Yaz mevsiminizi kabusa çeviren sivrisineklerin ısırığı kaşıntı, kızarma gibi semptomlara neden olur. Yaşanılan yere göre çeşitli hastalıkları beraberinde getirme riski de bulunmaktadır. İnce-uzun bacakları, küçük olmaları ve sesleriyle kolayca tanınan sivrisinekler basit görülse de dikkat edilmesi gereken canlılardır.
SİVRİSİNEK ISIRDIĞINDA NE OLUR?
Sivrisinekler ısırmak için hortum yoluyla deriyi delerler, konak canlının kanını emerlerken aynı zamanda tükürüklerini (salivar) konak canlıya enjekte ederler. Bu tükürüğün içinde yabancı proteinler ve antikoagülan vardır. Bu yabancı proteinlere beyaz kan hücreleri bölgeye gönderilir. Beyaz kan hücrelerini bölgeye göndermesi için salgılanan histamin ise şişme, kızarma, kaşıntı, iltihaplanma gibi etkiler yapar.
Tüm sivrisinekler bitki nektarları ve suyla beslenirken ayrıca dişi sivrisineklerin üremesi için kandaki proteine ihtiyaçları vardır. Bu ısırıklar neticesinde ender görülen bir durum olsa da tüm vücutta görülen kızarıklıklar, nefes alma zorluğu, boğazın kapanmaya başlama hissi gibi reaksiyonlar görüldüğü durumlarda hızlı şekilde acil servise başvurulmalıdır. Sivrisineklerin ayrıca topladığı kanlardan dolayı hastalık taşıma ihtimali de oldukça yüksektir. Özellikle hijyenik olmayan yerlerde hastalık taşıma ihtimali olan sivrisinekler eklemlerde şişlik, yüksek ateş ve lezyon gibi semptomlara neden olduğu durumlarda hızlı şekilde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
SİVRİSİNEK ISIRIĞI BELİRTİLERİ
Sivrisineğin ısırmasının ardından gerçekleşen genel belirtiler vardır. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Yoğun kaşıntı hissi
- Isırmanın ardından ortaya çıkan kırmızı ve kabarık bir yumru
- Ufak kabarcıklar
- Çürüğe benzer türde koyu lekeler
Ayrıca çeşitli değişkenlere göre daha farklı tepkiler de olabilmektedir. Bu durum sineğin hijyenik bir ortamda olmaması nedeniyle herhangi bir hastalığı taşımasını da etkileyebilir. Normal şartlarda bağışıklık sistemi düşük olan bireylerde, çocuklarda ve farklı bir türde sivrisinek tarafından ısırılan kişilerde aşağıdaki marjinal reaksiyonlar görülebilir:
- Kurdeşen
- Geniş kızarmış bir şişlik
- Şişik lenf düğümleri
- Düşük ateş
Ayrıca daha önemli ve dikkat edilmesi gereken hususlar bakımından enfeksiyon olabileceği durumlarda 2-6 günlük kuluçka süresinin ardından aşağıdaki belirti ve hastalıklar görülebilir:
- İshal
- Eklem ağrısı
- Baş ağrısı
- Kusma
- Vücut döküntüsü
- Ciddi enfeksiyon belirtileri (Kanser, diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı gibi hastalıkları olan bireylerde hassasiyet vardır)
- Yüksek ateş
- Ense sertliği
- Konsantrasyon bozukluğu
- Koma
- Titreme nöbetleri
- Felç
Bu gibi normalin dışında tepkilerin karşılaşılması durumunda acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
SİVRİSİNEKLE BULAŞAN HASTALIKLAR
Sivrisineklerin basit bir ısırıktan öte bulaştırdığı büyük hastalıklar da olabilmektedir. Bu bakımdan marjinal bir şüphe doğrultusunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması tavsiye edilir. Özellikle hijyenik olmayan mahallerde hastalık taşınma riski daha yüksektir. Sivrisineklerle taşınabilen hastalıklar aşağıda sıralanmıştır.
