Tahvil nedir, çeşitleri nelerdir, tüm özellikleri ve dikkat çeken noktaları ile haberimizde…
Tahvil, yatırımcıların devlete veya özel şirketlere borç para vererek faizinden gelir elde ettiği; işletmelerin ise finansman ihtiyaçlarını karşıladığı bir borçlanma biçimidir. Tahvil ile ilgili merak edilen bütün soruların cevapları haberimizde…
TAHVİL NEDİR?
Yazılı bir senet olan Tahvil, devletin veya özel şirketlerin finansman ihtiyaçlarını giderebilmek için yatırımcılardan ödünç para aldığı bir borçlanma yöntemidir. Yatırımcılar; 1 yıldan uzun süreli vadesi olan tahvili, değişken veya sabit bir faiz oranı ile borç vererek faiz getirisi elde eder. Kısaca yatırımcılar, en az bir yıl ellerinde tuttukları tahvil ile vadenin bitiminde gelir elde eder.
İşletmeler ise gelişebilmeleri için ihtiyaç duydukları parayı karşılamak için tahvil çıkartırlar. İşletme tarafından genellikle 6 ayda bir tahvil sahiplerine faiz ödemesi yapılır. İşletmenin tahvil vadesinin bitmesi halinde, tahvil yatırımcıdan ana para karşılığında geri alınır. Yatırımcı, vade süresinde aldığı faiz ödemeleri ile kâr eder. İşletme ise finansman ihtiyacını giderir.
Tahviller hisse senedinin aksine ilgili işletme veya kamu kurumunun üzerinde alacağından başka hiçbir hakka sahip değildir ve bu kuruluşların yönetimine katılma hakkı yoktur.
Tahvil, mevduat hesabının olduğu bankanın internet şubesinde menü kısmında yer alan bono/tahvil kısmından alınır.
TAHVİL ÇEŞİTLERİ
- Devlet Tahvilleri
Devlet yani hazine tarafından çıkarılan tahviller, tahvil çeşitleri içerisinde en risksiz olan tahvil türüdür. Devlet tahvillerinin faizi düşük olduğu için getirisi de düşüktür. Paranın verildiği kurum devlet olduğundan en çok tercih edilen tahvil türlerindendir.
- Özel Sektör Tahvilleri
Bankalar veya anonim şirketler tarafından çıkartılan Özel Sektör Tahvilleri, tahvil türlerinin en risklisidir. İşletmeler, finansman kaynağı sağlamak için bu uygulamaya başvurur. Tahvilin alınacağı şirketin güvenilir olup olmamasına dikkat edilmesi gerekiyor.
- Primli ve Başa Baş Tahviller
Baş başa tahvillerde, tahvilin üzerinde bulunan değer ile piyasaya arz edilir. Primli tahvilde ise tahvilin üzerinde yazılı olan değerden daha düşük bir miktara piyasaya sürülür.
- Hamiline ve Nama Yazılı Tahviller
Tahvillerde isim belirtilmiş ise nama yazılı, belirtilmemiş ise hamiline yazılı tahvil denir. Nama yazılı tahvillerde, tahvil üzerinde belirtilen kişi dışında biri ciro elde ettirilemez. Hamiline yazılı tahvillerde ise kimin elinde ise o kişi tahvili bozdurma hakkına sahiptir.
- Paraya Çevrilme Kolaylığı Olan Tahviller
Vadenin dolması beklenmeden paraya çevrilebilen ve o tarihe kadar olan faiz hakkını kullandıran tahvillerdir.
- İkramiyeli Tahviller
Finansman gelirine devamlılığını sağlamak veya daha fazla satış yapabilmek için kullanılan tahvil çeşididir. İkramiyeli tahvil ülkemizde kullanılmaz.
- Sabit ve Değişken Faizli Tahviller
Arz ve talebe göre belirlenen tahvil çeşididir. Sabit ve değişken faizli tahvillerde 3, 6 aylık ve 1 yıllık dönemlerde sabit faiz uygulanır.
