ABD Başkanı Donald Trump, önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ardından da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy telefonda görüştü. 3 lider, görüşmeler sonrası peş peşe açıklamalar yaptı.
PUTİN’DEN AÇIKLAMA
Putin, Trump’la gerçekleştirdiği ve iki saati geçen telefon görüşmesinin ardından Soçi’de basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Trump’la görüşmesinin son derece bilgilendirici ve açık bir şekilde gerçekleştiğine işaret eden Putin, bunun da oldukça faydalı olduğunu ifade etti.
ABD’nin, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğrudan müzakerelere verdiği destekten ötürü Trump’a teşekkür ettiğini belirten Putin, “ABD Başkanı Trump, çatışmaların sona ermesi ve ateşkes konusundaki tutumunu ortaya koydu. Ben de Rusya’nın da Ukrayna krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesinden yana olduğumuzu aktardım.” diye konuştu.
Ukrayna’da belirli bir süreliğine ateşkes için “uygun anlaşmalara” varılması gerektiğine işaret eden Putin, “İstanbul’da temasların yeniden başlaması, tarafların genel olarak doğru yolda olduğunu gösteriyor.” dedi.
Putin, Rusya ve Ukrayna’nın tüm taraflar için uygun tavizler bulması gerektiğini anlatarak, şunları kaydetti:
“Görüşme yapıcıydı ve görüşmeyi çok kıymetli buluyorum. Aynı zamanda, Rusya’nın tutumunun genel olarak açık olduğunu belirtmek isterim. Bizim için en önemli şey, bu krizin temel nedenlerini ortadan kaldırmaktır. Bir şeyin açıklığa kavuşturulması gerekiyorsa, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ve Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov sonra bazı detayları açıklayacaklar.”
TRUMP’TAN AÇIKLAMA
ABD Başkanı Trump, görüşme sonrası “Putin ile iki saatlik görüşmenin ruhu ve tonu mükemmeldi. Rusya ve Ukrayna derhal ateşkes ve daha da önemlisi savaşın sonu için müzakerelere başlayacak.” açıklaması yaptı.
Trump, eşi Melania Trump’ın girişimiyle Kongre’den geçen bir yasanın Beyaz Saray bahçesindeki imza töreninde, Putin ile yaptığı telefon görüşmesine ilişkin konuştu.
Putin ile telefonda yaklaşık 2,5 saat görüştüğünü belirten Trump, “Sanırım biraz ilerleme kaydedildi. Orada korkunç bir durum yaşanıyor. Her hafta 5 bin genç öldürülüyor. Umarım bir şeyler yapmışızdır.” ifadelerini kullandı.
Trump, Ukrayna-Rusya barışı için ayrıca Avrupa ülkelerinin çoğunun liderleriyle de görüştüğünü tekrarlayarak, “Bu işi bitirmeye çalışıyoruz. İlk başta bunun (savaşın) başlaması büyük bir ayıptı.” dedi.
Tören alanından ayrılırken bir gazetecinin Putin’in “barış istediğine” ve “Papa 14. Leo’nun buna aracılık edeceğine inanıp inanmadığı” sorusuna Trump, “Evet, inanıyorum.” yanıtını verdi.
ZELENSKİY’DEN AÇIKLAMA
Zelenskiy, Kiev’de düzenlediği basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmelerini değerlendirdi.
Zelenskiy ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Trump ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, savaşı sona erdirmeye yol açacak bir memorandum üzerinde Ukrayna tarafıyla çalışmaya hazır oldukları yönünde yaptığı açıklamasına da değindi.
Söz konusu memorandum hakkında ayrıntılı bir bilginin ortada olmadığına dikkati çeken Zelenskiy, olası memorandumun ateşkes maddesi de içermesi gerektiğini belirtti.
