Sınırda tansiyon yükselirken NATO’dan Türkiye’ye hangi görev çıkacak?

Rusya’nın askeri yığınağına karşı ABD/NATO’dan atılacak adımlar tartışılırken, sıcak gelişmeler Türkiye’yi de gerilimin içine sokacak.

ABD’nin başını çektiği NATO’nun, Rusya’nın Ukrayna sınırındaki askeri yığınağı konusunda son haftalarda yoğun mesai içinde olduğu bildiriliyor. Gelişmeler, Ukrayna ile özellikle İHA’lar başta olmak üzere askeri ve siyasi ilişkilerini son yıllarda güçlendiren Türkiye’yi de ilgilendiriyor. ABD’de yaşaayan Milliyet yazarı Ali Çınar, “Ben, Amerikan ve Türk askeri yetkililerinin, daha sık diyaloğa gireceği bir döneme gireceğimizi düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Çınar’ın “ABD’de Ukrayna alarmı” başlıklı yazısının satır başları şöyle:

“Geçen Cuma günü, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Ukraynalı mevkidaşı Oleksii Reznikov ile görüşürken, Genelkurmay Başkanı Mark Miley de Ukraynalı mevkidaşı Valery Zaluzhny ile telefonda Rusya’nın sınırdaki hareketliliği ve olasılıklar üzerinde konuştu.

Aynı zamanda, Ulusal istihbarat Direktörü Avril D. Haines’in, NATO büyükelçilerine Ukrayna’ya olası bir Rus askeri müdahalesi hakkında bilgi vermek için geçen hafta Brüksel’e gittiğini hatırlatmakta fayda var. ABD-Türkiye hattındaysa, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın yaptığı telefon görüşmesinde, Ukrayna’nın da ele alındığını belirten ibareler dikkat çekici. Yakın zamanda, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in Rusya’ya yönelik açıklamalarının sıklaştığını da vurgulayalım. Stoltenberg, Ukrayna sınırındaki Rus kuvvetlerinin “büyük ve olağandışı” yoğunluğuna dikkat çekerken, Rusya’nın askeri birikimi konusunda şeffaflık göstermesi, gerilimi düşürmesi gerektiğini” söyledi.

AVRUPA NE YAPACAK?

Bu arada Almanya Şansölyesi Angela Merkel’in siyaset sahnesinden ayrılmak üzere olması nedeniyle, taviz vermesi konusunda Ukrayna’ya daha az baskı yapılmakta. Zira Almanya’da bir koalisyon kurulmadan, Berlin’den çok fazla hamle beklememek gerek.

Öte yandan, artan enerji fiyatları, kışın daha da belirginleşmesi ve gaz rezervlerinin iyice azalması nedeniyle Avrupa ucuz Rus gazına daha bağımlı hale geldi. Rus enerjisine erişimi kaybetme korkusu, Avrupa’nın sert yaptırımlara verdiği desteği sınırlayabilir.

ABD, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı askeri açıdan harekete geçmesi durumunda, Avrupa ile girişeceği eylemler için “ortak bir reçete” oluşturmak istiyor. Rusya ekonomisinin yaptırımlara tabi olmayan kısımları olsa da, ABD’nin, yeni önlemlerin etkili olması için Avrupa’dan destek alması gerekecek. Rusya Devlet Başkanı Putin’in, Obama-Biden döneminde ABD ve Avrupa’nın, Rusya’nın Kırım’ı ilhakında yetersiz kaldığını bildiğini, bu yüzden yeni askeri operasyonlarda Batı’nın pek bir adım atamayacağını düşündüğünü söyleyen uzmanlar olduğunu belirtebiliriz. Aynı şekilde, NATO ülkelerinin, Belarus krizi ve Ukrayna sınırındaki askeri hareketliliğin eş zamanlı meydana geldiğinin farkında olması gerektiğini savunan bir kesim de var. Bunu dile getiren isimlerden biri de, Türkiye’nin de yakından tanıdığı eski Pentagon Temsilcisi Jim Townsend. “Putin çok hızlı hareket ediyor. Sanırım oyalayıcı şeylerden hoşlanıyor. Tüm gözler Belarus sınırında. Bu arada, Ukrayna’ya gitmek için ihtiyaç duyabileceği şeyleri bir araya getiriyor” dediğini hatırlatmakta fayda var.

TÜRKİYE NE YAPACAK?

Türk-Amerikan ilişkileri her ne kadar gergin olsa da, Ukrayna konusunda olası gelişmeler, iki NATO müttefikinin yakın çalışmasını gerektirebilir. Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi nedeniyle, Ankara’nın Moskova’yı net şekilde eleştirdiğini biliyoruz. Ben, Amerikan ve Türk askeri yetkililerinin, daha sık diyaloğa gireceği bir döneme gireceğimizi düşünüyorum.

Aslında bir yıldan fazladır başkent Washington D.C’de Türkiye’nin Karadeniz’de gücü olması ve ABD’nin Anmara ile daha yakın çalışması gerektiğini belirten resmi ve sivil güvenlik uzmanları olduğunu da vurgulayalım. Rusya’nın, olası askeri operasyonlarının Türkiye’yi zorda bırakmaması için, NATO içinde alınacak tüm kararlara uymasını beklediğimi söyleyebilirim. Öte yandan başkent Washington’da, Putin’in Ukrayna’yı parçalamaya yönelik hem karadan hem de Karadeniz’i kullanarak atacağı adımlarda, NATO ve komşu NATO ülkelerinin neler yapabileceğine ilişkin ihtimaller üzerinde çalışılıyor.”