Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın tıp doktoru Safiye Ali 1944’te İstanbul’da doğdu. Peki Safiye Ali kimdir başarıları nelerdir? İşte Safiye Ali’nin hayatı…
SAFİYE ALİ KİMDİR?
Safiye Ali Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamit’in yaverlerinden Ali Kırat Paşa’nın kızıdır. Annesi ise Şeyhülharem Hacı Emin Paşa’nın kızı Emine Hasene Hanım’dır.
Safiye Ali’nin ailesi Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaptıkları hizmetlerle bilinmektedir. Safiye Ali’nin dedesi Hacı Emin Paşa 17 sene Mekke Şeyhülislamlığı yapmıştır.
SAFİYE ALİ’NİN EĞİTİM HAYATI
Safiye Ali İstanbul’da Amerikan Kız Koleji’nde okudu ve 1916 yılında buradan mezun oldu. Safiye Ali kolej yıllarında doktor olmaya karar verdi. Fakat o yıllarda Darülfünun Tıp Fakültesi henüz kadın öğrenci kabul etmiyordu.
Safiye Ali bu yüzden Almanya’da Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim gördü.1921 yılında “Bebeklerde iç Pakimenenjit Kanaması’‘ tezi ile mezun oldu.
SAFİYE ALİ’NİN DOKTORLUK HAYATI
Safiye Ali İstanbul’a döndükten bir süre sonra Almanya’ya geri döndü. Burada kadın ve çocuk hastalıkları alanında uzmanlaştı.
TÜRKİYE’NİN İLK KADIN DOKTORU
1923 yılında Türkiye’nin ilk kadın doktoru olarak icazetnamesini aldı ve Cağaloğlu’nda muayenehane açtı. İstanbul’da beş yıl doktorluk yaptı ancak karşılıksız olarak anne-çocuk sağlığına yaptığı hizmetler klinik çalışmalarının önüne geçti. İstanbul’da doktorluk yaptığı dönemde Amerikan Koleji bünyesinde açılan ilk kız tıp okulunda jinekoloji ve obstetrik dersleri vererek kızlara tıp eğitimi veren ilk kadın öğretim üyesi olarak tarihe geçti.
Anne sütünden kesilen ve steril süt içme imkanından mahrum olan çocuklar için Fransız Kızılhaç’ı tarafından kurulup 1925’te Himaye-i Etfal Cemiyeti’ne bırakılan Süt Damlası Bakım Evi’nin başına geçen Safiye Ali, gönüllü çalışmalarıyla bakımevine etkinlik kazandırmıştır.
Süt Damlası’ndaki çalışmaları kadınları emzirmeye teşvik etme; yetersiz beslenen çocukların sağlıklı beslenebilmeleri amaçlı eğitimler düzenlemeye odaklı idi. Safiye Ali bunun yanında sütten kesilmiş 1 yaş sonrası hasta ve zayıf çocukların bakımı ile ilgilenmek üzere Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesi’ni kurdu. Londra, Viyana ve Bologna’da düzenlenen kongrelerde Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni temsil etti.
Mesleğinin zirvesinde iken Süt Damlası’ndan istifa etmek zorunda kaldı. Ocak 1928’de sadece muayenehane doktorluğu yapıyordu. Bu tarihte, İstanbul’da muayenehanesi olan hekimler arasındaki tek kadındı.
Bu dönemde toplum, kadın doktora o kadar yabancıydı ki Malul Gaziler Büyük Ticaret Salnamesinde adı, “Safiye Ali Bey” olarak geçmektedir.
Erken Cumhuriyet dönemindeki kadın hareketinin içinde yer alan Safiye Ali’nin 1928’de Bolonya’da toplanan Beynelmilel Kadın Doktorlar Konferansı’nda edindiği sosyal ve bilimsel izlenimleri Servet-i Fünun’da yayımlanmıştır.
Safiye Ali, mesleki çalışmalarının yanı sıra İstanbul’da başlayan feminist harekete katıldı ve Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlenerek fuhuşla mücadele için çalıştı.
Kanser teşhisi konulması üzerine Türkiye’den ayrılarak Almanya’ya yerleşti. II. Dünya Savaşı yıllarında sağlığı elverdiği sürece mesleğini sürdürdü. 5 Temmuz 1952’de Dortmund’da hayatını kaybetti.
