Geri sayım başladı… Türk astronot uzayda ne görevler yapacak?

Bakanlıktan yapılan açıklamada, bir Türk vatandaşının uzaya gönderilmesi için başlatılan projede sona gelindiği belirtildi.

İlk Türk astronotu Alper Gezeravcı’nın, bilim misyonu kapsamında uzaya gönderileceği bildirilen açıklamada, Türkiye Uzay Ajansı (TUA), TÜBİTAK Uzay ve Axiom Space uzmanlarının detaylı ve zorlu bir süreç sonunda seçtiği astronot adayları Alper Gezeravcı ile Tuva Cihangir Atasever’in, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ilk kez 29 Nisan 2023’te İstanbul TEKNOFEST’te tanıtıldığı bilgisi paylaşıldı.

Açıklamada, aday eğitimlerinin ABD, Japonya, Almanya ve Türkiye’de gerçekleştirildiğine işaret edilerek, bunun yanı sıra Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) yapılacak 13 bilim deneyinin de belirlendiği ifade edildi.

Söz konusu deneylerin, mikro yer çekimi ve uzay ortamında, insan genetiği, insan sağlığı, biyoloji, malzeme bilimi, üretim teknolojileri ve temel bilimler alanlarında yapılacağı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Deneylerin entegrasyon ve uyum çalışmaları ise TÜBİTAK Uzay, Axiom Space ve NASA ile koordineli şekilde yürütülecek. Axiom Space’in, ISS’e göndereceği ‘Ax-3’ görevi için 4 kişiden oluşan mürettebat yer alıyor. Gezeravcı’nın Ax-3 uçuşunda birlikte görev alacağı kişiler, ABD ve İspanya’yı temsilen misyon lideri Michael Lopez-Alegria, İtalyan Hava Kuvvetlerinden Pilot Walter Villadei ve Avrupa Uzay Ajansı adına katılan İsveçli Marcus Wandt olarak belirlendi.”

FIRLATMA TÖRENİ HANGİ İLLERDEN İZLENEBİLECEK?

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve bilim insanlarından oluşan heyetin, Florida eyaletinde gerçekleştirilecek fırlatma törenine katılmak üzere ABD’ye gittiği hatırlatılan açıklamada, fırlatma işleminin 17 Ocak’ı 18 Ocak’a bağlayan gece TSİ 01.11’de yapılacağı bildirildi.

Açıklamada, ISS’ye kenetlenmenin ise 19 Ocak saat 13.15’te gerçekleşeceğine işaret edildi.

Törenin, 17 Ocak saat 23.00’ten itibaren Ankara-Kızılay ile İstanbul-Taksim’deki planetaryumlardan da takip edilebileceğine dikkat çekilen açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:

“Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından İstanbul ve Ankara’daki meydanlara, ‘dome çadır’ adı verilen dev kubbeli alanlardan planetaryumlar oluşturuldu. Ankara ODTÜ Yerleşkesi’nde bulunan TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Yer İstasyonu’nda görevli uzay mühendisleri ve bilim insanları tarafından astronotun uzay istasyonuna yolculuğu anbean takip edilecek. Fırlatma töreni, bilim merkezlerinde de izlenebilecek, bu merkezlerde atölye çalışmalarından, uzay filmleri gösterimine kadar birçok programa yer verilecek. Fırlatma töreni; Konya Bilim Merkezi, Bursa Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi (GUHEM), Bilim Üsküdar, Antalya Bilim Merkezi, Gaziantep Müzeyyen Erkul Bilim Merkezi, Aksaray Bilim Merkezi, Trabzon Özdemir Bayraktar Bilim Merkezi ile Kayseri Bilim Merkezi’den de izlenebilecek.”

Bu yolculuğa ilişkin merak edilen 10 soruya 10 yanıt şöyle:

İLK TÜRK ASTRONOT NASIL SEÇİLDİ?

Mayıs 2022’de “Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu” görevi için 2 Türk vatandaşının seçileceği bildirildi ve Türk astronot başvurusu hakkındaki bilgiler Türkiye Uzay Ajansının (TUA) internet sitesinde yayımlandı. Türk astronot seçimleri için 36 bin aday başvuru yaptı. Adaylar arasından 30’u Ankara’ya çağrıldı. Adayların seçilmesinde mühendislik, fizik, tıp ve astronomi alanlarında gösterdikleri faaliyetlerin yanı sıra yaptıkları sporlar da belirleyici oldu. Gerekli şartları sağlayan adaylar Ankara’da tıbbi ve psikolojik testlerden geçirildi.