- Sıtma hastalığı; sivrisinekle taşınan en popüler hastalıktır. Hastalık kendisini nöbetler halinde gösterir. Nöbetten önce baş, sırt ve bacak ağrıları, halsizlik gözlemlenirken nöbetten sonra ise aşırı titreme ile yüksek ateş görülür. Sıtmanın acil tedavisi yapılmadığı durumlarda böbrek yetmezliğinden solunum sıkıntısına kadar ileri evrelerde kişinin hayatını tehdit edici faktörler görülebilir.
- Dang humması (Dengue Fever); kırık kemik ağrısı gibi kişide etki bırakır ve genelde tropikal bölgelerde görülür. Bu hastalığa Aedes cinsi sivrisinek yol açarken ayrıca ateş, halsizlik ve ağrı belirtileriyle kendini gösterir. Belirtiler dahilinde derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır aksi takdirde saatler içerisinde kişinin hayatı tehlikeye girebilir.
- Chikunguya; akut olarak gelişir ve ateşli şekilde eklem iltihabı ile kendini gösterir. Kelime karşılığı Tanzanyaca “İki büklüm yapan” anlamına gelir. Ekseriyetle Amerika, Asya ve Afrika bölgelerinde görülür.
- Bati Nil Humması (Bati Nil Virüsü); kişide menenjite yol açar ve genelde bağışıklığı düşük kişilerle yaşlıları hedef alır. Titreme, baş ağrısı, yüksek ateş ve şiddetli baş ağrısı semptomlarına sahip olan bu hastalık tedavisi yapılmadığı takdirde ölümle sonuçlanmaktadır. Ekseriyetle Afrika ve Asya ülkelerinde görülür.
- Zika Virüsü; en tehlikeli bulaş hastalıklardan biri olarak görülmekle birlikte eklem ve kas ağrılarının yanında cilt döküntüleri hastalığın belirtileri arasında görülür. Aşı ya da ilacı olmamakla birlikte etkilerinin azaltılması amacıyla çeşitli tedaviler uygulanmaktadır.
- Sindbis; ateşli bir hastalıktır ve grip semptomları gösterir. 40 dereceyi aşabilen ateş ile karakterize olabilmektedir. Genelde Afrika’da görülür.
- Layşmanyaz; yüksek ateş, yorgunluk, kilo kaybı, baş ağrısı ve lenf bezlerinde şişme belirtileriyle karakterize bir hastalıktır. Genelde Akdeniz’de görülür.
SİVRİSİNEK KAŞINTISI NEDEN OLUR?
Kan toplamak için görevli olan dişi sivrisinekler insanda yahut hayvanda uygun kılcal damarı bulmaya çalışır. Kılcal damarlar derinin hemen altında, kanı ana damarlara ulaştırmaya çalışan, dolaşım sisteminin en uç parçayı teşkil ederler. Sivrisinekler, konak canlıdan kan alırken ürettiği sıvıyı da vücuda bırakırlar. Bu sıvı yabancı bir protein ve antikoagülandan (Pıhtı önleyici) oluşur. Yabancı maddelerin algılanması karşısında vücudun ilgili bölgesinde sıcaklık artışıyla birlikte kaşıntılı tümsekler de meydana gelir.
SİVRİSİNEKTEN KORUNMA YOLLARI
- Dairenin sivrisinekten korunması için pençelere sinekliklerin takılması.
- Siyah ya da koyu kıyafet giyilmemesi.
- Gece vaktinde özellikle uyurken mümkünse uzun kıyafetlerin tercih edilmesi.
- Vücudun sürekli nemli ve terli olmaması.
- Sinek kovuculardan yararlanılması.
- Sık şekilde duş almak.
