AÇIK BANKACILIK (OPEN BANKING) NEDİR?
Dijital dönüşümle birlikte pek çok sektörde kullanımı kolaylaştıran faaliyetler ve uygulamalar geliştirildi. Bu sektörlerden birisi de finans sektörü ve küresel çapta her geçen gün yenileştirme faaliyetleri devam ediyor. Finans sektörünün gözde dijitalleşme çalışmalarından birisini de açık bankacılık sistemi oluşturuyor.
Açık bankacılık (Open Banking) sistemi ya da diğer adıyla Open Bank Data gerçek ve tüzel kişilerin finansal bilgilerinin -müşterinin bilgisi dahilinde- üçüncü finans kurumlarının erişimine izin veren bir sistemdir. Bu sistem sayesinde telefon ya da bilgisayarınızda ayrı uygulama ve sayfalara girip fazladan işlem yapmak yerine tek uygulama üzerinden farklı bankalardaki hesaplarınız için de işlem yapabilirsiniz.
Açık bankacılık ilk olarak İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Bu sistem hayata geçerken İngiliz hükümeti çeşitli regülasyon eylemleriyle düzenlemeler gerçekleştirdi. Sistemin başlangıcında Open Banking Implementation Entity (OBIE) çatısı altında 9 özel banka faaliyet yürütmeye başladı. İngiltere’den sonra süreci takip eden Avrupa Birliği de 2015 yılında Ödeme Hizmetleri Direktifi 2 (PSD2-Payment Services Directive) yönergesini hayata geçirerek finans sektöründeki kullanıcıların verilerine erişilmesine müsaade etti.
AÇIK BANKACILIK NASIL KULLANILIR?
Açık bankacılık bankalar ya da çeşitli uygulamalar üzerinden kullanılabilir. Banka hesabınızda farklı hesapları eklemek için -bankalar arasında farklılıklar görülse de- rıza alma ya da onay sürecinden geçmektedir. Ardından kolayca diğer banka hesaplarınızı ekleyebilirsiniz. Hesap sorgulama menüsünden eklenen diğer hesapları seçerek bakiyenizi kontrol edebilir ya da para gönderim işlemlerinizde eklediğiniz hesabı seçerek kolayca işlem yapabilirsiniz. Bankalar dışında açık bankacılık uygulamasını yürüten uygulamalar da bulunmaktadır. Çeşitli uygulamalar sayesinde kolay arayüzlerden tüm hesaplarınızın takibini yapabilirsiniz.
AÇIK BANKACILIĞIN AVANTAJLARI NELERDİR?
Açık bankacılık sisteminin en önemli yenilikleri üçüncü parti Fintech firmaları ve bankaların geliştirdiği API’lerin (Application Programming Interface-Uygulama Geliştirme Arayüzleri) dünyamıza katılmasıdır. Bunlar sayesinde para gönderme, tek yerden farklı hesaplardaki hareketliliğin tümünü görme ve yönlendirebilme gibi basit işlevleri hızlıca kullanabiliyorsunuz. Bu basit banka etkinlikleri haricinde banka dışındaki kurumların da verilerinize erişimi sağlanarak tüm fırsat ve yeniliklerden haberdar olabiliyorsunuz. Bu durum ise güvenlikle ilgili soru işaretlerini beraberinde getirmektedir.
AÇIK BANKACILIK GÜVENLİ MİDİR?
Açık bankacılık sistemi kapsamında yapılacak olan işlemler Bankalararası Kart Merkezi (BKM) kontrolünde ve lisanslı kurumların kullanabileceği uygulama sistemi ile korunacak. Bu sistemin yüksek güvenlikli şifreleme yapısı vardır. Yetkili ödeme servis sağlayıcıları listesine T.C. Merkez Bankası web sitesinden erişebilirsiniz.
AÇIK BANKACILIKTA VERİ AKTARIMI
Açık bankacılıkta veri aktarımı API (Application Programming Interface-Uygulama Geliştirme Arayüzleri) ile gerçekleşiyor. Bankada yapacağınız bir işlemin somut hali pek çok bürokratik süreç gerektirirken mobil bankacılık ya da internet bankacılığından yapacağınız ve tek yerden olan süreç çok daha hızlı ilerleyecektir. Bireysel kullanımların da yanında KOBİ ve ticari kuruluşlar için oldukça işlevsel bir yön taşımaktadır.
AÇIK BANKACILIK YÖNETMELİĞİ
T.C. Merkez Bankası, açık bankacılık hizmetlerini 1 Aralık 2022 tarihinde kullanıma sunduğunu bildirdi ve yayınlanan metin ise şöyle: 12 Kasım 2019 tarihinde güncellenen “6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun”un 12’nci maddesinin birinci fıkrasına ödeme emri başlatma hizmeti (f bendi) ve ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrimiçi platformlarda sunulması hizmeti (g bendi) eklenerek söz konusu hizmet türleri kanun kapsamında ödeme hizmeti olarak tanımlanmıştır. Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (ÖHVPS) olarak adlandırılan bu iki hizmet ile ödemeler alanındaki açık bankacılık servisleri tanımlanmıştır.
29 Aralık 2022 tarihinde yayınlanan açık bankacılık yönetmeliğine https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211229-6.htm?utm_campaign linkinden ulaşabilirsiniz.