SEÇİLEN ASTRONOTLAR NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı’nda geçen yılın nisan ayı sonunda başlayan dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali TEKNOFEST’te yaptığı konuşmada (29 Nisan 2023) Alper Gezeravcı’nın asil, Tuva Cihangir Atasever’in yedek uzay yolcuları olarak belirlendiğini duyurdu.

ASTRONOTLAR NEREDE EĞİTİM ALDI?

Türkiye’nin insanlı ilk uzay görevini gerçekleştirecek “uzay yolcusu”nun eğitim ve uçuş hizmeti için ABD’deki Axiom Space ile işbirliğine gidildi. Astronotların eğitim süreci ABD’nin Teksas eyaletinin Houston kentinde yürütüldü.

ALPER GEZERAVCI UZAYDA NE GÖREVLER YAPACAK?

Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çeşitli bilim misyonlarını gerçekleştirmek üzere uzaya gönderiliyor. Üniversite ve araştırma kurumlarınca bu misyon için hazırlanan deneyler, çıkılan çağrı neticesinde TUA ve TÜBİTAK Uzay uzmanlarından oluşan bir komisyonca değerlendirildi. Aralarında kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar literatüre katkı sağlayacak çalışmaların bulunduğu 13 deney uzayda gerçekleştirilecek.

YOLCULUK NE ZAMAN BAŞLIYOR?

Türkiye saatiyle 17 Ocak’ı 18 Ocak’a bağlayan gece 01.11’de Alper Gezeravcı, ilk insanlı uzay misyonu için yola çıkmış olacak. Mürettebatı taşıyacak aracın 1,5 gün sürecek yolculuk sonunda, 19 Ocak saat 13.15’te Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlenmesi bekleniyor.

FIRLATMA İŞLEMİ NEREDEN YAPILACAK?

SpaceX Falcon 9 roketi, Ax-3 mürettebatını SpaceX Dragon uzay aracıyla NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’ndeki Fırlatma Kompleksi 39A’dan ISS’ye fırlatılacak.

Florida eyaletinin doğusunda ve batısında tespit edilmiş farklı iniş noktaları ise dönüşte hava ve deniz yüzeyinin şartlarının uygunluğuna göre tercih edilecek.

EKİPTE KİMLER OLACAK?

Axiom Space’in ISS’ye göndereceği “Ax-3” görevi için 4 kişilik mürettebat arasında Gezeravcı’nın yanı sıra ABD ve İspanya’yı temsilen misyon lideri Michael Lopez-Alegria, İtalyan Hava Kuvvetlerinden Pilot Walter Villadei ve Avrupa Uzay Ajansı adına katılan İsveçli Marcus Wandt bulunuyor.

GEZERAVCI YANINDA NELER GÖTÜRECEK?

Ax-3 uzay görevine gidecek uzay yolcuları beraberlerinde kişisel ve ülkelerini simgeleyen bazı objeler de götürecekler. Gezeravcı’nın bavulunda başta yeğeni olmak üzere, aile bireylerinin fotoğrafları, Yörük kültürüne ait bazı objeler, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendilerine verdiği Türk bayrağı olacak.

YEMEK İHTİYAÇLARI NASIL KARŞILANACAK?

Nisan 2023’te astronotların beğendikleri yemek grupları tespit edildi. İlk numunelerin testleri NASA bünyesindeki laboratuvarlarda gerçekleştirildi. ISS’de yenilecek yemekler astronotlardan çok önce kargo olarak oraya ulaştırıldı. ISS’ye ulaşmak için kullanılacak “Crew Dragon” kapsülünün içinde yolculuk için yemek olacak.

TÜRK UZAY YOLCUSU VE BİLİM MİSYONU KAPSAMINDA KAÇ UÇUŞ YAPILACAK?

Misyonda 2 insanlı uçuş gerçekleştirilecek. İlki Gezeravcı’nın ISS’ye yapacağı, ikincisi ise Atasever’in yılın ilk yarısında gerçekleştirmesi beklenen yörünge altı uçuşu olacak.

İşte Türk Astronot Alper Gezeravcı’nın uzayda yapacağı 13 bilimsel deney…