ve kurmaylarının ne düşündüğü önemli, çünkü Rusya’nın 10 bin adet nükleer silahı var.
Tian Wei: Daha önce Rusya’nın Kiev’i ele geçirme niyetinde olmadığını söylemiştiniz. Ama baktığımızda Rusya harekat başladığından beri Kiev’i ve pek çok şehri ele geçirdi. Gerçek durum ile sizin teoriniz arasındaki bu farkı nasıl yorumluyorsunuz?
John Mearsheimer: Rus harekatının geneline bakarsanız, gerçekliğin benim teorime tamamıyla uyduğunu görürsünüz. ABD medyası, Putin’in Ukrayna’nın tamamını ele geçirmek ve Rusya’nın bir parçası yapmak niyetinde olduğunu söylüyor. Bu doğru değil. Kiev’i ele geçirmeye çalışıp başarısız olduğu bir gerçek ama bunda başarılı olsaydı bile bu Ukrayna’nın tamamının işgali anlamına gelmezdi.
Tian Wei: Siz bu krizin nasıl sonuçlanacağını düşünüyorsunuz? En iyi ve en kötü senaryo nedir?
John Mearsheimer: Sadece şunu söyleyebilirim, bu hadisenin nasıl sonuçlanacağını bilmiyorum ama Rusya bu savaşı kaybedemez. Öte yandan ABD de Rusya’yı Ukrayna sahasında yenilgiye uğratmayı ve ardından ekonomisini bitirmeyi hedefine koymuş durumda. Yani burada öyle bir durum var ki, Rusya da, Amerika da kazanmak zorunda. İki taraf birden kazanamaz. Çözüm nedir? Bilmiyorum. Ufukta barış gözükmüyor. Kesinlikle gözükmüyor. Şunu da söyleyeyim, ABD siyasetinde etkili birçok insan bu savaşın yıllar boyu süreceğini düşünüyor. Şimdi, umarım bu doğru değildir. Umarım bunu değiştirecek bir şeyler olur. Bu belirsizliği ortadan kaldıracak bir şeyler olmalı. Bu olmadıkça, size bu işin sonunun iyi bitmeyeceğini söyleyebilirim.
John Mearsheimer’ın savaşı 7 yıl önce görmüş olması önemli. Bir planın gidişatını, karşı tarafın tepkisini ve olayın nereye varacağını iyi tespit etmiş ve bunu önceden açıklayarak bir yerde kariyerini de ortaya koymuş. Bu durumda İleriye dönük yorumlarının da doğru çıkma olasılığı yüksek.