Türkiye’nin İsrail’e ihracatında artış!

YILMA BAŞAR KORKMAZ / VERYANSIN TV

İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne 7 Ekim 2023’ten bu yana düzenlediği saldırılarda dünya kamuoyu insanlık dışı manzaralara şahit oldu. Türkiye’nin İsrail’le yoğun şekilde devam eden ticari ilişkileri tepki toplarken, 9 Nisan 2024 tarihinde İsrail’e yönelik, elektrik kablo ve panoları, granit, demir ve çelik ürünleri gibi toplamda 54 kalemdeki ürünleri kapsayan ticari ambargo başlatıldı. Taraflar arasındaki gerginliğin artması ve uzlaşının olmaması gerekçesiyle 2 Mayıs 2024 tarihinde Ticaret Bakanlığı tarafından “Bu itibarla, devlet düzeyinde alınan tedbirlerin ikinci aşamasına geçilmiş, İsrail’le ilgili ihracat ve ithalat işlemleri tüm ürünleri kapsayacak şekilde durdurulmuştur. İsrail Hükümeti Gazze’ye kesintisiz ve yeterli miktarlarda insani yardım akışına izin verinceye kadar Türkiye söz konusu yeni tedbirleri kesin ve kararlı bir şekilde uygulayacaktır.” açıklaması yapıldı.

Ticaret Bakanlığının yaptığı açıklamanın ardından ise ihracatın devam etmesi dikkat çekiyor. Türk kaynaklarının aksine İsrail resmi istatistiklerine göre Mayıs ayından itibaren 250,9 milyon dolar ihracat gerçekleşti. Haziran ayında 60,7 milyon dolar olan İsrail’e ihracat ise Temmuz ayında 73,4 milyon dolara çıktı.

TÜRKİYE’NİN İHRACAT VERİLERİ İSRAİL İLE UYUŞMUYOR

Türkiye Cumhuriyeti’nin ihracat verilerinin yer aldığı TÜİK, DEİK ve TİM kaynaklarına göre İsrail ile Türkiye arasındaki ticaret rakamları birbiriyle tutmuyor.

TİM, TÜİK ve DEİK verilerine göre İsrail’in Gazze Şeridi’ne başlattığı saldırıdan bu yana Türkiye’nin İsrail’e ihracatı şöyle:

İsrail’in resmi istatistik kurumu olan Central Bureau of Statistics’e (CBS) göre ise Türkiye’nin İsrail’e ihracatının, savaşın başlangıcından bugüne değin rakamları şu şekilde:

TÜRKİYE, İSRAİL’E 3. ÜLKELER ÜZERİNDEN Mİ İHRACAT YAPIYOR?

Mayıs ayındaki İsrail’e ihracatın durdurulması kararının ardından Türkiye’nin İsrail’e ihracatı düşüşe geçti. Türkiye verilerine göre Mayıs ayından itibaren neredeyse ticari etkinlik hiç yokken Central Bureau of Statistics verilerine göre ticari etkinliklerin durdurulması kararına rağmen Mayıs-Temmuz arasında toplamda 250,9 milyon dolar değerinde ihracat yapıldı. Haziran ayındaki verilerin ardından Türkiye’nin ihracatında artış görülmesi dikkat çekti.

Geçen ay Middle East Eye’a konuşan bir Türk iş adamı “İsrailli yetkililer, Türk şirketlerinden malları Yunanistan üzerinden yeniden ihraç etmek için menşe belgelerini değiştirmelerini bile istemiyor çünkü bu maliyetleri daha da arttıracak, dolayısıyla bunlar Türk ürünleri. İbranice yazılı beyaz etiketli ürünlere öncelik verildi, ancak özellikle ticaret ambargosundan önce sipariş edilenler olmak üzere her türlü mal İsrail’e gönderiliyor.” ifadelerini kullanmıştı.

YUNANİSTAN’IN İSRAİL’E İHRACATINDA %200’LÜK ARTIŞ!

Haziran 2024’te Middleeasteye’a konuşan iş adamlarına göre, Türkiye, Türk endüstri kaynaklarına yakınlığı ve ucuz lojistik nedeniyle Yunanistan üzerinden ihracatı tercih ediyor fakat Türk malları olması nedeniyle CBS tarafından ihracat rakamları Türkiye hanesine yazılıyor. Türk mallarının bu nedenle Türkiye’den öncelikle Yunanistan’a çıkması gerekli. Türkiye’nin Yunanistan’a ihracatında Nisan ayından itibaren (Temmuz verileri henüz istatistiklere yansımadı, bu yüzden Nisan-Haziran ayları için geçerli) yüzde 146’lık bir artış oldu. Türkiye’nin Yunanistan’a ihracatı yükselirken Yunanistan’ın İsrail’e ihracatı, Haziran-Temmuz aylarında yüzde 200’lük bir artış yaşadı. Bu artış sayesinde Yunanistan’ın İsrail’e ihracatı temmuz ayında 111,2 milyon dolara ulaştı.

TÜRK LİMANLARINDAN İSRAİL’E GÜNDE 8 GEMİ GİDİYORDU

Ocak ayında Kemal Öztürk’e konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye’den İsrail’e yüzde 30 düşüşle günde 8 gemi gittiğini ifade etmişti. Ticaretin aktif olarak devam ettiği İsrail’e ihracatla ilgili “7 Ekim-31 Aralık 2023 tarihleri arasında, Türkiye limanlarından İsrail’e 701 gemi sefer yapmıştır. Bu da günde ortalama 8 gemiye tekabül etmektedir. Bu rakamlar gerek ülkemizden direk İsrail limanına giden, gerekse transit olarak bizim limanımıza uğrayarak İsrail’e giden gemi sayısının toplamıdır. Burada kimseyi yanıltma imkânımız yok. Gemi trafiği tüm dünya ülkeleri tarafından görülüyor zaten. Bunun gizlisi saklısı yok. Net rakamları açıklıyorum, günde 8 gemi” demişti.

Türkiye’nin ihracatının Yunanistan gibi üçüncü ülkeler üzerinden yapılıp yapılmadığı, istatistiksel verilerin birbiriyle tutmaması, İsrail’in ithalat verilerinde ticaretin hala devam etmesinin geçmiş dönemde yapılmış olan sözleşmelere bağlı olup olmadığı konusu ise merak konusu.