Konuşmasında, “Anladığım kadarıyla onlar (ABD) Putin’le, Rus tarafıyla, ikili formatta uygun bir memorandumun olabileceğini görüştü, bu da savaşın sonunu getirecek bir haritaya, yani bir anlaşmaya yol açabilir.” ifadelerine yer veren Zelenskiy, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu, tüm veya her iki ülke tarafından desteklenecek ve aynı zamanda ateşkesi de içeren bir memorandum olabilir. Şimdilik ben bunu tam bilmiyorum. Her halükarda, Rusya bir muhtıra önerirse ve bunun bir sır olmayacağını düşünürsem, bu bilgi her zaman kamusal alanda olacak.”
TRUMP AVRUPALI LİDERLERLE DE GÖRÜŞTÜ
Almanya, İtalya, Fransa, Finlandiya ve Ukrayna liderleri ile AB Komisyonu Başkanı’nın ABD Başkanı Donald Trump ile ortak telefon görüşmesi yaptığı bildirildi.
Almanya Başbakanlığından yapılan açıklamada, görüşmede Başbakan Friedrich Merz, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in yer aldığı belirtildi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından Avrupalı ortaklarını bilgilendirdiği aktarılan açıklamada, görüşmede, Ukrayna’da ateşkes ve barışın nasıl sağlanabileceği konusunun ele alındığı bilgisi paylaşıldı.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
“ABD Başkanı ve Avrupalı ortaklar, bundan sonra atılacak adımlar ve müzakere sürecini yakından koordine etme ile yeni bir teknik toplantı düzenlemek için çaba gösterme konusunda mutabık kaldı. Tüm taraflar ateşkese giden yolda Ukrayna’ya yakından eşlik etme isteklerini bir kez daha teyit etti.”
Avrupalı liderlerin, yaptırımlar yoluyla Rusya üzerindeki baskıyı artıracaklarını açıkladıkları bildirildi.
İTALYA’DAN MESAJ
İtalya Başbakanlığından yapılan açıklamada da şu ifadelere yer verildi:
“Taraflar arasında en kısa sürede bir ateşkese yol açabilecek müzakerelerin hemen başlatılması ve Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barış için gerekli koşulların inşa edilmesi yönünde çalışmalar sürdürülmektedir. Bu bağlamda, Papa’nın görüşmelere Vatikan’da ev sahipliği yapma konusundaki istekliliği olumlu olarak değerlendirildi. İtalya, temasları kolaylaştırmak ve barış için çalışmak adına üzerine düşeni yapmaya hazırdır.”
KREMLİN’DEN DEĞERLENDİRME
Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump’ın ikili ilişkilerin normalleşmesine destek verdiğini belirterek, “İki Başkan, tekrar 9’a karşılık 9 tutuklu takası üzerinde çalışıldığını belirttiler.” dedi.
Uşakov, Putin ile Trump’ın bugün gerçekleştirdiği telefon görüşmesini gazetecilere değerlendirdi.
ABD’de göreve gelmesinden bu yana Trump ile Putin’in 3 kez telefonla görüştüğünü kaydeden Uşakov, bu görüşmenin ise 2 saat 5 dakika sürdüğünü, samimi ve yapıcı şekilde gerçekleştiğini belirtti.
Uşakov, Putin’in konuşmasına, Trump’ın 11. torununun doğumunu tebrik etmesi ve sağlık dilemesiyle başladığını bildirdi.
İki ülke arasında gelişen ilişkilerin doğasını yansıtacak şekilde karşılıklı saygı içinde görüşmenin gerçekleştiğine dikkati çeken Uşakov, liderlerin Rusya ile Ukrayna arasında doğrudan yürütülen müzakere süreciyle birlikte Ukrayna’daki çatışmanın çözümü hususunu ele aldıklarını dile getirdi.
Uşakov, Putin’in Trump’a, Ukrayna meselesine kişisel ilgisi, kalıcı ve uzun vadeli barışın sağlanması ve bu konuda yardımcı olma konusundaki samimi arzusu için şükranlarını sunduğunu kaydederek, “Bizim açımızdan Kiev’in nihayet müzakere masasına dönmesinde etkili olan Trump ve ABD yönetimi temsilcilerinin olumlu rolü not edildi.” ifadelerini kullandı.
Görüşmede, ABD ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerin de ele alındığını dile getiren Uşakov, “Her iki taraf da bu ilişkilerin daha da normalleşmesine destek verdi. Bu hususta iki ülke vatandaşlarının tutuklu takası konusuna da değinildi. Bu önemli insani bir eylem. Buna benzer eylem geçtiğimiz aylarda birkaç kez yapıldı. İki Başkan, tekrar 9’a karşılık 9 tutuklu takası üzerinde çalışıldığını belirttiler.” diye konuştu.
İki ülke arasındaki ilişkilerin geleceği hakkında ayrıntılı konuşmaların yapıldığını söyleyen Uşakov, Trump’ın ikili ilişkilerin geleceği hakkında duygusal konuştuğunun altını çizerek, şunları kaydetti:
“O, Rusya’nın dünyadaki rolü ve ekonomideki yeri dikkate alınarak, karşılıklı saygıya dayalı, karşılıklı fayda sağlayan ilişkilerden yana olduğunu defalarca vurguladı ve özellikle bundan sonraki ikili ilişkilere yönelik beklentilerinin altını çizdi. Trump, Ukrayna ihtilafı sonrasında ikili ilişkilerin geleceğinin belli bir ölçüde çözüldüğünü özellikle vurguladı. Bu beklentiler etkileyici görünüyor. Trump, Rusya’yı ekonomi ve ticaret alanlarında ABD’nin en önemli ortaklarından biri olarak görüyor.”
‘PUTİN TAKDİR ETTİ’
İki liderin uluslararası konuları da ele aldıklarını aktaran Uşakov, Putin’in, Trump’ın Orta Doğu turunun sonuçlarını memnuniyetle karşıladığını ve ABD’nin sorunlu bölgelerdeki durumun iyileştirilmesine yönelik çabalarını takdir ettiğini kaydetti.
Uşakov, “Bu bağlamda, Rusya Devlet Başkanı, Umman’ın arabuluculuğunda Washington ve Tahran arasında İran nükleer programına ilişkin müzakere sürecinin başlatılmasını olumlu karşıladı. Rus tarafı, bu soruna siyasi ve diplomatik yöntemlerle karşılıklı olarak kabul edilebilir kararların bulunmasından yana.” şeklinde konuştu.
Putin ile Trump’ın Ukrayna krizi dahil tüm ele alınan meselelerde diyaloğun sürdürülmesi konusunda mutabık kaldığını söyleyen Uşakov, iki liderin yüz yüze görüşmesi için ön koşulların oluşturulması gerektiğini belirtti.
Uşakov, her iki başkanın böyle bir toplantı için çok iyi ve kapsamlı bir hazırlık yapılması konusunda hemfikir olduğunun altını çizerek, “(Zirve) Bunun için çok iyi çalışılması gerekiyor. Bu görevler uygun ekiplere verilecek. Olası bir zirvenin bağlayıcı sonucu olabilecek anlaşmalara varılması açısından önemli. Liderler, bu hususta bir anlaşmaya henüz varmadı.” diye konuştu.
Her iki liderin açık ve dostça bir görüş alışverişi sonucunda gerektiğinde birbirlerini arama konusunda anlaştıklarını söyleyen Uşakov, “Yani Trump, ‘Vladimir, istediğin zaman telefon açabilirsin, ben de cevap vermekten mutluluk duyarım.’ dedi.” ifadelerini kullandı.
İSTANBUL MÜZAKERELERİ
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs’ta, 3 yıl önce kesilen doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs’ta İstanbul’da yeniden başlatılması önerisini gündeme getirerek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan ev sahipliği yapmasını talep etmişti.
Ukrayna yönetimi buna olumlu yanıt verirken, uluslararası toplum da İstanbul barış görüşmeleri gündemini memnuniyetle karşılamıştı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya Devlet Başkanı Putin’i Ankara’da bekleyeceğini açıklayarak, 15 Mayıs’ta Ankara’ya gelmiş ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmüştü.
Öte yandan, Putin, müzakereler için İstanbul’a Rus heyetini göndermiş, Türkiye’ye gelmemişti.