Bu gibi faktörler sivrisinekten korunmak için etkili yöntemler olabilmektedir
SİVRİSİNEK ISIRIĞINA NE İYİ GELİR?
Sivrisinek ısırığının kaşıntısı genellikle 2 gün içerisinde geçer fakat aşağıda sıralananlar ile ısırığın kaşıntısı hafifletilebilir:
- Sivrisinek ısırığının ardından doğan yoğun ve rahatsız edici kaşıntılarda topikal anti-histaminik ve kaşıntı önleyici merhemler sürülebilir.
- Bal, anti bakteriyel özelliği sayesinde sivrisinek ısırığının kaşıntısını dindirir. Boğaz ağrısı, vücuttaki morluk veya şiş olan bölgeye uygulanan bal, ısırığın iltihabını da iyileştirir.
- Aloe vera, anti-inflamatuar etkisi sayesinde enfeksiyonları dindirir ve ısırık kaşıntısını azaltır.
- Buz, ısırığın iltihabını azaltırken aynı zamanda cildi uyuşturduğu için geçici rahatlamayı da beraberinde getirir. Buz kompres, arada bir bez gibi bariyer olmadan ve 5 dakikadan fazla uygulanmamalıdır.
- Lavanta yağı, anti-inflamatuar ve sakinleştirici özelliği olduğu için birkaç damla lavanta yağını taşıyıcı yağ ile karıştırarak bölgeye uygulabilirsiniz.
- Yulaf ezmesi, içeriğinden kaynaklı kaşıntı ve şişlik önleyici etkiye sahiptir. Yulaf ezmesi ile suyun karıştırılarak muhallebi kıvamına geldikten sonra sürülmesi etkili olacaktır.
- Fesleğen, içerisindeki öjenol (Toksik etki yaratan güzel kokulu madde) kaşıntıya karşı etkilidir. Fesleğen yaprağını incecik doğrayarak bölgeye sürebilirsiniz.
- Kekik, kaşıntının dinmesi için etkilidir. İnce şekilde kıyılarak bölgede 10 dakika bekletilebilir.
- Sirke, pek çok sorunun çözümünde rol oynadığı gibi sinek ısırığının yanma ya da batma hissine karşı da iyi gelmektedir.
- Soğan, ısırığın kaşıntı ve acısına iyi gelmektedir. Soğandan bir dilim kestikten sonra bölgeye birkaç dakika uygulayınız. Ardından bölgeyi iyice durulayarak temizleyiniz.
- Sarımsak, içeriğinde bulunan anti-inflamatuar ve anti bakteriyel özelliklerden kaynaklı olarak ısırığın kaşıntılı gibi muhtelif etkilerinden kişiyi kurtarır.
- Sivrisinek ısırığının alerjik reaksiyon gösterdiği çocuklarda ise aşağıda sıralanan tedavi yöntemleri uygulanır:
- Doktor tarafından uygulanan tedavi dahilindeyse antihistaminikli ilaçlar ağızdan verilip kortizon içerikli kremler ince tabaka şeklinde ve doktorun belirttiği süre boyunca bölgeye uygulanmalıdır.
- Isırık kaynaklı ateşli alerjik reaksiyonlar gerçekleşiyorsa ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
- Doktor kontrolünde olduğu durumlar dahilinde sistemik reaksiyon durumu gözleniyorsa ağız yoluyla kortizon kullanımı seçeneği uygulanabilir.
SİNEK ISIRIĞI KAŞINTISINA İYİ GELEN KREMLER
Kaşıntının şiddetli olduğu durumlarda ısırığa iyi gelebilecek bazı krem ve yöntemler aşağıda sıralanmıştır:
- BiteAway cihazı
- Calamine losyonu
- Tiger balm
- Hydrocortisone krem
- Anthisan Krem
- Cortizone-10
- Elastoplast çam ağacı özlü jel
Bu yöntemlere başvururken doktorunuza danışmayı ihmal etmeyiniz.
