Suriyelilerin kaçı ülkesine dönecek? AKP’nin yol haritası ortaya çıktı

İktidara yakın Türkiye gazetesinin haberine göre, Suriye’de başlayan yeni dönemle birlikte Türkiye’de sayıları 2,9 milyon olan ve ‘Geçici koruma statüsünde’ bulunan Suriyelilerin ülkelerine dönüşü ile ilgili yol haritası hazırlanıyor. Buna göre; Suriye’de “tam anlamıyla güvenlik sağlandıktan sonra”, dönüşler hızlanacak. Bahar ayları ile birlikte ülkesine gidecek olan Suriyeli sayısının artması bekleniyor.

AKP kaynakları “Suriye’de sistem yerine oturup, güvenlik problemi kalkarsa, Türkiye’deki Suriyelilerin uluslararası koruma statüsü de kalkar. Çünkü; karşı tarafta güvenlik problemi varsa, uluslararası hukuka göre zorla gönderme söz konusu olamıyor” dedi. Türk hukuk mevzuatında da ‘Geçici koruma yönetmeliği’ adı altında bir düzenleme bulunuyor. Yönetmelikte, ‘Hiç kimsenin, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunacağı bir yere gönderilemeyeceği’ düzenleniyor. Bu sebeple Suriye’de tam anlamıyla güvenlik sağlandıktan sonra hem iç hukuka hem de uluslararası hukuka uygun bir şekilde Suriyelilerin dönüşleri sağlanacak.

‘KENDİ İSTEĞİ İLE GİDİŞ’

AKP kaynakları, geçiş hükûmetinin kurulmasının hemen ardından Türkiye ile koordine olunarak Suriyelilerin dönüşü üzerinde çalışma yapılacağını ifade etti. Parti kaynakları “Şu anda kendi isteği ile dönüşler başladı. Ama öyle toplu bir dönüş beklenmemeli. Bunun altyapısı oluşturulacak. Türkiye geri dönüşler için bu konuda bir planlama yapacak. Bu aşamadan sonra Türkiye bütün performansını geri dönüşlere harcayacak. Tahminler 2 milyon civarında Suriyelinin dönmesi. Ama bu ne kadarlık bir süreyi alır? Bu konularda çalışılıyor. Geri dönmek isteyenlere bir geri dönüş programı oluşturulacak. Geçiş hükûmetinin kurulma süreci ve sistemin işleyiş süreci, geri dönüş sürecini de belirleyecek. Geri dönenlerin uluslararası koruma statüsü kalkacak, kalanlar ise farklı statülerde mesela ikamet izinli, çalışma izinli gibi statülerde Türkiye’de kalabilirler” diye konuştu. AKP kurmayları, Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerindeki mülklerinin iadesine yönelik de çalışmalar olacağını ifade ederek “Zaten bunların dökümü Suriye devletinin kayıtlarında var. Bütün bunlar konuşulacak. Ortak komisyonlar kurulacaktır. Mülklerin iadesi sağlanacak” diye konuştu.

GİDENLER SURİYE’DE KALACAK MI?

Öte yandan, Sözcü yazarı Saygı Öztürk de Suriyelilerin ülkelerine geri dönüşünü konu aldığı yazısında Ankara’nın “Suriye Mahallesi” olarak da bilinen Önder Mahallesinde çok sayıda sığınmacıyla konuştuğunu ve burada iş-güç sahibi olmuş Suriyelilerin ülkelerine dönmeye niyetli olmadığını aktardı. Öztürk, “’Yarın ne olacağını’ kestiremiyorlar” dedi.

Yayladağı sınır kapısından Suriye’ye geçiş yapanların bazılarına “Geri dönecek misin?” diye sorulduğunda 100 kişiden 80’i döneceğini, Türkiye’de yaşamak istediğini söylediğini belirten Öztürk, konuştuğu bir yetkilinin şunları kaydettiğini söyledi:

“Suriyeli liderlerle toplantılar yapılacak. Bu görüşmelerde bazı kararlar da alınacak. Örneğin Kızılay tarafından yapılan para ve gıda yardımının kesilmesi, SGK kartlarının kapatılması, parasız sağlık hizmetlerinin kesilmesi de yer alıyor. Bizim vatandaşımız nasıl yaşıyorsa, onlar da öyle yaşamalı. Bazı yardımları ülkelerinde de yaparız. Bunlar kesinleşmiş kararlar değil. Ancak şu bir gerçek ki, yardımlar kesilmediği sürece gitmeyenler çoğunlukta olur. Kendi insanımız gibi yaşamak zorunda kalırlarsa gidişler hızlanır. Yeni bir hayat kurarken de onlara yardımcı olunması planlanıyor.”