- Garantili ve Garantisiz Tahviller
Bir banka veya başka bir özel kurum tarafından çıkarılarak belli şekillerde güven veren tahviller garantili tahvillerdir. Bunun dışında kalan ve normal şartlarda işleyen borç senetlerine ise garantisiz tahvil denir.
- Endeksli Tahviller
Endeksli tahvillerde, tahvilin anaparası altın veya döviz gibi yatırım araçlarına göre arttırılarak ödeme yapıldığı için endeksli tahviller yatırımcıları faize karşı korur. Tahvilin vadesi boyunca endekslenen yatırım aracında gösterilen değişkenler üzerinden hesaplanmaktadır.
TAHVİLİN ÖZELLİKLERİ
- Tahvil, kıymetli evrak statüsündedir.
- İşletme/Devlet ve yatırımcı arasındaki borç ilişkisini belgeleyen borç senetleridir
- Tahvile sahip olan yatırımcı, uzun vadeli alacaklı konumundadır.
- Tahvil; devlet, şahıs şirketleri ve anonim şirketler tarafından çıkarılabilir.
- Özel şirketler, devlet ve belediyeler tahvil senetleri ihraç edebilir.
- Vadenin bitmesi durumunda tahvil ihracatçısı ile yatırımcı arasındaki ilişki sona erer.
- Tahvillerin sahip olduğu alt ve üst sınırı ihracat yapan şirket veya kamu kişilik belirler.
- İskontolu tahvil olarak adlandırılan, nominal değerin altında bulunan tahviller de ihraç edilebilir.
BAŞ BAŞA TAHVİL NEDİR?
Tahvilin nominal değeri üzerinden satıldığı tahviller. Genellikle piyasa faiz oranı ile tahvilin kupon faiz oranının eşit olduğu durumlarda görülür.
ENDEKSLİ TAHVİL NEDİR?
Endeksli tahvillerde anapara ve faiz ödemeleri belirli bir fiyat endeksine bağlıdır. Bu şekilde nominal değerlerin enflasyon karşısında zarara uğraması önlenir.
TAHVİL İHRACI NEDİR?
İşletmelerin birçoğu, fabrika kurma ve ekipman yatırımları gibi şirketi geliştirmelerini sağlamak için gerekli olan finansman ihtiyaçlarını karşılamak için tahvil ihracı yöntemine başvurur. Daha kapsamlı bir tanım yapmak gerekirse Tahvil; devlet hazinelerinin veya anonim şirketlerin kendilerine kaynak bulabilmek için gelecekte elde edecekleri gelirleri teminat olarak göstererek çıkardıkları 1 ila 10 yıl arasında vadesi olan borç senetleridir.
Tahvil kavramı Türk Ticaret Kanunu’nun 420. Maddesinde şu cümlelerle tanımlanmıştır:
“Anonim şirketlerin borç para bulabilmek amacıyla itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetlerine Tahvil denilmektedir.”
ABD 10 YILLIK TAHVİL NEDİR?
Devletler finansman ihtiyaçlarını karşılayabilmek için tahvil çıkarır. Her devletin bir tahvili olduğu gibi ABD de 10 yıllık tahvillerini piyasaya sürdü. 10 yıllık ABD tahvillerinin faiz oranları, yılbaşından itibaren yüzde 1,6’ya kadar yükseldi. Faiz oranlarının yükselmesi ABD tahvillerine yönelik talebin arttığını gösteriyor.
KUPONLU TAHVİL NEDİR?
Kupon ödemeli tahviller, vadeden önce belirli ara dönemlerde faiz ödemesi sağlar. Kuponsuz, ya da iskontolu tahvillerde ise, tahvili almak için ödenen tutar ile vadede ele geçen tutar arasındaki fark faiz gelirini oluşturur.
