Araştırmacılar, yiyecek artıklarını, kullanılmış yemeklik yağlarını, hayvan gübrelerini ve atık su çamurunu dönüştürmenin bir yolunu buldular. Birkaç yıl içinde, yiyecek atıkları uçaklara yakıt sağlayabilir.
Amerikan bilim dergisi Proceedings of the National Academy of Sciences’da yayınlanan bir araştırma, gıda atıkları, kullanılmış yemeklik yağ, hayvan gübresi ve atık su çamuru kullanılarak, standart jet yakıtından yüzde 165 daha düşük karbon ayak izine sahip yeni bir jet yakıtına dönüştürmenin mümkün olduğunu gösterdi.
Atmosfere gaz salınımı azaltmak, gıda atıklarını çöplüklerden uzaklaştırmak ve fosil yakıtları kullanmaktan kaçınmaya bağlı. Araştırma, “Sera gazı etkisi yaratan gazların salınımındaki azalmanın, net sıfır salınımlı jet yakıtına giden yolu sağlayacağına” dikkat çekiyor.
Havacılık sektörü, 2050 yılına kadar karbon emisyonlarını yarı yarıya azaltma yükümlülüğü altında bulunuyor, ancak fosil yakıtların uzun zamandır uçaklara güç sağlamanın en ucuz ve en verimli yolu olduğu için karbondan arındırmanın zor olduğunu henüz keşfetti. ABD, her yıl yaklaşık 80 milyar litre jet yakıtı kullanıyor ve bu rakamın 2050’ye kadar ikiye katlanması bekleniyor.
Havacılık, toplam küresel ulaşım emisyonlarının nispeten küçük bir bölümünü, yaklaşık yüzde 12’sini ve tüm küresel sera gazı etkili emisyonlarının da yalnızca yüzde 2,5’ini oluşturuyor. Ancak Birleşmiş Milletler Uluslararası Sivil Havacılık Örgütüne göre, bilet fiyatları ucuzladıkça ve dünyada sayısı artan orta sınıftan insanlar için daha kolay erişilebilir hale geldikçe hava taşımacılığının iklim üzerindeki etkisi hızla artacak ve 2050 yılına kadar üç katına çıkacak.
Kovid-19 salgını 2020’de yolcu sayısının yüzde 60’tan fazla düşmesine neden olurken, sektör mümkün olan en kısa sürede yoluna devam etmek için çabalıyor.
Mevcut ve ücretsiz bir atık akışından oldukça kolay bir şekilde üretilebilen sürdürülebilir yakıt fikri, Southwest Airlines’ın da ilgisini çekti.
UYGUN YOL MU?
Ancak bazı çevreciler, atıktan jet yakıtı teknolojisinin havacılığın karbondan arındırılması için uygun bir yol olmadığı ve karbon emisyonlarının üstesinden gelmek için gereken radikal değişiklikler konusunda kafa karışıklığına yol açabileceği endişesini taşıyor.
Havacılık aslında, karbondan arındırma yönünde bazı adımlar attı. Daha hafif uçaklar ve daha iyi motorlar, yakıt verimliliğini artırdı. Birçok havayolu şirketi, yeniden ağaçlandırma gibi gönüllü karbon dengeleme programları uyguladı. Bu programlar genellikle iklim konusunda çok az fayda sağladığı ve çevreyi kirletenlerin kirletmeye devam etmesine izin verdiği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Pek çok havayolu, iklim yükümlülüklerini yerine getirmek için sürdürülebilir yakıt alternatifleri bulmaya yönelik araştırmalara umut bağlıyor.
Elektrikli uçaklar, en azından kısa vadede bir seçenek değil. Güneş enerjisiyle çalışan ticari uçaklar var, ancak mevcut teknolojiyi kullanan ve uzun mesafeli uçuşlar için gereken piller çok ağır olacak ve çok fazla yer kaplayacak. Şeker kamışı ve hurma yağı gibi ürünlerden yapılan biyoyakıtlar, başka bir sürdürülebilir alternatif olarak görülse de bunların da çevre kirliğine yol açabileceği kaygısı var.
GIDA ATIĞI KULLANMAK
Araştırmacılar, gıda atığını kullanmanın, atık yönetimi problemini çözme ve daha sürdürülebilir bir yakıt oluşturma gibi çifte faydasına dikkat çekiyor.
Yiyecek atıkları genellikle, atıldıktan sonraki 20 yıl boyunca çöplüklerde karbondioksitten 84 kat daha güçlü sera gazı etkisi olan metan yayıyor. Araştırma, metan emisyonlarını önleyen ve onu “uçucu yağ asitlerine” dönüştürerek bu üründen yakıt üretme yöntemini ortaya atıyor.
Rapora göre, atıktan üretilen yakıt, uçakların oluşturduğu kurum miktarını standart jet yakıtına kıyasla yüzde 34 oranında azaltabilir. Uçakların arkasında havada bıraktıkları izler, su buharının kurum etrafında yoğunlaşmasıyla oluşan sirrus bulutlarına benzer bir oluşum. Ancak, ince bir yapıya sahip olan sirrus bulutları, sıcaklığı kendi içinde hapseder ve uçaklardan yayılan karbon gazına göre iklim değişikliği konusunda daha olumsuz etki yapabilir.
Araştırmacılar, Southwest Airlines ile bir deneme uçuşu yapmak ve bu teknolojinin geliştirilebileceğini göstermek amacıyla 1.200 litre yakıt üretmeyi planlıyor.
İKNA SORUNU VAR
Bazı çevreler, pek ikna olmuş görünmüyor. Elektrikli uçakların geliştirilmesi gibi birçok çözüm dikkate alınabilir ama bu çözümlerin geliştirilmesi on yıllar gerektiriyor. Oysa iklim değişikliği sorunu çok daha kısa vadeli bir sorun.
Biyoyakıt, uçakların karbondan arındırılması için mucizevî bir çözüm olarak sunulamaz ama bu, bilimin ve teknolojinin sorunu çözmek için neler yapabileceğini göstermesi bakımından önemli bulunuyor.
Birleşik Krallık Havacılık Çevre Federasyonunun Müdür Yardımcısı Cait Hewitt de ikna olmayanlardan. Bayan Hewitt, “İlk bakışta, tamamen mantıklı ama bu tür bir yakıt, etkili bir başka dengeleme türüdür. Yaptığı şey, çöplükten kaynaklanan emisyonları azaltmaktan öteye geçmiyor” diyor.
Hewitt, havacılık endüstrisinin kısa vadede karbondan arındırmak için yapabileceği çok az şey bulunduğunu ve kâğıt üzerinde iyi görünen çözümlere bel bağlamanın çaresizlik olduğunu söylüyor. “Havacılık endüstrisi, bunu başarmaktan o kadar uzak ki, bir çözüm gibi görünen ve uzun vadede gerçekten olmayan bir şeyin peşinden koşmak hakikaten tehlikeli bir şey” diyerek uyarıda bulunan Hewitt, “Günümüzde havacılık emisyonlarını azaltmanın en iyi yolunun daha az uçmak olduğu gerçeğinden kolayca kurtulamazsınız” diye ekliyor. Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim
